Ýnsan yaklaþýk olarak M.Ö. 5000 bin yýllarýndan bugüne kadar süperegonun esiri durumuna düþmüþ bulunmaktadýr. Ancak ego esareti ilk baþlangýçtan son 50 yýla kadar, genelde belirli insan gruplarýnda görülen bir durumdu. Bu bakýmdan toplumun çoðunluðu rahatsýz olmadýðýndan üzerinde fazlaca bir tartýþma yürütülmemiþtir.

Ancak günümüzde süperegoya esir düþmemiþ insan kalmadýðý için, sosyolojik ve psikolojik açýdan büyük huzursuzluklara neden olan bu hastalýklý yapý, bundan sonra her gün tartýþma konusu olmaya devam edecektir.

Çünkü eskiden zengin kategoride olanlar ego esiri olurken, þimdi fakir ve orta sýnýftan olanlarýn hepsi ayný esaretin altýnda birbirini aldatarak ve yiyerek yaþamaya devam etmektedirler. Bu da yalan, hile, kavga, çatýþma ve savaþ demektir. Onun için insanlýk ya savaþarak neslini yok edecektir veya tartýþarak süperego esaretinden kurtulmak zorundadýr.

Ýnsanýn beyini içerisinde bulunan duyu, his, güdü gibi ruhsal ve enerjik yapýlar her ne kadar soyut þekilde düþünülse de, aslýnda bunlarýn hepsi somut birer yaþamsal pratiklerdir. Beyin denilen yapý et, damar, sinir, kas, kan ve sývýdan oluþan biyolojik duyu mekanizmasýnýn adý Ego'dur.

Egonun etkisi ve hareketi olmadan yaþayan canlý duyarsýzlaþacaðý gibi bazen yaþamasý dahi söz konusu olmayabilir. Bu yüzden Ego diðer tüm yaþam duygularýmýzý canlý tutan, ne yapmak istemesini organize eden temel güdülerimizdendir.

Ýnsan yaþamý için egonun bu kadar büyük bir önemi olduðu bilinciyle hareket edilip, nereye kadar gerekli olduðu çok iyi kavranmalýdýr. Ego insanýn sosyal ve ortak yaþam mantýðýna göre eðitilmeyip serbest býrakýlmasý ya da aþýrý derecede uyarýlmasý durumunda, egonun ayný zamanda insanýn düþmaný haline dönüþtüðü unutulmamasý gerekir..

Psikolojik bilimsel çalýþmalarýyla dünya insanlýðýnýn bilinç yapýsýnýn nasýl hareket ettiðini en iyi þekilde incelemiþ bilim adamlarýndan Sigmund Freuf'un þu öz deyiþi aslýnda her þeyi daha net bir þekilde açýklamakta.

Freud derki; Ego þahlanmýþ at üstünde bir Þövalye gibidir. Ve bunun formulasyonunu üç biçimde þematikleþtirilmiþtir. ÝD, EGO ve SÜPEREGO. Bu öz deyiþiyte kýsaca þuna dikkat çekilmektedir.

Eðer bir insan egosunu belirli bir seviyede tutmayýp, aþýrý derecede uyarmasý durumunda, süperegoya dönüþmesiyle kolayca dizginlenemeyen ve son sürat giden bir savaþçý ya da canavardan baþka bir þey deðildir. Þimdi sýrasýyla her üç bilinç yapýsýný kýsaca incelemeye çalýþalým.

ÝD; ayný zamanda kiþideki bilinç (Ben) demektir. Ben ya da Ýd, iþlevsel olarak bilinçli bir kontrol yapýsýyla açlýk ve cinsellik baþta olmak üzere diðer temel güdülerimizi çalýþtýran biyolojik sinir mekanizmasýdýr.

