Kandilli...
Balık tutmaya ne zaman niyetlensem, Kandilli iskelesinin hemen solunda bulunan ve sadece balıkçılara tahsis edildiğine inandığım o sapa yer gelir aklıma. Yalıların hemen önündeki bahçe duvarlarından sarkan sarmaşıklarla üstüne maviler giyinip dans eden deniz suyunun arasında uzanmış bir iskele gibidir. Ufku kapatmış dar sokaklar, gözlerin takip etmekte zorlandığı caddeler, kornalar ve ağız bozmadan ilerleyemediğiniz yollara sırt dönüp hür havayı ciğerlere ilk solukta çekebildiğiniz bir yerdir orası. Rumeli Hisarı ile Anadolu yakasındaki kardeşini biri birine bağlayan İkinci Köprünün altından geçip Marmara’ya koşan akıntı; her saniye renklenen ve insana nasıl yaşadığını bir saat misali dönen bulutlarıyla hatırlatan gök tam karşıda durur.

Yine de pek göz önünde olmadığından fazla bilinmez. Hoş! Bundan şikayet edecek bir müdaviminin olduğunu da sanmam ama balığı her daim boldur. Hatta Tahsin Amcanın dediğine göre; eğer koca İstanbul’da balık tutabilen bir tek kişi kalsa bilin ki o balık Kandilli den tutulurmuş!..

Benim gibi nadir gidebilenler bir yana çoğunluk birbirini tanır. İskele başındaki lokantaların çalışanları, vapur iskelesinin denizcileri, balık malzemeleri satan Tahsin Amca, Deli Ali, Mirasyedi Hakan, her daim işsiz Sezgin, emekli öğretmen Turan sadece benim adını bildiklerim. Çok zaman boğazın terapi havasında konuşmadan bir sanatkar edasıyla oltaları ve ucundakilerle ilgilenseler de ya balığın gezdiği zamanlarda ya da herkesi imrendirecek kadar dolu çapariler sudan çıktığında ya da bir sigara molasında dilleri çözülüverir:

-Tahsin baba! Ali’ye kendi tutan çapari vermişsin!.. Ayıp ediyosun vallahi ama, biz deli değiliz diye mi onu kayırıyosun Allasen?

- Ulan Sezgin sana öğretemedim gitti be! Balık bile insanın iyisini bilir diye ben sana demiyom mu?

- Aliii! Sen onun bunu boşver de balık nerde onu söle, yakından mı aldın açıktan mı?

Kimi bu konuşmalara katılırken kimi de ya kendini dinler ya da yalnızca orda olmanın keyfini çıkarır. Atışmalar bazen ileri gitsede bir yerde kalır ötesine geçmez.



Deniz...

Ben balıkçıların kabalığına, tartışmasına çok şahit olsam da hiç kavga edenini görmedim bunca zamandır. En çok, çapariler birbirine dolaştığı zaman yedeği kalmayan biraz gerilir o kadar. İş daha ileri gitmez çünkü deniz balıktan başka şeyler de verir insana. Bana göre bir balıkçı her zaman denizden bir şeyler alır. Bazen bir istavrit olur denizden çıkan bazen bir çinekop bazen de bitmemiş bir anının eksik kalmış sözleri...

Ben çaparimle çoğunlukla bu son dediğimi ararım. Denizin içini göremezsiniz ama tahmin edebilirsiniz... Akıntıda sürüklenen kurşunun nereleri gezdiğini, üstü yosun kaplı yeşil kayalıkları, bir avcı gibi küçük balığı arayan lüferi ve daha büyüklerini, dipteki kesilip atılmış sonra da unutulmuş halatı, suya atılmış pisliği, çeri çöpü, hatta zamanına göre geçip giden balık sürülerini bilirsiniz, attığınız oltanın hangi derinlikte neye rastlayacağını bile zamanla tahmin edebilirsiniz.

     Deniz tıpkı geçmişimiz gibidir, eskileri hatırlatır. Zaman şimdiyi gösterirken o geçmişe dokunmasını sağlar insanın. Bu yüzden tüm denizler bir düşünce deryası gibidir. Balıkçının yaptığı da kendi özel deryasını eşeleyip, onlara dokunup belki de tekrar tekrar düşünüp bir şeyleri doldurmaktan ibarettir. Sanırım dibi görünen, berrak, pırıl pırıl denizlerden herkesin hoşlanmasının sırrı da burada yatıyor...

     Bir gün bir arkadaşıma; onu son zamanlarda çok rahatsız eden, aklına geldikçe kötü hissettiren bir anı, görüntü, rüya ya da herhangi bir fantastik düşüncesi olup olmadığını sormuştum. Biraz düşündükten sonra bana yosunlar ve deniz bitkileriyle kaplı sığ bir denizden bahsetti. Kendini zaman zaman bu anlattığı şeyin tam ortasında ve suyun içinde adım atamaz durumda gördüğünü ve ne yapsa ne etse kurtulamayıp çaresizlikten ağladığını gördüğünü söyledi. O kadar ki! Kendini eli kolu bağlı hissettiği her zaman aynı düşüncenin tüm zihnini doldurduğu anlattı. Bunları söylerken bile huzursuzluğu yüzünden okunuyordu.

Daha sonra ondan bu kötü düşünce yerine hangi güzel şeyi isteyebileceğini düşünmesini istedim. Hiç tereddüt bile etmeden; tertemiz ve dibi görünecek kadar berrak, pırıl pırıl bir denizde hiç korkmadan yüzebilmeyi istediğini söylemişti. İşin psikolojisi bir yana denizin her zaman insanlar için yüklü ve benzer anlamlar taşıdığı aşikar.




Balıkçı...

Dedim ya benim aklıma deniz gelince boğaza Kandilli’ye inerim. Kendi hazırladığım oltama ki bu çoğunlukla çapari olur rüzgara ve akıntıya uygun kurşunu bağlar, üç buçuk metrelik kamışı olabildiğince güçlü savururum. Açığa atacaksanız oltanızı, kurşunu yüz gramdan aşağı olmaz. Çünkü orda akıntı çoktur sürükler götürür çaparinizi. Önce misinayı boşa alıp epey bir zaman salmak sonra da boşluk vermeden çeke çeke balığı kontrol ede ede sarmak gerekir. Bazen beyaz kuş tüyü bazen simli irili ufaklı kancalar kullanırım. Daha büyük balık tutacaksam eğer sıyırtma, mika ya da gerçek balık takarım oltaya. Lüferle Çinekop için taze balık daha iyidir, kokusunu bile alır namussuzlar.

Eğer bu kadar bilgi yeter sanırsanız yanılırsınız, yine bir bilene sormanız ya da çaktırmadan ustaları izlemeniz fazlasıyla yararınıza olur. Ben çoğunlukla Tahsin Amcaya danışırım, bugün ne çıkar diye? O havayı da zamanı da akıntıyı da oltayı da herkesten iyi bilir. İşin bu kısmı kolaydır, herhalde ben de üç beş sene sonra onun kadar maharetli olabilirim... Ama hemen öğrenilebilecek bir sözü var Tahsin amcanın, “İnsanın denizden ne aldığını yalnız kendisi bilir vesselam”...










Şubat 2007-Çengelköy