Kolektif alan iþ görmeyi zorunlu eder. Kolektif alan zorunlu saðlatmalarýn iþ görmesi üzerindedir. Ýþ görme ve bir iþi olma kolektif bileþimin mutlak özelliðidir.

Yine kolektif bileþimin özelliði içinde "kolektif birim zamanlý" oluþ vardýr. Kolektif birim zaman da kolektif zamanýn mutlak özelliðidir.

Kolektif birim zamaný da iþ organizesi içine ekleyelim. Sistemin tekniðinde ve otomasyonlarýndaki geliþmeler kiþileri iþsiz kýlmakla, kendisini oluþan mutlak özelliðe karþý olacaktýr! Ýnsanlarýn daha çok iþsiz kalacaklarý doðru ama bu bir yanýlsamadýr.

Teknik ve teknolojik geliþmelerle otomasyon insanlarýn iþsiz kalmasý için ortaya konan kolektif uygulama deðildir. Bu kolektif yasaya ve baþlangýç koþullu geri etkileme yasasýna aykýrýdýr.

Aksine otomasyondaki geliþme iþ görmedeki kaliteyi ve kas gücüne en az baðýmlý olmakla kolektif birim zamaný artýrmayý ön gören kolektif bilinçtir. Üstelik tekniði ve otomasyonu ortaya koyanýn, kolektif bilinç olduðu ve kolektif miras olduðu da hiç unutulmamalýdýr.

Otomasyon teknik ve teknolojiler hangi laboratuvarýn ürünü olurlarsa olsunlar kimsenin sahipliði olmayan insanlýk mirasý kolektif sahipliktirler. Kolektif sahipliðin bizim bilincimiz dýþýnda ve bizden baðýmsýz olan kendisini devam ettirme yönünde zorunlu bir etkisi vardýr.

Kolektif sistem baþlangýç koþullarýna sýký sýký baðlý durum olmakla, kendi gibi kolektif durumla kalma özelliðini barýndýrýyordu. Kolektif yapýnýn teknik teknolojileri tasarlamasý baþlangýç koþullarýna baðlý kaliteyi artýrmaktý.

Otomasyonun iþsizlik ortaya koyup, sosyal alanlý zaman tüketimini artýrýr. Bu yeni durum herkesin iþ görür olmasý olan ilk durumla, sistemin kendi gibi kalamamasý olur.

Bu böyle olsa da kolektif sistem kolektif birim zamanla zaten boþ zaman ortaya koyuyordu. Kolektif boþ zaman, kolektif bileþimin özelliði olmakla kolektif biliþimin kendisidir.

Baþlangýç koþullarý saðlatmayý içermekle; otomasyonun sonucu olan en az iþ görme durumuyla olmak ta hem kolektif boþ zaman olmakla, hem de kolektif saðlama olmak zorundadýr. Bunlar kolektif gücün ve kolektif mirasýn ürünüdürler.


Sistemin kendi gibi kalmak istemesiyle, sistemin kendi gibi kalamama çeliþkisi sistemin ikili zýt yapýsýydý. Teknik geliþme ve otomasyon da kolektif gücün iþi olan kolektif mirastý. Tekniðin de otomasyonun da kolektif mirasýnda konusu bizdik.

Ve bunlar bizim yaþam kalitemiz için öznel düzenlemelerdi. Deðilse teknik teknolojik geliþme ve otomasyon bizleri iþsiz kýlýp; kolektif güç içinde bizi kolektif güçten yoksun kýlýp; bizlere derdinize yanýn, kaderinize küsün demek deðildi. Otomasyonlu süreç te, teknik teknolojik süreç te kolektif kapasite bileþimi içindedir.

Tarým, çobanlýk, basit dokuma iþleri gibi kolektif bileþenli, kolektif kapasite toplum içinde kiþilere yansýdý. Köleci yapý içinde de tekil kiþilerle belirli kýlýnan bað ile karmaþýk olmayan kolektif kapasite aile ve aile kiþilerine yansýmýþ oldu. Aileler kendi yaðýnda kavrulan; olabildiðince en az þartlarla kendi kendisine yeten köleci yapýlardý.

Köyler, kolektif yapýyla zaten iþ olanaklarý içine doðmanýn en küçük birimdeki muhafazasýydý. Bu kolektif olanak ve bu kolektif etki içine doðmak, köleci sistem hariç kolektif süreçlerle birlikte zorunlu kaderdi. Hem yeni doðanlar hem kolektif alan içinde olan herkes iþ sahibidir.

Kolektif alan iþsizliði ön görerek oluþmaz. Aksine kolektif bileþim kiþilerin doðada saðlama yapma gibi günlük rutin ve zorunlu iþ süreçleri bileþimi üzerine bir inþadýr. Bu saðlama nedenle kolektif alanda kiþi iþsiz deðildir. Saðlamasý yoksa kiþi kolektif alanda ne yapacaktý?