Ego ise; koþmak, gezmek eðlenmek, sevinmek, korkmak, savunmak, yemek, içmek, öðrenmek gibi tüm duyularýmýzý canlý tutan ve sürekli hareketlendiren ikinci temel biyolojik güdüdür. Ýfade edilen bu doðal hareket ve temel ihtiyaçlara sahip olma güdüsü hayvanlarda da mevcut olan bir durumdur. Ancak insanýn bu noktada büyük bir özelliðe sahip olduðu asla gözardý edilemez.

Ýnsanýn diðer canlýlardan en büyük özelliði Ýd'e (Bilinç) sahip olmasýdýr. Ýd her zaman ne nedir, nereye kadar, nasýl ve niçin yapýp yapmayacaðýný kontrol edebilen bir düþünceyle en büyük deðeri taþýmaktadýr. Bunu kendisine yakýþýr þekilde kullanmayýp süperegoya esir olan insan, baþta þahsi yaþamýna düþmanlaþmaktadýr.

Çoðu insan yaþamak için uyarýlan egosunu normal seviyede tutmayý beceremediðinden ya da tutmak istememesi nedeniyle, süperegoya dönüþüp, hem kendi yaþamýný hem de toplumun baþýna telafisi mümkün olmayan sorunlar çýkarmaktadýr. Çünkü insanýn doðal ego seviyesi olan Ýd ve Ego ile yetinemeyip, süeregoyla daha iyi yaþayacaðýna inandýrýlmýþtýr.

Süperegonun devreye girmesiyle; normal insan anormalleþmiþ demektir. Böylece her seferinde bir þeylerin en çoðuna sahip olmak isteyen insan, maddi ve manevi açýdan duymuþ olduðu hazla, daha fazlasýna kavuþmak için ne doða ne ahlak ve de insani duyguyu tanýmamaktadýr.

Halbuki her þeyin sýnýrý olduðu bir dünyada, sürekli daha fazlasýna sahip olma üzerine düþünmek, hem kendi doðasýna aykýrý hareket etmektir hem de dünyanýn koþullarýna ters yaþamaktadýr.

Süperegonun vermiþ olduðu bilinç ve düþünce hazzýyla (Hedonist) hareket eden insanlar, içerisinde bulunduðumuz 21. Yüzyýlda, dünya toplumlarýnýn çok büyük bir oranýný oluþturmaktadýr. Ýnsanlýða tamamen hakim olmuþ bu düþünce ve yaþam, hem doðal insan yaþamýný hem de doðal zevk ve haz duygusunun özünü bitirmiþ durumdadýr.

Bunun sonucunda büyütülmüþ olan mekanik robotumsu yarý insan anlayýþý, sürekli en çoðuna ve en büyüðüne hakim olmak istemesiyle zevksiz, düþüncesiz maddi bir yaþamla insanlýktan tamamen çýkarmanýn sýnýrýna dayanmýþtýr.

Ýnsaný; ifade edilen duruma düþüren en büyük etkense, süperegonun hareketlendirme cazibesine kapýlýp, daha çok parasal maddi deðerlere teslim olmuþ kapitalistlerden baþkasý deðildir.

Bilindiði üzere kapital; anamal demektir. Anamal ise parayla alýnýp satýlan ürün olduðundan, burada temel güç olarak para devreye girmektedir. Paranýn devreye girmesi ve gücününün büyütülmesi demek, tanrýsal güç kadar etkin olmasý anlamýna gelmiþtir.

Parasal tanrý gücünü elinde bulunduranlar her þeyi kendilerinin belirleyeceðine inanýp, tüm insanlýðý bu mantýk doðrultusunda yönlendirmektedirler. Tek yaþam dayanaðý olarak tercih edilmiþ olunan maddiyatçý yapýyý, her yerde hayata geçirmek için para, asker ve savaþ mantýðýný devreye sokarak baþarmaktadýrlar.

