Bayramlar,
Çocukların göz bebeklerine baktığım günler...
Hep çocukluğumda kalan bir ışığı arar dururum.
Ayaklarına bakarım çocukların, bayramlarda çocukların ayakkabıları yeni olur çünkü
Hani son akşam başucuna alınıp yatılan ayakkabıları hangi çocuğun ayağında görebilirim umuduyla ayaklarına bakarım çocukların önce, sonra da gözlerine...
Öyle üç otuzunda bir adam falan değilim.
Anneannemi en son 18 yaşında bir delikanlı iken 1978 yılında gördüm.
Her türlü gıda maddesi için uzun kuyrukların olduğu yıllardan biriydi.
78 yaşında, hafızası yerinde, her şeyi dün gibi hatırlayan bir Karadeniz kadınıydı.
Her bayram olduğu gibi, o bayramda, o meşhur sözünü söyledi kendi kendine.
“İyi güne kalmadık! Kimbilir kaç ananın bu bayram da elleri koynundadır.. Geçen bayram, --kim öle kim kala- dediydim de hepiniz gözümün içine bakmıştınız!” dedi.
Bu yıl da ölmedim dercesine...
O bayramdan sonra anneannemle görüşemedik bir daha..
Hep kendi çocukluğunda geçen bayramlara özlem duyardı, benim şu anda duyduğum gibi.
Her şeye rağmen 1970’li yıllarla mukayese edildiğinde anneannemin çocukluk yılları daha yoksulluk içinde geçmiş olması gerekirdi, anlattığına göre öyleydi de zaten.
-Bu kadın bu yaşta neden ve neye özlem duyar ki- der, bir türlü anlamazdım.
O’nun özlem duyduğu şeyin aslında akıp giden zamana olduğunu yaşım kemale erdikçe anlıyorum. Su gibi, rüzgar gibi elimizden, ömrümüzden akıp gidenlere...
Başucumda sabahladığım ayakkabıların sırrını şimdi-şimdi çözebiliyorum.
O ayakkabılar nitelik olarak ayağa giyilen bir nesneydi belki ama ayakkabılarda ertesi gün toplayacağım ve tadı bile o günlere has şekerler vardı.
Komşumuz Gönül yenge’nin verdiği mendilin yumuşaklığı,Yusuf abi’nin avucuma sıkıştırdığı kağıt beşlira’nın rengi, babamın alın terinin kokusu, bağcıkları sanki ağabeyimin ilkokuldan sonra torna atelyelerinde alet tutan küçük parmakları gibiydi o ayakkabıların. Ben o yüzden severmişim demek ki ayakkabılarımı. Hepsiyle birden yatarmışım bayram akşamından sabaha kadar tüm sevdiklerimle koyun koyuna.
O zamanlar bayramlar kış aylarına denk gelirdi. Sokaklar çamurlarla kaplıydı. Bastığımız yerlerde izleri kalırdı ayakkabıların. Bırakılan her iz bir arkadaşımın yüzüymüş meğers ve herbirinde adıları kalırmış; çamurlu sokaklarda cıvıl cıvıl ve sımsıcak..
Çocuktuk,
“Kurtlar kuşlar bile bu gün oruç” derdi anneannem.
Biz de arife günü oruç tutuyorduk.
Kurtlar kuşlar kadar olamıyor muyduk.
Çocuktuk.
Ertesi gün bayramdı çünkü; çok çok heyecanlı, tarifi mümkün olmayan, tarifi bayramlarla özdeş, heyecanımız ölçüsünde mutluyduk.
Kuş oluyorduk hepimiz, evet birer kuş, kuşlarla birlikte; hatta onlardan daha şen, daha şakrak uçuyorduk..
Şimdi gözlerine bakıyorum çocukaların.
Işığı arıyorum çocukluğumda kalan...
Hayatımın 30 yıl öncesini aydınlatacak ışık, çocukların gözlerinde biliyorumda acaba hangisinde? Yoksa hepsinde bir den de gözlerim kamaşıyor, göremiyor muyum...
Ve ayakakabılarına bakıyorum çocukların her bayram sabahı...
Babamın alınteri kokusu, ağabeyimin parmakları, arkadaşlarımın ayak izleri,
mendilin yumuşaklığı, beşlira’nın rengi, ablamın sevgisi, annemin nasihatı- öpücüğü hangi ayakkabının içinde gizli acaba.
Nice nice bayramlara dostlar, mutlulukla sağlıcakla, huzurla...
Mübarek olsun; önce çocuklara ve ayakkabılarını arayanlara.

Yavuz Nufel
12 ARALIK 2001 ROTTERDAM