Ankara’da Cumhuriyet Bayramı

Cumhuriyet’in ilanı ülkeye o kadar büyük bir değer katmış ki, o coşku, o heyecan Ankara’da fazlasıyla yaşanıyordu. Bir şiirimde söylediğim gibi:
“Biz eli bayraklı büyüdük, Babaları verdi bayrakları çocuklarına” Evet, Ankara’nın her yanı bayraklarla donatılırdı. Çevre illerden, ilçelerden gelen halk, caddeleri taşırırdı. Bayram için gelen çok halkın, şehirde akrabaları vardı. Caddelerde karşılaşmalar, sarılmalar, tokalaşmalar. O gün Ankara’nın bir ayrıcalığı yaşanırdı…
Caddelerde asılan günün anlamını belirten, özgün sözler taşıyan bu dövizlerin altından geçerek, merasimin yapılacağı hipodromun yolunu tutardık. O gün TBBM’de kendi aralarında ve yerli, yabancı diplomatlarla yapılan tebrikler kabul edildikten sonra, merasim başlardı. Önceleri meclisin önünde yapılan merasim, 1936 yılından sonra, yeni yapılan Ankara Hipodrom’unda yapılmaya başlamıştı.
Hipodromda yapılan törenlerin izlenmesi için ek tribünler, ahşap oturma yerleri günler önceden kurulurdu. Onbinlerce halk sabahın erken saatlerinden itibaren hipodromdaki oturma yerlerini doldururdu. Tribünde yer bulamayanlar piknik yapar gibi, hipodrom sahasında sere serpe otururdu. O gün hipodrom sahasında her türlü meşrubat, köfte ekmek, simitçi, çörekçi, şekerci, baloncu, halkın ihtiyacı olarak, ne istenirse seyyar satıcısı bulunurdu.
Akıp giden ‘İncesu deresi’ boyunca Cumhuriyet Bayramı günlerinde seyyar tuvaletler kurulurdu. Merasim ve askeri geçiş töreni saat 14.00’de başlar, aşağı yukarı iki saatten önce bitmezdi.
Devlet erkanı ve kordiplomatik şeref tribünündeki yerlerini aldıktan sonra Atatürk’ün gelmesi beklenirdi. Çok geçmez Atatürk açık bir otomobilde ayakta, frak smokini ile Gençlik Parkı kapısından görünürdü. Seyirci halk da o kapıya kadar uzanmış olduğundan alkış orada başlar, yer yer ayağa kalkılarak, alkışın ardı arkası kesilmeden yavaş yavaş ilerleyen otomobille birlikte, şeref tribününün önüne kadar devam ederdi.
Atatürk, halkın ve şeref tribünündeki davetlilerin tebrik ve alkışları arasında, halkı selamlayarak yerine otururdu.
Bu arada şeref tribününün karşısındaki bando, ‘ti’ işaretinden sonra, İstiklal Marşıyla başlar, marşın bitiminde, Kara Kuvvetleri Bandosu arkasındaki birlikleriyle beraber yürüyüşe geçerdi.
Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri bandoları sırayla merasime katılırdı. Erlerinden komutanlarına kadar yürüyen boz, mavi, beyaz kalıp gibi geçerlerken göğüsümüz kabarır, Kurtuluş Savaşı’ndan kalan askeri ağırlıklar geçerken de, kurtuluş savaşını hatırlatırlardı. Daha sonra da dostluk ve barışı simgeleyen Ç.E.K. ve Kızılıay, kuruluşları simgeleyen motorlu konvoy geçerek mersim tamamlanırdı.
Akşamları Ulus Meydanında fener alayları yapılır, Zafer Anıtının çevresinde toplanılarak mahalli oyunlar oynanırdı. Bunların en başında Karadenizlilerin horon tepmeleri, Orta Anadolu’nun mahalli oyunları, Doğu Anadolu’nun bar tutanları göze çarpardı.

Bir şiirimden mısralar :

Gümüşdere çağlayıp döndü birer denize
Rüzgârla oynaşıyor ovam filiz filize
Nur saçtı çevresine, fakir halka işsize,
Kale gibi kalacak bize miras eseri,
Cumhuriyet kışladır, her Türk onun askeri

Cumhuriyet’in Onuncu Yılı

Evimiz Hükümet Meydanına çok yakındı. Valilik olan taş binanın önündeki hoparlörden gelen Onuncu Yıl Marşı kulaklarımızı dolduruyordu. Babam kahvehanesinde olduğu için, annemle birlikte eski postahanenin yanına kadar giderek seyrettik. Her taraf, büyük küçük bayraklarımızla süslenmişti. Atlı polis ve Jandarmalar köşeleri tutmuş düzeni sağlıyorlardı. Halk akın akın çevrede ve biraz ilerideki ‘Taşhan’ da (Ulus Meydanı) toplanıyordu. Hayal meyal gözümde canlananlardan biri de, Frak, Smokin ve Silindir şapkalı kişilerin o zamanki Bakanlık binalarına veya valiliğe girmeleri veya sağa sola gitmeleriydi.
İzci trampet ve boruları eşliğinde okul çocuklarının meydanda yer alışları kulaklarımdan gitmeyen şu sesler ise, o günleri, bu günlere taşımıştır.
“Yurtdaşlarım!
Az zamanda çok büyük işler yaptık. Bu işlerin en büyüğü, temeli Türk Kahramanlığı ve yüksek Türk Kültürü olan Türkiye Cumhuriyeti’dir.
...Fakat, yaptıklarımızı asla kafi göremeyiz! Çünkü, daha çok ve daha büyük işler yapmak mecburiyetinde ve azmindeyiz. Yurdumuzu dünyanın en bayındır ve en uygar ülkesi düzeyine çıkaracağız. Ulusumuzu dünyanın en geniş gönenç, araç ve kaynaklarına sahip kılacağız....”
Çocuk yaşlarında duyduğumuz bu sesler gittikçe çoğalarak, ardı arkası hiç kesilmedi. Bu sesler önsözler gibiydi. Önümüze açılmış kitabın sayfalarını bu seslerle okumaya başladık. Bu sesle çağa yetişme yarışında hız kazandık.
Atatürk bir liderdi. Osmanlı mirasını bıraktığı yerden almış, bize daha ileri yaşamayı göstererek, çağdaş 600 yıllık Osmanlı Hanedanlığı ve Anadolu’da hüküm süren bin küsur yıllık İslam Hükümranlıklarının yüceliklerini, Türk Milleti’nin ruhunda devam ettirmiştir.
Bileklerimizde Alparslan’ın kanı; yüreklerimizde Osmanlı’nın zaferleri bulunduğunu hatırlatmıştır. Bunun için ‘Türk Gençliği’, ‘Atatürk İlkeleri’nin, bize bırakılan toprakların sadık bekçileridir.
Cumhuriyet Devrimleri, devletin yeniden kurumlaşması, Atatürk tarafından olası görülenler bilinerek, milleti yönlendirerek yapılmıştır. Harp Okulu öğrenciliğinden; cephedeki savaşlarına, Meclisteki çalışmalarından, devrimlerine kadar böyledir.