Eðitim, öðretmenden; doktorluk doktordan; araba üretim iþçiliði, iþçiden; sosyolojik dini bilgiler imamdan; yetki ve yetkilenme, yöneticilerden sadýr olan bir þey deðildir. Bunlarýn içinde sadece imamlýk üreten, kolektifi bir toplumsal iliþki deðildir.

Ama kolektif dalgalanmayý enfekte ettiði kadar ideolojik bir uyandýrýþ ta yapan, kolektif bir sosyolojik mühendisliktir. Diðerleri üreten toplumsal mühendisliktir.

Tüm bu mühendislikler üstel bir (üst yapýsal bir) kolektif depo enerjisi olukla kolektif kapasite içinde depolanýp, kiþiler üzerine yansýyan; kiþilerle eylemli uygulama olan; kolektif bir kapasite gücüdürler.

Kolektif kapasite gücü kolektif alan da (alan içinde); yukarýda sayýlan mühendisliklerin karþýlýklý ortaklaþmanýn türlü biçimleri ile vardýlar. Güneþten faydalanýþ gibi. Manzara seyrediþ gibi. Oksijen soluyuþ gibi. Hastalýklara, yokluklar gark oluþ gibi ortaklýðýn ürünüydüler.

Bunlar, bir kolektif alanda yaðýþ ve yaðýþ türleri gibi herkese göre belirim içinde üstünlük deðil herkese yararlanýþtýlar. Herkesle yararlanýþtýlar. Ýttifak içinde veya toplum da tarýmcý olmak, çoban olmak, bilgisayar mühendisi olmak, öðretmenlik, doktorluk, yöneticilik gibi türlü biliþsel frekanslarla olmaktý. Türlü biliþsel salýným yansýmalarý, kolektif gücün herkesle paylaþýlan, herkes üzerine boca olan dalgalanmalarýydýlar.

Kolektif alanlý ortam dalgalanmasý, týpký ortamda on binlerce radyo dalgasýnýn ortamý manyetik dalga ile yýkamasý gibidir. Kolektif alan dalgalanmalý veya organik dalgalanmalý ve organik manyetik alanlý mesleki frekanslar da kiþiler farkýnda olsun veya olmasýnlar kolektif ortamdaki tüm kiþileri adeta yýkar.

Bu analoji týpký elektriksel ortam dalgalanmasýnýn radyo antenine boca olmakla her radyo antenine indüklenme yapmasý gibidir (her anten üzerine bindirile olmasý gibidir).

Nasýl ki radyo gibi bir almaç anteni, on binlerce frekans dalgalanmasýyla indüklenme olduðu halde sadece ayarlý olduðu bir frekansa duyarlýdýr. Anten üzerindeki diðer indüksiyon akýmlarý süzülüp, filtre edilirler (de kuple olurlar).

Kiþiler de içinde olduklarý organik ortamýn, organik dalgalanmalý yansýmasý içinde kendi kapasite ve kendi yetilerini uyandýran ihtiyaç, istek ve yönelimlerle motive edilirler (bir çeþit süzme yaparlar).

Ýþte toplumun da, kiþilerin de, ilgi ve ihtiyaçlarý; toplumun ve kiþilerin isteðine baðlý ihtiyaçlarýyla hobi gibi tutumlarýnýn seçme ayýklama süzgecinden geçerler veya elenir. Herkese göre kolektif ortama boca olanlar, boca olan içinde seçilime uðrarlar.

Sizler de bu organik kolektif bileþimli kapasite dalgalanmasý içindeki biliþimlerin, bir veya bir kaçýna yönelim yaparsýnýz. Kolektif ortamlý organik dalgalanma içindeki biliþ tileri siz, kendi verili kapasitenize baðlý yeti ile yetenek ve yaratýcýlýða dönüþürsünüz.

Tekrar edelim, Kiþisi yeti veya kolektif yeti, kendisiyle sýnýrlý deðildir. Yeti kapasiteyle sýnýrlýdýr. Kapasiteler de doðal ve kiþisi verili düzlemle; toplumun güncel geliþmiþliði olan verili düzlemle sýnýrlýdýr. Yeti modülasyon dalgalý uyartým olmakla, bir yeti bir kapasite içinde at koþturur. Atýn gideceði yol (yeti) sýnýrsýz, ama o yol atýn kapasitesiyle sýnýrlýdýr.

Kapasite ve yeti karýþtýrýlmaya çok uygundur. Her yeti bir kapasiteyle. Ama her kiþisi kapasite her yeti ile deðildir. Toplumlar kiþiden fazla bir kapasite ve kiþiden çok çok fazla bir yetenektir. Toplumlar kiþiden fazla yaratýcýlýktýr. Buna raðmen toplumlarýn yetenek ve kapasitesi bile çaðdan çaða, toplumdan topluma, zamandan zamana fark eder.

Örneðin, orta çað toplumlarýyla günümüzün 21. yüz yýl toplumlarý; ya da 1900'lü yýlarýn toplumlarý ile 21. yüz yýl toplumu doðuþtan gelmeyen yaratýcýlýk nedenle ayný kapasite ve ayný yeteneðe sahip deðildirler. Üreten yapý ve üreten kapasitelerin birer toplum olmalarý; her toplumu ayný yetenek ve ayný kapasitede olmalarýný eþleþtirmez.

Ve ayný yüz yýldaki Türkiye, Almanya ve Arap toplumlarý bile; doðuþtan gelmeyen yaratýcýlýðýn bileþeni olan biliþ, buluþ, teknik teknolojik kapasiteleri ile ürettikleri sanat ve edebiyat ürünleri baðlamýnda kapasite ve yetenekleriyle her biri ayný düzlem içinde olmayýp, aralarýnda fersah-fersah fark vardýr.

Ayný çaðdaþlýkla, farklý güncel geliþmiþlik seviyesinin kapasite ve yetisi içinde olmakla üreten toplum yaratýcýlýðý ayný geliþmiþlik seviyesi içinde olsalar bile farklý farklý yoldan benzer sonuçlara giderler. Bu doðrudur. Bu olmasý gerekendir. Bu sürecin bir örnek olmamasýdýr. Bu tutum toplumlar arasýnda fersah-fersah fark olmasý demek, hiç deðildir.

Kapasite baþka bir þeydir. Yeti baþka bir þeydir. Yetinin kapasiteyle eþ zamanlý bir ilgisi varsa da kapasite yeti demek deðildir. Her yeti bir kapasite içindedir. Ama bir kapasite her yeti ile deðildir. Ve kapasite yeti demek te deðildir. Kolektif kapasite ve kolektif yeti baþka, kiþisi kapasite ve kiþisi yeti baþka.

Trigonometri bilgisi toplumsal kapasite içindedir. Ama kiþi trigonometri bilmeye bilir. Kiþiler olmadan toplumsal kapasite yetiye dönüþmez. Ama bir toplum her kiþisi ile toplumsal kapasiteyi yetiye dönüþtürmez. Toplumsal kapasite mesleklerle, mühendisliklerle yetiye ve yaratýcýlýða dönüþür. Her kiþide bulunmayan trigonometri bilinci, toplumsal kapasiteden kiþiye boca olan yansýmadýr.

Kiþi toplum kapasitesi içinde kendisine yansýyan kadarla trigonometrik sorunlarý farklý yollardan farklý sorunlara cevap olarak çözer. Kiþinin bu sorunu çözüyor olmasý; kiþisi kapasiteli kiþisi yetenek olup toplumsal kapasite içine eklemlenirler. Toplumlar içindeki ayný kapasite kiþiler eliyle farklý yetilere dönüþen çeþitlilik ve birikimdirler.