Köyler kýsmen izole olan kolektif tutum içinde dünyadan habersiz en az dýþ iliþkiler baðýntýsý içindedir. Muhafazakâr köyler dýþ belirleyen etkisi, en az bir durum içinde olmakla herkesin iþ gören olduðu muhafazakârlýktýr. Muhafazakâr köylerde kiþiler bir iþ alanýnýn her aþamasýnda uzmanlaþamadan iþ görür olmakla hiç kimse meslek sahibi de deðildir.

Köyler dar alan paslaþmasý içindedir. Çok gevþek bir yalýtým içinde. Üreten bir temel saðlama içindedir. Üreten saðlama iliþkileri günceldeki gibi karmaþýk deðildir. Köyü dýþýna baðlý bir geliþme deðildir. Aileyi oluþan bireylere baðlý kolektif yansýmalar nedenle hemen her kes her þeyden birazdýr. Hem herkes asgari bir kolektif bileþimin özelliðiydi.

Evren bileþik olgu ve olaylar üzerine kendi damgasýný vurmuþtu. Artýk þeyler evrene raðmen evren etkisiz deðildi. Artýk baðlantýsýz ve evrensel olgulara karþý baðýmsýz, geri baðlaným sýz olmanýz olanaksýzdý.

Ancak çevrenin; deðiþen koþullar içinde çevre; çevrede olanlara "deðiþmeyi, seçme ayýklama dayatmasý" yapar. Yani çevrenin olgu ve olaylar üzerinde, seçme ayýklama dayatmasý yaptýðý bir seleksiyon yasasý vardý. Kolektif çevre de sizi kolektif öze uygun seçme ayýklamaya tabii tutar.

Yani doðal çevre de kolektif çevre de evrimsel olurlu bir doða yasanýn içindeydi. Deðiþen bileþik koþullara karþý, sosyal ve toplumsal organizasyonlar içinde yeni bileþen süreçlerin, "özel alan fanusu (yalýtmasý)" içindeydik.

Hemcinsler zamanýn ruhuna baðlý olarak "önce sosyal, sonra da toplumsal organik ligin ve organikler arasý ör genliðin aiti olan birey kiþiyi" oluþacak kolektif tutumlu bileþimlerini ortaya koymayý baþarmýþtý.

Birçok organize süreçler gibi sosyo toplum sal organizeni süreçler de "geri baðlaným" yasasýna tabiidirler. Geri baðlaným koþulunun özneler dünyasý içindeki mantýðý, "zamanýn ruhu" olukla kavranýr olmasýydý.

Ýþte El 'in en çok istismar durumla kullandýðý, geri baðlanýmla olduðu süreç, özneler dünyasý içinde olan kolektif zamanýn kolektif ruhunu istismar etmesiydi. Zamanýn ruhu üzerinde kendisine düþünce ve eylem alaný açmasýydý..

El kendi köleci sistemine olan ger baðlaným yasasýný iyi biliyordu. El; korunma, barýnma, beslenme gibi kolektif sürecin baþlangýç koþullarýna olan geri etkimeyi çok iyi biliyordu. El Ýyi bildiði bu süreçlerin kiþisi sahipliðini ortaya koyacak olan tuzaklarýn içindeydi.

El, tekraren geri baðlanma yapan kolektif özneli bu durumlarý; "gaibi bilmek" olukla söylüyordu. Gaibi bildiðini söyleyen El, týpký kolektif yapý bileþenleri gibi yanýna da insan olmayan ama iþ görsünler diye insan benzeri yardýmcý kolektif özneler alýyordu.

El 'in yanýna kolektif özneli, kolektif belirleyenlerle, kolektif birim zaman içinde olan; insan olmayan iþ gören, iþ paylaþýmý yapan kolektif ortaklarý, vardý! El 'in yanýna insan benzerleri kolektif özneli, iþ görenler almasý demek; El tarzý mananýn da kolektif biçime benzetili olmasýydý. El 'in iþ gören ortaklarý olma organizasyonu kolektif süreçli organizasyona dayanaktý.

El sürecinin kolektif tutum olmaktan kurtulamayan bir yaný vardý. Ama El 'in kolektif güç ile kalmak istemesiyle birlikte kolektif gücü, kolektif kapasiteyi ortaklaþmayý, yok saymak, unutturmak isteyen amacý ve çeliþkisi de vardý. Bu nedenle El 'in yanýnda insan olmayan yardýmcý, iþ takipçisi ve iþ gören varlýklarýn olmasý demek; somut ve kolektif paydaþýyla olan kolektif durumun tersi durumla, iz düþümü imaj durumla; kolektif durumun SOYUT benzerlerini alýyor olmasý demekti.

Üreten kolektif sistem; belli bir zorunlu yaþam kalitesini ortaya koyar. Kaliteli yaþam koþulunu ortaya koyan kolektif sistem bu özelliði ile baþlangýç koþullarýna hayli sýký baðlýdýr.

Sosyal alan büyük oranda kolektif alana baðýmlýdýr. Baþlangýçta saðlama olan daha sonra üretilen tutum ile belli ve zorunlu bir yaþam kalitesi, toplumla oluþturulur. Sosyal yaþam bu baðlamla topluma zorunludur. Ama sosyal alan en az durumla topluma baðlý olmak istemekle, üretilen kaliteyi tüketir.