Ýnsan düþünmeye baþladýðý ilk günden bugünlere, var olmayý anlamaya çalýþýp, yok olmayý sorgulamýþtýr. Yok olmaktan, ölümden ürkmüþtür yaþadýkça… Düþünme yetisi arttýkça, yok olmaktan kurtulmaya çalýþýp ölümsüzlüðü aramýþtýr, farklý biçimlerde.

Arayýþlar genel olarak iki ana grupta toplanýrken; çoðunluk bir inancýn ardýndan gider, sonsuz yaþam için… Sürüp giden yaþamýn sonsuzluðunu aramaktan, ölüm sonrasý sonsuz yaþama uzamýþtýr çoðunluðun düþünceleri. Sonunda hepsi ölmüþtür. Tüm canlýlarýn kaçýnýlmaz sonunu anlatýr, o keyifsiz, bilinen ama gerekmedikçe dillendirilmeyen sözcük…

Ölmek, ama yok olmamak düþüncesi ilginçtir. Somut kanýtlarý olmadýðýný düþünenlere katýlmayan insanlar, bu düþünceden uzak duramaz… Durmalarý da beklenemez, ödülü büyüleyicidir…

Somut kanýtlarý olduðunu düþündükleri yerlere inananlardan farklý biçimlerde, ölümsüzlüðü arayanlar da olmuþtur, oluyor ve olacaktýr, insanlar yaþadýkça…

Bir kez yaþama merhaba diyen insan; iyi yaþamak, güzel ve mutlu bir ömür sürmek ister. Bir gün sona ereceðini bilerek, hiç sona ermesin ister yaþamý. Yok olup gitmek istemeyenler anýmsanmak ister, ölümü sonrasý ölümsüzleþmek isterken. Ýstekler tutkuya dönüþürken yollarý aranýr, kendince…

Ölümsüz olabilmeyi, önlenemez biçimde geride býrakacaðý yaþamý sonrasý kendisini anýmsatacaklarda ararken; arayýþ, iz ve izler býrakmak gereðiyle, gerçeðine götürür arayanlarý.

Býrakýlacak izler aranýrken, yöntemler ve býrakýlabileceklere yönelir arayýþlar. Adým adým iz sürülmeye baþlanýr çaðlar boyu. Doðanýn sunduklarý ve biraz çabayla ekledikleriyle yaþamaya çalýþtýðý uzak geçmiþten günümüze, bir insanlýk yolculuðu baþlar.

Düþünüp, sorar. Sorularýna yanýtlar ararken; uyguladýklarýyla yavaþ yavaþ çevreye uyan deðil, kendisine uyduran olmaya, egemen olmaya baþlar.

Doðrudan sunulanlar ve bulduklarýyla da yetinmez. Az çabayla eklediklerine; giderek karmaþýklaþan yöntemlerle yeni eklemeler yapar sürekli. Yaþamýyla birlikte yaþadýðý çevre de deðiþmeye, insana hizmet etmeye baþlar. Yaþam olanaklarýný sunan efendinin, efendisi olmaya baþlar.

Yaþam özelliklerinin iliþkilerini keþfeder. Sonuçlar çýkarýrken taklit etmekten yenilikler üretmeye uzanýr, egemen olmaya baþladýðý çaðlar gelip geçerken.

Artýk hazýr maðara ve barýnak seçmekten uzaktýr. Kendi yaþam alanlarýný oluþturur, gerekli gördüðü yerlerde. Ýstediðini üretirken, istemediklerini yaþamýndan uzak tutar. Bir kez yaþamýný yönlendirmenin yolunu bulmuþken; kendisine daha çok güvenir. Yeni arayýþlar yaþamla iç içe, sürüp gider.

Klasik tarihe göre, kýrk-elli bin yýl önce baþlamýþtýr insanýn öyküsü. Arada uzun bir on bin yýl dikkatimizi çeker, önce. Ancak o on bin yýl öncesinden, biraz farkla sonrasýndan, çok da farklý deðildir…

Sonra büyük evi gezegenini, dünyasýný tanýmayý sürdürür; her an geliþtirip uyguladýklarýna yenilerini eklerken. Artýk karalarda daha egemen, sularda daha güvenli, havada daha etkindir, önceleri taklit etmekle baþladýðý benzerlerinden.

