Yarattýðý herþeyi en güzel yapan’ Allah, insanýn ruhunu güzelliklere karþý bir duyarlýlýkla yaratmýþtýr. Ýnsanýn imaný ve imaný vesilesiyle kazandýðý akýl, bu estetik anlayýþýnýn açýða çýkmasý ile doðrudan iliþkilidir. Ýmanýnýn olgunlaþmasý ve cennete duyduðu özlem, kiþinin Allah’ýn benzersiz sanatýyla yarattýðý güzelliklerden alacaðý zevki de artýracaktýr.

Kuran’da, samimi iman sahiplerine vaat edilen cennet ortamýndaki güzellik ve estetik anlayýþý detaylarýyla bildirilir. Sonsuz güzellikleri sanatýnýn içinde yaratan Allah, cenneti insan ruhunun en çok hoþlanacaðý, en çok lezzet alacaðý ve en çok etkileneceði nimetlerle donatmýþtýr. Allah’ýn ‘en güzel surette’ var ettiði insan, her türlü güzellikten, estetikten ve sanattan zevk alacak yaratýlýþa sahiptir. Ýnanan insan da dünyada, cennet ortamlarýnýn benzerleriyle karþýlaþtýðýnda büyük zevk ve haz alýr.

Ýnsan ruhu doðada yaratýlmýþ sayýsýz türdeki çiçeklerden, muhteþem görünümdeki aðaçlardan, dinginleþtiren denizlerden, eþsiz manzaralardan tarifsiz haz alýr. Bu saydýðýmýz doðal güzellikler, cennetin muhteþem nimetlerindendir. Eþsiz barýnma yurdu cennetteki köþklerin ve gölgeliklerin, bahçelerin içinde, pýnarlarýn yaný baþýnda, nehirlerin üzerinde kurulmuþ olmasý da ayrý bir güzelliktir.

Cennet, "... ne (yakýcý) bir güneþ, ve ne dondurucu bir soðuk..." (Ýnsan Suresi, 13) þeklinde bildirilen; insaný rahatsýz etmeyen ferah bir iklime sahiptir. Ýnsaný sýkan, bunaltan sýcaklar ya da üþüten, titreten soðuklar orada yoktur. Yüce Allah müminleri cennette, "... ne sýcak-ne soðuk, tam kararýnda bir gölgeliðe..." yerleþtirir. "Tam kararýnda" ifadesi, ikliminin yaný sýra, cennetteki bütün ortam ve koþullarýn da insan ruhunun gerçek anlamda tatmin bulacaðý, rahat edeceði þekilde hazýrlandýðýna iþaret eder. Cennetteki her koþul ve ortam, mümin için ‘tam kararýnda’ olacaktýr.

Cennetle ilgili ayetlerde en çok haber verilen doðal güzelliklerden biri de, "Durmaksýzýn akan su(lar)" dýr. (Vakýa Suresi, 31) Ýnsan ruhu sudan, özellikle de akan sudan büyük keyif alýr. Bir akarsu veya bir þelale, ormanýn içinden akan bir ýrmak, hatta durgun bir göl insana büyük haz verir. Akan suyun görüntüsü, çýkardýðý ses insanýn yüreðini doyuma ulaþtýrýr. "Ýçlerinde durmaksýzýn fýþkýrýp-akan iki pýnar vardýr." (Rahman Suresi, 66) ayetiyle bildirilen de bir baþka cennet güzelliðidir. Yükseklerden akan þelalenin görüntüsü ve sesi insaný ferahlatýr. Saraylarýn, konaklarýn ya da villalarýn bahçelerindeki göletler, havuzlar, yapay akarsularýn yapýlma amacý, genellikle ruhtaki bu estetik özlemi nedeniyledir. Estetik görüntülerin hoþa gitmesinin gerçek nedeni ise, inanan insanýn ruhunun cennete göre yaratýlmýþ olmasýdýr.

Ýnsan ruhunda güzel duygular uyandýran bir baþka güzellik de sestir. Müzik de insan ruhunu derinden etkiler ve her dönemde insan yaþamýnda önemli bir yere sahip olmuþtur. Bu nedenlerledir ki insan ruhu, müzikten, güzel insan sesinden, akan suyun ve dalgalarýn sesinden coþku, huzur ve haz duyar. Güzel görüntü ve güzel seslerden haz alan insan ruhu, kötü görüntülerden ve kötü seslerden de sýkýntý duyar. Yüksek insan sesi, parazitli bir müzik, gürültülü ortam, trafikteki sesler kýsa da sürse kiþiyi rahatsýz eder. Bunlar da insanýn cehennem ortamýný hatýrlatan seslere verdiði olaðan tepkidir. Yüce Allah Kuran’da, “Ýçine atýldýklarý zaman, kaynayýp-feveran ederken onun korkunç homurtusunu iþitirler.“ (Mülk Suresi, 7) ayetiyle, cehennemdeki ürkütücü seslere insanlarýn dikkatini çeker.