Anamal, Para, Askeri Güç ve Siyaseti birleþtiren süperegonun yaratýklarý, insanlýðý tamamen esir almýþ durumdadýrlar. Bu yüzdendir ki, dünya insanlýðý süperego sayesinde insanlýktan çýkmýþtýr. Aklý baþýnda insanca yaþamak isteyenler, bu çirkinliðe alet olmamak ya da buna dur demek için, yapýlmasý gereken tek bir yol kalmýþtýr, o da þudur.

Modernizm ve teknolojinin çok fazla olmadýðý çaðlarda, insanlar nasýl ki lüks yaþam ve konforlu hayat olmadan mutlu, mesut yaþamýþlarsa, günümüzde bu daha kolayca yapýlabilir. Örneðin eskiden insanlar aile, akraba, arkadaþ, dost ve tanýdýklarla bir araya gelmek için adeta can atarlardý.

Ve bu insanlar birbirlerine yapmýþ olduklarý ziyaretlerde küçük sürprizlerle, sanki dünyalarý vermiþ gibi anlatýlmayacak bir sevgi, baðlýlýk ve mutluluktan uçarlardý. Belkide çoðunun karnýný doyuracaðý günlük ekmeði ya vardý ya da yoktu.

Fakat herkes aþýrý derece mutlu, neþeli, moralli ve birliktelik içerisinde hayatlarýný sürdürürlerdi. Þimdi ise üst düzey zenginlerden orta ve alt katmandakilerde dahil hepsi, birçok imkana sahip olduðu halde, en yakýn aile, akraba arkadaþ ve dostunu ne görmek istemektedir ne de bu duyguyu yaþatmak için bir çabalarý söz konusu deðildir.

Günümüzde çevresiyle görüþenlerse yüksek çýkarlarýný hesap ederek menfaat doðrultusunda buluþup konuþmaktadýrlar. Büyük küçük aþýrý derecede menfaat ve çýkarýn hesap edilmesi, ne insanidir, ne ahlakidir ne de düþünce yapýsýyla ifade edilmesi mümkün deðildir. Tamamen süperegoya dayanan ahlaksýzlýktýr ki bunun tek bir anlamý vardýr, o da mekanik yarý akýllý robotlaþmýþ insanlar demektir.

Ýfade edilen bu ahlak dýþý yarý robotumsu insandan uzak durmak isteyen her birey, tüm bunlara sebep olan süperegonun ana kaynaðýný derin bir felsefi incelemeyle açýða çýkarýp deþifre etmesi gerekir.

Böylece hem insanlýðý yok olma noktasýna getiren süperegocu kapitlazm hem de bunun doyumsuzluk yaþam anlayýþý itibarsýzlaþtýrýp, toplum yaþamýndan tamamen atýlmalýdýr. Mevcut bu yaþama dur denilmediði sürece, þu örneðe benzer bir durumu yaþamak artýk kaçýnýlmaz olmuþtur.

Nasýl ki bundan 200 veya 150 milyon yýl önce Dinazorlar gereðinden fazla beslenmeleri neticesinde, anormal vücut ve mide yapýsýna sahip olup, sonunda yiyecek bulamayýnca birbirlerini yeyip sonlarýný getirmiþlerdir. Ýnsanlýðý da böyle bir tehlike beklemektedir. Ayný þekilde süperegoyla sýnýrsýz zenginleþip büyümek isteyen insan da, sonunda doðada sahip olacaðý maddi ve içeceði temiz su bulamayýp birbirini öldürerek sonunu getirecektir. Bu düþünce ne bir hayaldir, ne de ütopya.

Dünya insanlýðý bu tarz süperego mantýðýyla hareket ettiði sürece, kýsa zaman içerisinde belirtilen kötü sonun yanacaðýndan kimsenin þüphesi olmamalýdýr. Egoyla ilgili böyle bir gerçekliðin mevcut olduðunu herkes bilmelidir. Marksizmin mimarý olan Karl Marks'ýn þu ifadesi paranýn ne olduðunu çok güzel bir þekilde özetlemektedir. Ýhtiyaçtan az olan parada kýymetsidir, fazla olan parada.



Cemal Zöngür