Gözler yaþarmadýkça gönüllerde gökkuþaðý oluþmaz. J.V.Cheney

Gözlerden damla damla süzülen, hafif tuzlu su damlacýklarýdýr gözyaþlarý. Ancak kendi küçücük, minicik olan bu damlacýklarýn ifade ettikleri, kelimelere sýðmayacak kadar büyüktür. O küçücük su damlasý sanki yüreðimizden fýþkýran bir gayzer gibidir : Sýcaktýr, hem de sýmsýcak. O kadar sýcaktýr ki karþýsýndakinin yüreðindeki buzlarý, zihnindeki buzdaðlarýný eritmeye yetecek kadar sýcaktýr. O an karþýmýzdaki kiþi ile bir oluruz, bütünleþiriz sanki. Onu yüreðimizin derinliklerinde duyumsarýz. Empati dediðimiz olay da, tam budur iþte.

Neden aðlarýz ? Acýdan (fiziksel, ölüm, aþk acýsý..), üzüntüden, piþmanlýktan, sevinçten, mutluluktan, müzikten, filimlerden; bazen de hiç yoktan aðlarýz. Gözyaþý bezlerimiz duygularýmýzýn, hormonlar yolu ile bedenimize, hücrelerimize olan etkisini en aza indirgeme görevindedirler sanki. Duygulandýðýmýz zaman ilk önce karýn bölgemizde (midemizde) bir burulma, rahatsýzlýk duyumsarýz. Hemen arkasýndan göðsümüz daralýr sanki, týkanýr gibi olu-ruz. Gözlerimiz buðulanýr önce, sonra dolar ve damlalar peþi sýra inmeye baþlar yanaklarýmýzdan.

Aðlarken burnumuz da akar: “Salya, sümük aðlamak “ deyimi, buradan kaynaklanýyor olsa gerek. Hem burnun akmasý, hem de gözyaþý kanallarýnýn açýlmasý, bizde hem fiziksel, hem de duygusal bir rahatlama yarattýðý bilinmektedir. Ýçimizden geldiði zaman kendimizi aðlamamak için tutmamalýyýz. Rahatça gözyaþý dökebilmeliyiz : “Erkek adam aðlamaz” sözlerine kulak asmadan. Ancak, kendimizi illâ ki aðlatmaya çalýþmanýn da bir âlemi yoktur. Bir þey doðal olduðu müddetçe olumludur.

Damlalar aktýkça gözümüzden, rahatlarýz. Kaynaðýný nereden alýrsa alsýn, gözyaþlarý içi-mizdeki sýkýntýyý azaltýr. Her damla ile içimizdeki bizi etkileyen o madde dýþarý atýlýr sanki. Bazý durumlarda kiþi bir çeþit þoktadýr, asla aðlayamaz. Etrafýndakilerin: “ Keþke biraz aðlayabilse, açýlýr “ sözlerini duymuþsunuzdur. Bazen bu durum günlerce devam eder. Hiç beklenmedik anda, o kiþi gözyaþlarýna boðulur aniden. Artýk yüzleþmiþtir sanki o korkusuyla, üzüntüsüyle.

Sevinç ve mutluluk gözyaþlarý da aslýnda, bilinçaltýmýzdaki bir korkunun açýða çýkmasýdýr. Açýða çýkan o korkunun yansýmasýdýr gözyaþlarý. Örneklersek eðer: Mezuniyet ve evlilik törenlerinde gözlerin mutluluktan yaþardýðý sýkça gözlemlenir. Aslýnda bu gözyaþlarý bilinçaltýmýzda yýllarca biriken korkunun sonucudur: Yani kökeninde korku vardýr, sevinç ve mutluluk gözyaþlarýmýzýn. Mezun olamazsa korkusu, evlenemez evde kalýrsa korkusu, ya da artýk evden ayrýlýyor korkusu yýllarca kök salmýþtýr yüreðimize. Ýþte bu hoþ anlarda açýða çýkar bu korku. Artýk rahatlamýþýzdýr o anda . Bu rahatlamanýn yarattýðý gevþeme, yarý burukluk, yarý hoþluk sarmalar bizi. Ancak, sonuç istediðimiz gibi olduðu için bizi incitmez bu gözyaþlarý.

Çocukluk, yetiþkinlik ve yaþlýlýk dönemlerinde aðlama olayý farklýlýklar gösterir. Bebeklik ve çocukluk dönemlerinde oldukça sýk olan aðlamalarýmýz, yetiþkinlik dönemlerinde azalýr. Bu dönemde kendimizi daha fazla kontrol edebiliriz. Yaþlýlýk dönemlerinde aðlamanýn tekrar çoðaldýðýna þahit oluruz: “Yaþlandýkça duygusallaþtý” denir halk arasýnda. Belkide, çocukluk ve yaþlýlýk dönemlerimiz en doðal hallerimizi yansýtýr.

