Aslýnda ilk çað yalýnlýðý içinde "insan her þeyin ölçüsüdür". Hayat kendisini merkeze almak suretiyle her þeyi kendisinde baþlatmýþtý. Bu algýya türümüz de dahildi.

Her þeyi kendisine göre kategorize ediþte; Güneþ onun için doðuyordu. Yýldýrým onun tepesine düþecekti. Yer sarsýntýsý sanki salt onun için oluyordur.

Her olgu ve olayýn merkezinde kendisi vardý. Hatýrlarým 1979 da Skaylab uzay aracý atmosferde yanacak þekilde dünyaya düþürülmüþtü.

Bir kýsým parçalarda yanma tam bitmeden yeryüzüne düþeceði, olasýlýkla da Hint okyanusuna düþecekti. Haber günler öncesinde medyada bangýr bangýr yayýnlandý.

Milyarlarca insan içinde parçalarýn kendi kafasýna düþeceðini sanan insan paranoyalarý baþladý.

Hatta Kýbrýs da ve þimdi hatýrlayamadýðým birkaç yerde kiþiler bu paranoya nedenle kalp krizinde ölmüþlerdi.

Bilet alýrsýnýz dýþýnýzda "bana çýkmaz" diyerek söylenirsiniz. Bu tür söylemler kendinizin þanslý görünmesinde, kendinizi sarfý nazar etmenizdi. Ancak bu söyleminizde hiç samimi deðilsinizdir.

Oysa en büyük ikramiyenin kendinize çýkacaðý hayali ile hülyalar kurarsýnýz. Tüm bunlar olgu ve olaylarýn merkezine kendimizi koyucu savunma mekanizmalarý ve korunum yasasýdýr.

Doða karþýsýndaki aciz durum zavallýlýðý içinde bu davranýþ hayli doðruydu. Belirsizler karþýsýnda hayli mesafe aldýrýcý bir tutumdur. Þimdi biz biliyoruz ki insan her þeyin ölçüsü deðil.

Ýnsanýn kendisini merkeze alan ilk sel yönelici davranýþý, kolektif alan içinde "kolektifin ve toplumun ölçü olarak merkeze alýnmasýyla" süreç daha geliþmiþti.

Kendisini merkeze alan tutum, hayatýn temelinde hayatýn kendi bireyselliðine bir eyleme baþlangýç için ölçü olmuþtu. Ýnsanýn bu uygulamada þimdi bile kurtulmasý hala çok çok zordu.

Ýnsan merkezli ölçüyü kullanma iþi "kolektife göre olan kolektif sahiplik ölçüsünü" tekrar kiþilere göre sahiplik söylemi içinde kendisinin ölçü olmasýný dýþa vurdu.

Kiþi kendisine göre olan belirliliði, kolektife göre olan belirlilikten daha iyi anlýyordu. Kolektif oluþ kiþiyi merkeze almaz. Kolektif olaný merkeze alýr. Bu kolektif alan yasasýnýn iþleyiþ tarzýdýr.

Aksi halde kiþi olmasa veya kiþi baz alýnmasa kolektif alan da iþleyemezdi. Kiþi kolektif alanda asýl amaç iken iþleyiþte kiþinin baz alýnmasý iþi az biraz geri alýnmýþtýr.

Öyle ki kolektif alan artan kiþi bazlý etki karþýsýnda kiþi etkili artýþý azaltýp kolektif etkiyi artýrýr. Kolektif etkinin arttýðý durumda da kiþi bazlý etkiyi artýrýr. Köleci sistem tam tersidir.

Köleci sistem özel mülk sahibine göre paylaþým iken, paylaþým esnasýnda mülk sahibinin huzur hakkýný artýrýr. Köleci sistem üretirken kolektif hedefleri gözeten bir aldatma içindedir. Oto kontrolü yok öznel kontrolü var.

Ýþte El söylemi "kiþiyi merkeze almayan kolektif söylem tanýmsýzýna karþý söylenen belirlilik tanýmlamasýydý". Oysa kolektif alan transfer emeði merkeze almakla "toplum her þeyin ölçüsüdür", diyordu.

Yani El kolektif olana karþý, doðrudan olmayan, kiþiye göre olmayan belirsizliðe atýftý. Veya kolektif tüzel ligin yanýna konmakla doðrudan kiþi olana izafeydi. El 'i mülkün sahibi olan tekil "bilirliðe" diyorduk.

Hayat özgecilikle deðil bencillikle anlýyordu. Hayat kolektif ölçüyle deðil kendi bedenini baz alan ölçüyle anlýyordu. Kýsacasý El belirsiz olana karþý, kendisine belirli olan tanýmlýktý. Neye göre tanýmlýktý? Kolektif olan belirsizdi. El mülk sahibi olarak, kolektife karþý belirlilikti.

Tüzel olana göre tanýmlýktý. Belirliliði olmayana göre belirlilikti. Bir avý pençesinde tutan hayat, o avýn belirliliðini kendisi ile ortaya koyuyordu.

Oysa kolektif alanýn belirliliði kolektif oluþa göreydi. Özneye ait belirlilik ise öznenin kendisine tanýmlýydý. Özel mülk sahipliði tam da kendine göre tanýmlýktý.

Ýlk sel dönemin eylem ve özne hareketinin kiþiye göre bencil olmasý normaldi ve doðruydu.

Ama totem dönem ve toplumsal dönemden beri insan kolektif alan sorumluluðu ve kolektif alanlý toplum sal beceri, bilgi, yapabilirlik ve kolektif teknik, teknoloji ve donanýmla mücehhezdi.