Ýnsanda güzel duygular uyandýran güzelliklerden biri de temizliktir. Temizlik, Allah’ýn bir buyruðudur ve “…Allah arýnanlarý sever. (Tevbe Suresi, 108) Müminler din ahlakýnýn getirdiði berrak akýllarý vesilesiyle temizliði bir ibadet olarak uygularlar. Ruhlarýna ve yaratýlýþlarýna uygun bir tutum olan temizlik, onlara çok büyük bir huzur ve rahatlýk verir.

Din ahlakýnda temizlik anlayýþý, dinden uzak yaþayan bir toplumun kavrayýþýndan ve uygulamalarýndan tamamen farklýdýr. Ýnanan insan temizliði öncelikle ruhunda yaþar. Allah’ýn Kuran’da tavsiye ettiði ahlaka uygun olmayan tüm davranýþlardan ve yaþam tarzýndan tam anlamýyla uzaklaþmak ve çarpýk mantýk örgülerinden arýnmak, insana manevi bir temizlik saðlar.

Manevi temizliði gerçekleþtirmiþ, arýnmýþ bir insan, her an doðruyu fýsýldayan vicdanýnýn sesine uyar ve içinden tüm kötülükleri uzaklaþtýrýr. Kuran ahlakýnýn üstün özelliklerini üzerinde taþýmayan kimselerin yaþadýklarý kýskançlýk, kin, acýmasýzlýk, bencillik gibi çirkin özellikleri ruhunda asla yaþamaz. Sahip olduðu yüksek ahlak nedeniyle, toplumda genellikle normal karþýlanan saydýðýmýz bu özelliklerden arýnmýþtýr, masumdur. Samimi ve arýnmayý dileyen inananlar yalnýzca görünen temizliði deðil, içlerinde yaþadýklarý temizliði de ayný oranda önemserler.

Allah Katýndan bir baþka nimet olan iç açýcý, aydýnlýk, ferah ve estetik görünümlü temiz ortamlar, insanýn ruhsal yapýsýný dengeli ve huzurlu hale getirir. Bu ruh hali karþýsýndaki insanlara da olumlu yönde yansýr. Karanlýk, kasvetli ve pis bir ortam ise farkýnda olmayan kiþiye dahi sýkýntý verir. Ýnanan insan bu kasvetli ortamlardan sýyrýlýr ve o an cenneti düþünürse kalbi tatmin bulur.

Ýnsan ruhunun en çok zevk aldýðý güzellik kuþkusuz güzel ahlaktýr. Kuran ahlaký, Allah’ýn hoþnutluðunu bildirdiði tüm güzel özelliklerin toplamýdýr. Bu ahlak fedakarlýk, ince düþünceli olmak, merhamet, sadakat, dürüstlük, adalet, sevgi, güzel sözlü ve ýlýmlý olma, barýþ, kardeþlik, hoþgörü, anlayýþ gibi birçok üstün ahlaki deðerleri kapsar.

Kendisi ihtiyaç içinde olduðu halde, yemeðini yoksula ikram eden fedakar insana karþý, sevgi ve saygý duyulur. Yalnýzca kendini düþünen benmerkezci kiþiye karþý ise doðal olarak soðukluk hissedilir. Dürüst olmak da, insan ruhunu olumlu duygulara yönelten bir sebeptir. Ýnsan ruhu dürüst ve güzel ahlaklý kimselere sevgi ve yakýnlýk duyar. Bu Allah’ýn yaratmasýdýr; Allah insan ruhunu güzel ahlaký yaþayan kiþilere karþý sevgi ve muhabbet duyacak þekilde yaratmýþtýr.

Allah’ýn, ruhlarýnýn hoþuna gidecek þekilde tüm insanlara sunduðu bu güzelliklere karþýlýk yerine getirilmesi gereken tek sorumluluk, O’nun gücünü gereði gibi takdir edebilmek, O’na þükredebilmek ve O’nun istediði gibi bir yaþam sürmektir. O gün inanan insanlarýn alacaklarý güzel sonuç, “Takva sahiplerine vaat edilen cennet; onun altýndan ýrmaklar akar, yemiþleri ve gölgelikleri süreklidir. Bu korkup-sakýnanlarýn (mutlu) sonudur, inkar edenlerin sonu ise ateþtir.” (Rad Suresi, 35) ayetiyle haber verilir.

Gerçek güzellik için, içimizi temiz tutmamýz gerek; nefsimizin bencil tutkularýyla birlikte olduðumuzda çirkinleþiriz. “…(Güzel) sonuç takva sahiplerinindir.” (Kasas Suresi, 83) uyarýsýný dikkate alarak nefsimizi arýndýrmanýn ve temizlenmenin yollarýný düþünmeliyiz. En önemli sorumluluðumuz, kapýlarý sonsuzluða açýlacak cennet yurduna layýk güzel insan olabilmek için hazýrlanmak olmalý...

“…Sonunda oraya geldikleri zaman, kapýlarý açýldý ve onlara (cennetin) bekçileri dedi ki: "Selam üzerinizde olsun, hoþ ve temiz geldiniz. Ebedi kalýcýlar olarak ona girin." (Zümer Suresi, 73)

Fuat Türker, Þehrengiz Dergisi