Michael Curtiz’in Casablanca’sýnda, “aþk insaný baþkalarýna karþý daha iyi yapýyorsa, daha diðerkam kýlýyorsa gerçek aþktýr” demiyor muydu? Tutkuyla istemenin diðer adý olan aþk’ýn gerçekliðini test eden þeyin “yitirmeyi tercih edebilmek, karþý tarafýn iyiliði için gerekirse vazgeçmek” gibi bir paradoks olmasý, geçen yüzyýlda kaldýðýný sandýðýmýz “aþkýn” bir haldi…

Evet, canýmýn sýkýntýsý, ruh halimin bu aralar bohem oluþu yüzünden bu zamana kadar çevrilmiþ en iyi aþk film listelerini inceledim internetten… Listelere göz atarken bir tarafa izlediklerimi diðer tarafa da izlemediklerimi not aldým.

Araþtýrma yaparken çok da ilginç bir liste buldum. Sanýyorum iki binli yýllarda “yüzyýlýn en iyi on aþk filmi”ni seçmiþler. Hatta bu filmler arasýnda da, birinciliði Casablanca filmine, ikinciliði ise “Rüzgar Gibi Geçti” filmine vermiþler… Hani, Doktor Jivago’yu ve hiç deðilse müziðini duymayanýn kalmadýðý “Aþk Hikayesi” (Love Story) filmini de bu listenin içine dahil edivermiþler.

Sanýyorum bu “Amerikan Film Enstitüsü”nün yaptýðý bir anketin sonucunda yayýnlanmýþ bir liste. Ama kesin sonuçlarýn yer aldýðý listeyi bir türlü bulamadým. Fakat tahmin etmek güç deðil. Diðer taraftan yine bu yýllarda sezonun en iyi filmlerini seçmek için biraraya gelen SÝYAD (Sinema Yazarlarý Derneði) üyeleri –benim de sevdiðim- “Aþk Zamaný” filmine ilk sýrayý vermiþler… Hoþ olduðu kadar bir o kadar da düþündürücü bir tesadüftü araþtýrmam da karþýlaþtýklarým. Çünkü aþk dediðimiz þey onca tanýmdan, analizden, pazarlamadan, roman, þiir ve tez konusu olmuþ; çoðaltýlmýþ, fazlasýyla çiðnenmiþ, onca yýpranmýþken bir de benim üzerine güzelleme yapmam çekilir þey deðildi…

Her ne ise…

Wong Kar Wai’nin konusu 60’larýn Hong-Kong’unda geçen, Aþk Zamaný ile “en iyi on aþk filmi” arasýnda adý geçenler arasýnda gel-git yapan zihin, söz konusu filmlerdeki “aþk” temasýný özel ve çekici kýlan þeyin ne olduðu üzerine odaklanýyor ister istemez… Eþlerinin kendilerini aldattýðýný öðrenen ve aralarýnda bunun nasýl baþlamýþ ve sürmüþ olduðunu tahmine yönelik bir oyun geliþtiren kadýn ve erkeðin arasýnda geliþen aþk, aslýnda aþkýn doðasýnýn özündeki ironinin altýný çizen bir temele sahip. Aþk Zamaný “Bunu bize nasýl yaparlar”dan kaynaklanan paylaþýmlarýn “Bunu asla yapmamalýyýz”a dönüþen direngenliðini ve taraflarýn dirayetini aþk kadar güçlü baþka bir duyguya, vefaya baðlamalý. Belki sürgit olan herþeyin büyüsünü kaybetmeye mahkûm olduðunu bilen taraflarýn aslýnda evli olsalar böyle hissetmeyeceklerini bilmeleridir bu maðrur ve lekesiz, hüzünlü ayrýlýðýn sebebi. En nihayetinde netice þu: Vuslat gayri kabil olduðunda aþk filmlik oluyor. Casablanca da, “aþk insaný baþkalarýna karþý daha iyi yapýyorsa, daha diðerkâm kýlýyorsa gerçek aþktýr” demiyor muydu? Tutkuyla istemenin diðer adý olan aþkýn gerçekliðini test eden þeyin “yitirmeyi tercih edebilmek, karþý tarafýn iyiliði için gerekirse vazgeçmek” gibi bir paradoks olmasý geçen yüzyýlda kaldýðýný sandýðýmýz “aþkýn” bir haldi. Aþk Zamaný filmi iþte tam olarak bunu güncelleyen bir filmdi. Yitirme duygusu, ister iradi olsun isterse takdiri, listeden çýkan pek çok film aþk’la anýlan aþk’a maledilenin, acýnýn katalizöründen, ya da baþka bir deyiþle feleðin çemberinden geçmiþ ya da orada takýlmýþ olan olduðunu göstermekte.

Love Story ve Dr. Jivago‘da hiç geri gelmeyecek olanýndýr aþk… Büyük bir sýzýyý ve güzel anlarýn ýþýklý halesini býrakýp gitmiþtir yitirilen. Öyle ki Rüzgâr Gibi Geçti’nin Scarlett O’Hara’sý ancak yitirdiðinde anlar, aslýnda ilk gençlik tutkusu Ashley’i deðil az önce kendisini terketmiþ olan “kocasý Rett Butler’ý sevdiðini…

Gerçek þu galiba, acýtýp kavuran, tüyler ürperten, bedeller isteyen, insaný “hiçliði” ile yüzleþtiren ve deðiþtiren, kýsa bir zaman diliminde, saniyelerin asýrlar kadar uzun sürdüðü, hayatý durduran bir þey ise “evet” diyor ve etiketini yazýyoruz “iþte bu, gerçek aþk.” “Hayat devam ediyor” kýsmýnda yaþanan güçlü baðlýlýk ise aþk olabilmek için fazla sýradan geliyor…

Bir yastýkta kocayanlarýn, ev taksiti ödemek için mutfak masraflarýndan kýsan genç çiftlerin aslýnda pekala “sevgili” de olabilecekleri, aralarýndakinin “coþkusu zamana yayýlmýþ bir tür aþk” olabileceði fikri inandýrýcý ve etkileyici gelmiyor kimseye. “Ýþin içinde kaybetme korkusu var” “zamanla aþk biter geride sevgi kalýr, hatta o da biter geride saygý kalýr” gibi telakkilerle karþýlaþýyor, mutlu olduðunu iddia eden çiftlere “kimse ayraným ekþi demez” diyen nazarlarla bakýlýyor.

Evet, iþte “kavuþamazsýn aþk olur” demiþti yazarýmýz. “Yitirirsin aþk olur” diye de geniþletilebilir belki bu halka. Ama kanýmca durumu “yaþanan bin türlü aþk vardýr da ancak böyleleri film olabilir” diye düzeltip yüreklere su serpmek en iyisi…

Aþkla, sevgiyle, muhabbetle kalýn… Yitirmeyin, býrakmayýn, gurur yapmayýn…

Saðlýkla, saðlýcakla kalýn…