Çevresine egemen olurken daha iyi beslenip, hastalýklar ve olumsuz çevre etkilerinden daha özenli korunarak, yaþamýný otuz beþ-kýrk yýldan, altmýþ beþ-yetmiþ ve daha sonraki yýllara uzatmayý baþarmýþtýr. Nüfus artmýþ, sekiz bir yanýna daðýldýðý dünyaya egemen olmaya baþlamýþtýr.

Hâlâ sorunlarý ve anlayamadýklarý vardýr elbette. Olacaktýr da yaþam sürdükçe. Ýnsan beyninin kötümser olduðu düþünülenlere göre yüzde onu, iyimserlere göre yüzde yirmi beþi etkindir. Hangi oraný ölçü alýrsak alalým, geride büyük bir oran vardýr ve yapabileceklerini beklemektedir. Yapabileceklerini düþünmek, düþünürken bile baþ döndürücüdür.

Küçük oran insanlýðý yaþadýðýmýz günlere, içinde yaþadýðý gezegenin dýþýna çýkarak tablo benzeri izleyebildiði yerlere ulaþtýrýyorsa; bütününün insanlýðý ulaþtýrabileceði yerleri anlamak bir yana, düþünmekte
bile zorlanýyoruz þimdilik…

Bir köþesinde yaþadýðýmýz evrenin geleceðinde, henüz bilip-anlayamadýðýmýz biçimlerde, ya da kendi kendisinin sonuna neden olmadýkça; insanlýðýn önünde uzun bir yaþam olduðu düþünülebilir.

Ýnsanlýk adýna genel olarak bu özellikler söylenebilir. Ancak, dünya anlamýnda insanlýðýn ortak deðerlerinin her geçen gün azalmasýna benzer, iz sürmek konusunda da farklý yaklaþýmlar vardýr.

Ýnsanlýk maðaralarda yaþadýðý o uzak çaðlardan bugünlere ulaþýrken, birden çok nedenle ayrýlarak, üzerinde yaþayabildiði tek gezegeni paylaþmaktan uzaklaþmýþtýr.

Gücü bir kez elde edenler, diðer insanlarýn da kendilerinin izini sürüp, kayýtsýz kabullenmelerini istemiþ, isteklerini kabul ettirmeye çalýþmýþtýr. Yeterli olmayýnca dayatmýþ ve zora baþvurmuþtur.

Çaðlar akýp giderken el deðiþtirip farklýlaþan güç kavramýyla, deðiþen yalnýz roller olmuþtur. Dayatanlar dayatýlan, dayatýlanlar dayatan olabilmiþtir. Yaþananlar sonu gelmez kin gütmelerden, savaþlara uzamýþtýr. Ýnsanýn ortak özellikleri unutulmuþ, unutulmuþ görünmüþtür, sunuþlara ortak olma istekleri unutulmazken…

Ýz sürmeyi amaçlayan insanlar, maðaralarda yaþadýðý günlerden bugünlere sorup, arayýp, bularak ulaþtýklarýnýn bilincindedir. Benzer biçimde, biyolojik yaþamlarýnýn kaçýnýlmaz olarak bir gün sonlanacaðýnýn da farkýndadýr, sürekli gerçekleri arayan insanlar.
Elektrikten-uçaða, bilgisayardan, uzayda dolaþmaya uzanabilen bilimin ve gerçeklerinin farkýndaki insanlardýr onlar. Gerçekçi davranýþlarla, arayýþ ve uygulamalarýn ardýndan giderler bu nedenle. O insanlarýn iz býrakmak, býrakabilmek istekleri de farklýdýr, gerçeklerin aydýnlýðýnda.