Ýnsan dýþýnda diðer canlýlarýn da, özellikle fillerin duygusal nedenlerle gözyaþý döktükleri bilinmektedir. “Timsah gözyaþý dökmek “ deyimi sýkça kullanýlmaktadýr günümüzde. Bilindiði gibi timsahlar avýný ýsýrýrken, çenesinde oluþan büyük basýnç, gözyaþý bezlerine baský yapmakta ve gözlerinden yaþ gelmektedir. Yoksa avýna acýdýðýndan deðil. Eleþtirel anlam taþýmasýndan dolayý, sahte, yalancý, duygusallýkla ilgisi olmayan gözyaþý dökenler veya döker görünenler için kullanýlýr.

Aðlayan kiþiye karþý içimizde bir acýma duygusu kabarýr. Þefkât hislerimiz doruk noktasýna çýkar. O kiþiye karþý ilgimiz artar, korunmaya ihtiyacý olduðu duygusu bizi sarmalar. Ýnsanlarýn bu zaafýný bilen bazý kiþiler, sýrf ilgi odaðý haline gelmek için bu silahý kullanýrlar. Bu kiþiler sessizce gözyaþý döküp üzülmezler. Bu durumda aðladýklarý çevreden fark edilmeyebilir. Hemen feryat etmeye baþlanýr; oda yetmez, saçýmýzý baþýmýzý yolmaya, üstümüzdekileri parçalamaya, kendimizi yerlere atmaya baþlarýz. Tüm bunlar çevreye ne kadar fazla üzüldüðümüzün bir göstergesidir. Eskiden özellikle cenaze törenleri için özel aðlayýcýlar tutulurmuþ. Bir bakýma küçük çaplý bir tiyatro sergilenirmiþ.

Bazý insanlar olur olmaz her þeye aðlarlar: “Sulugöz “ olarak adlandýrýlýr bu
insanlar. Bu kiþiler etraflarý tarafýndan artýk kanýksanmýþtýr. Dikkate alýnmaz bu aðlamalar, hatta biraz dalga bile geçilir; “sulugöz gene baþladý “ diye.
Bazýlarý da, aðlamayý sözlerini kuvvetlendirme aracý olarak kullanýrlar. Özellikle topluluk karþýsýnda konuþma yapanlarýn bir taktiðidir. Bu yolla insanlarý etkilediklerini düþünürler. Doðrudur da ! Özellikle fanatik taraftarlarý tarafýndan coþkuyla izlenir bu konuþmalar. O denli coþku duyarlar ki; dinleyiciler de gözyaþlarý ile konuþmacýya katýlýrlar.

Aðlamak kelimesi mecâzi anlamda da kullanýlýr; hep sýzlanan, hep þikayet eden kiþiler için söylenir. Bu kiþiler durumlarýndan asla hoþnut olmazlar. Böyle davranarak kendilerini acýndýrmak ve bu yolla bazý kazanýmlar elde edebilme peþindedirler. Bu hâllerini bir çeþit yaþam tarzýna dönüþtürmüþlerdir. Bu yapýdaki insanlarla bir araya gelmek istenmez, içimizi karartýrlar. Yüz ifadeleri her an aðlayacakmýþ bir görünümdedir. Hepimizin çevresinde bu tür insanlarý görmek mümkündür.

“Gözler yaþarmadýkça gönüllerde gökkuþaðý oluþmaz.” der J.V.Cheney . Gökkuþaðý, yaðmur damlalarý ve güneþ ýþýnlarýnýn birlikte oluþturduðu bir görsel þölendir. Öyle bir þölen ki seyredenleri büyüler; iki nokta arasýnda nefis bir bað, köprü oluþturduðu düþünülür. Ýþte gözyaþlarý da, týpký gökkuþaðý gibi, gönüller arasýnda bir bað oluþturur. Aðladýðýmýz zaman gözlerimiz dolar, su damlacýklarý ýþýðý kýrar, ve minimini gökkuþaklarý oluþur gözlerimizin önünde.

Bir þey yerinde, zamanýnda yapýlýrsa bir anlam taþýr. Gerektiði anlarda rahatlýkla aðlayabilmeliyiz; yüreðimizin bir çeþit sesidir gözyaþý. Yüce bir duygunun eseridir. Her þeyde olduðu gibi bu duygumuzu da istismar etmemek, bir çeþit silah olarak kullanmamak gerektiði konusunda hemfikirizdir umarým.