Törelere İSyan Eden Adam Nazım-8 SON


36. Nazım Hikmet’in Burca Hapishanesi yılları

Nazım Hikmet’i hapishaneye kapatanlar onu susturabileceklerini sandılar. Yaklaşan ikinci dünya savaşı konusunda kaygılandırıcı haberler yayılmaktaydı.
1938 yılı Kasım ayında Mustafa Kemal’in ölümünden sonra ülkedeki dengeler değişmeye başlamıştı. Mustafa Kemal Atatürk hayatta iken gelişme imkanı bulamayan veya gelişmesi engellenen eğilimler yönetimde söz sahibi olmaya başladılar. Yabancı sermayenin ülkeye girmesi kolaylaştırılınca da dengeler iyice değişmeye başlamıştır.

Nazım Hikmet’in Bursa Hapishanesinde iken yazdığı şiirler elyazmalarıyla çoğaltılıyor, ağızdan ağza dolaşıyordu. O dönemde aynı cezaevinde tanıştığı birçok aydın vardır. Tutuklandıktan sonra kitaplarının yayınlanması da devlete karşı bir suç sayılır olmuştu.

37. Nazım Hikmet’in ikinci dünya savaşını takip şekli

Nazım Hikmet ikinci dünya savaşını öyle yakından takip ediyor ve Rusya’nın kazanmasını o kadar çok istiyordu ki… Nazım Hikmet Rusya’yı ve sınırlarını Türkiye’yi bildiğinden daha iyi biliyordu. O kadar ki hapishanede gizli bir Rusya haritası yapmış ve savaşın cereyan ettiği hatları belirlemişti aldığı haberlere göre de hatları değiştiriyordu. 1948-1950 yılları arası Türkiye için Amerikan emperyalizminin ayak seslerinin duyulduğu yıllardır. Bütün basın Amerikan emperyalizmini öven yazılar yazmaktadır. Diğer yandan Nazım Hikmet’i kurtarmak için uluslar arası çabalar başlatılmıştır.

38. Nazım Hikmet’in affedilmesi için başlatılan çabalar ve baskılar

1949 da Paris’te Nazım Hikmet’i kurtarmak için özel bir komite kurulmuştur.Türkiye’de Türkiye İleri Gençlik Örgütü’nün faaliyetleri devam etmektedir. 1950 yılında Nazım Hikmet adıyla bir gazete çıkarılmaya başlanmıştır. Aynı yıl Nazım Hikmet açlık grevine başlamıştır. Daha sonra sırasıyla 12 Mayıs 1950 de Arnavutluk yazarları 15 Mayıs 1950 de Bulgar yazarları Nazım Hikmet’in affedilmesini isteyen bildiriler yayınladılar.
14 Mayıs 1950 de değişen hükümetle birlikte Nazım Hikmet’te açlık grevine son verdi. Yeni iktidar İsmet Paşa’nın yapamadığını yapmaya cesaret ederek Nazım Hikmet’i hapisten çıkardı. Oysa aldığı cezanın daha 12 yılını yatmış yatması gereken 16 yılı daha vardı. Nazım Hikmet’in serbest bırakan hükümet temkinli davranarak onu izlettiriyordu.

39. Nazım Hikmet’in Türkiye’den kaçışı

Nazım Hikmet yardım alarak ve onun kaçırmaya yardımcı olanla birlikte önce Karadeniz e açıldı sonra Plenahov isimli bir gemiye binerek önce Köstence’ye, sonra Bükreş’e oradan da Moskova’ya geçmiştir.

40. Nazım Hikmet’in son yılları

Nazım Hikmet bu kaçışından sonraki ömrünü ülkemiz dışında geçirmiştir.
Moskova’da yaşamına devam ederken Türkiye Büyük Millet Meclisi kararıyla Türk vatandaşlığından çıkarılmıştır. 1963 yılında vefat etmiştir. Nazım Hikmet Ülkemizin uluslararası camiada en çok okunan ve en çok bilinen şairimizdir.


Son Söz

Ben bu yazı dizisini kaleme almaya başladığımda Nazım Hikmet hakkında verilen meclis kararı hala geçerliyken yazının son üç bölümünü kaleme almaya başladığım esnada yine Türkiye Büyük Millet Meclisi kararıyla affedildi. Bu yazıyı kaleme almaktaki maksadım edebiyatımızda önemli bir yeri olan Nazım Hikmet’in hayatındaki bilinmeyenleri gün yüzüne çıkarmaktı. Bu konuda bilinmeyen bir çok noktayı aydınlattığımı düşünüyorum. Böyle bir yazıyı kaleme almadan önce onlarca kaynak taradım ve bu yazı dizesinde kaynağı belli olmayan bir kelimeye bile yer vermedim. Işık karanlıkta kıymetlidir. Karanlıklara ışık olabilmek için…


Bekir K Ahıskalı
12 Şubat 2009
Törelere İSyan Eden Adam Nazım-8 SON


Yazı dizisini hazırlarken yararlandığım ve okuyucuya önerebileceğim kaynaklar

1.     Otobiyografi- Nazım Hikmet
2.     Ustam ve Ağabeyim Nazım Hikmet- Ekber Babayev
3.     Mavi Gözlü Dev- Zekeriya Sertel
4.     Dünyadan Biz Nazım Geçti- Vala Nureddin
5.     Dostluk Hattı- A. Glebov
6.     Nazım Hikmet Portresine-L. Starastov
7.      Nazım Hikmet’in 27 Mayıs 1961 Moskova Dev Ünv Konuşması- Alexandr Fevralski
8.      Yoldaş Nazım- Alexandr Fevralski
9.      Zrelişçe Dergisi 34. sayı 1923
10.      Smena Dergisi 2. sayı 1952
11.      14 Kasım 1952 Edebiyat Toplantısı Notlarından
12.      Nazım Hikmet’in Yaşamı ve Yaratıcılığı- R.Fiş
13.     Nazım Hikmet, Hayatı, Eserlerinden Parçalar- Y.Kaya
14.     Bugün de Diyorlar ki-Hikmet Feridun Es
15.     Yitirilen ve Sonradabn Bulunan- A.Krivitski
16.     Nazım Bir Güz Çelengi- A.Behramoğlu
17.     Nazım Hikmet ve Tiyatro- V.M.Pluçek
18.     Den Poezii- K.Simonov (Militan Dergisi)
19.     Meşhur Adamlar Ansiklopedisi- M.Fuat
20.     Gece Gelen Telgraf- Hulusi Bezirci
21.     Nazım Hikmetle Üç Buçuk Yıl- Orhan Kemal
22.     Kemal Tahir’e Mahpushaneden Mektuplar-Nazım Hikmet
23.     Nazım Hikmetin Son Yılları- Z. Sertel
24.     Nazım’ın Bilinmeyen Mektupları-Şükran Kurdakul
25.     Şiir Baba ve Damdakiler-İbrahim Balaban
26.     Nazımdan Anılar-Alexandr Fevralski