Onlar, izlerini bizlere býrakan insanlar benzeri; bizlerden sonra yaþayacak insanlar için iz býrakma çabalarýný sürdürürler, durmaksýzýn…
Düþünceleri benzeri, çabalarýnýn ömürleri aþacaðýnýn da farkýndadýrlar. Bu nedenle arayýþ ve çabalarýný iz, geleceðe miras býrakabilmek; insanlýk adýna yaþamý sürdürmek olarak adlandýrmak yanlýþ olmaz.

Bütün bunlar, bizi iz sürmek adýna nelerin yapýlabileceði düþüncesine götürür. Düþünce, arayýþlara uzanýrken yalnýz yaþamlarýný sürdürmekle yetinenlerle, yetinmeyip yarýnlarýný planlayanlara rastlarýz. Yetinenler kendi dünyalarýnda mutluyken; yetinmeyenler yeni adlar altýnda ve kaçýnýlmaz olarak kiþisel dünyalarý da kapsayarak, dünyaya egemen olurlar.

Çevrenin sunduklarýyla yaþamýný sürdüren insanlýk, çevresinden baþlayarak dünyayý biçimlendirirken; ortak özelliklerini unutan, unutmuþ görünen insanlar gerilere düþmeye baþlamýþtýr. Kendi yaþamlarýnýn gerçekleriyle uðraþýrken, yaþamýn hemen her alanýnda…

Gelinen noktada, düþünerek araþtýrýp üretenlerle, onlarýn sunduklarýyla yaþamlarýný sürdürenler vardýr dünya genelinde ve genel olarak.

Tek bir insan anýmsanmak isteyip, iz býrakmak adýna iz sürmenin gereðinin farkýndayken; o insanlarý da barýndýran toplum ve ülkeler sürülmesi gereken izlerden uzaklaþtýkça, yaþamdan da uzaklaþýr. Gelecekte var olabileceklerin arasýnda olabileceklerini söylemek de zorlaþýr…

Yapýlanlar uzun bir listede sýralanabilir. Ya da çok uzaða gitmeyip, örneðin elektrikten baþlayarak, günlük yaþamlardaki vazgeçilmezlerimizi düþünebiliriz. Vazgeçilmezlere katkýmýz olup olmadýðýný düþünebiliriz. Bu satýrlarý ulaþtýrabilme ve ulaþabilme nedenlerini veya o an aklýmýza gelenleri düþünebiliriz, örneðin.

Sonra yarýnlara güvenle bakabileceðimizi, düþünebilir miyiz? Yarýnlar ve sonrasýnda, insanlýk kavramý arasýnda, kendimize özgü özelliklerimizle yer alabileceðimizi, hatta “bir zamanlar yaþadýlar” diye mutlu gülümsemeler eþliðinde anýmsanmamýzý bekleyebilir miyiz?

Uzak geleceðe ulaþabilen insanlýk arasýnda yerimiz olacak, olabilecek midir? Toplum olarak, uzak gelecekte de olsa unutulmuþlar arasýnda yer almak ister miyiz? Ýstemiyorsak, bireyden baþlayarak toplum olarak yapmamýz gerekenler yok mudur? Gerekenlere gereken önemi verip, yeterince ilgileniyor muyuz?
Geleceðin, kaçýnýlmaz olarak bir gün geleceðini bilmiyor muyuz?

Geriye gelmeyen tek deðer zaman… Çok istesek de bir saniye öncesine dönemeyiz. Evet, zamanýn dönüþümleri vardýr. Ancak günümüzde teorik bilimsel gerçekler, bilimkurgu öykü-roman ve filmlerinin hoþluklarý olarak karþýmýza çýkarlar.

Zamaný deðerlendirmek, uzak gelecekte yer alma isteklerinin ilk adýmýdýr, bir anlamda. O uzak gelecekte yer alabilmenin nedenleri çoktur. Ama her çokluðun, bir de temeli vardýr. Bu temel, adým adým bugünlere ulaþan insanlýðýn izlediði yoldur. O yola çýkýp yolcusu olabilmek için, yaþamý aydýnlatan iz ve izlerin izinin sürülmesi
gerekir.