ï¿½zEdebiyat - ï¿½mer Faruk Hï¿½smï¿½llï¿½

“Kitapsýz” kavramý bizde çoðunlukla kýzdýðýmýz kiþilere hakaret anlamýnda kullanýlýr. Benim öyle bir niyetim yok. Amacým ülkemizde kitaba önem verilmeyiþine dikkat çekmektir.
Maalesef insanlarýmýzýn çoðu kitap okumuyor, adeta kitaptan kaçýyor. Dahasý bazýlarý geldiði yaþý söyleyip, “Bu yaþýma kadar kitap okumadým, kitabý elime bile almadým.” diye övünebiliyor da.
Geliþmiþ, uygar ülkelerde seyahat ederken kitap okuyan birçok kiþiye rastlayabilirsiniz, orada bu görüntü normaldir ama bizde böyle bir kiþi görenler ona tuhaf tuhaf bakmaktan kendilerini alamazlar; çünkü bizde bu görüntü alýþýldýk bir þey deðildir.
Parklarda gezerken elinde kitap olan insan hemen hemen hiç görmüyorum, oysa gördüðüm akýllý telefonu olan insan sayýsý çok fazla. Ýnsanlarýmýz maalesef bu akýllý telefonlardan her þeyi öðrendikleri yanýlgýsý içindeler.
Birçok kitap fuarýna katýldým. Gelenleri oralarda uzun uzun gözledim. Mesela fuarýn çýkýþ kapýsýnda durup içeriden çýkanlara baktým. Ýnanýn bu insanlarýn yüzde doksanýndan fazlasýnýn elinde kitap yok. Peki öyleyse bunlar kitap fuarýna niçin gelmiþler acaba? Kitap seyretmek için mi? Olabilir. Çünkü ülkem insaný son 15-20 yýldýr seyretmeye alýþtý/alýþtýrýldý.
Kitap fuarýna okullarý tarafýndan getirilen öðrencileri de çok izledim. Kitaplara bakýp da almak istediði halde alamayacaðýný söyleyen çocuklara nedenini sorduðumda, “Cebimde bir lira bile yok. Fuara gideceðimizi bize öðretmenlerimiz önceden haber vermediler ki gelirken yanýmýza para alalým. Derste iken “haydi, gidiyoruz!” deyip bizi otobüse bindirip getirdiler.” cevabýný duydum.
Hele o fuara getirilen ilkokul öðrencilerinin tek sýra halinde kitap standlarýnýn önünden geçip gitmeleri yok mu? Bu çocuklar böyle bir ziyaretten acaba kitap sevgisini nasýl öðrencecekler?
Belediyeler, bakanlýklar, fuar yetkilileri oraya gelen hiç kimseyi kitapsýz göndermeme amacýnda olmalýdýr. Gerekirse fuara gelen her çocuða ücretsiz bir kitap verilmelidir. Bu o kadar zor ya da pahalý bir þey deðildir. Çünkü bu konuda yayýnevleri ücretsiz olarak kitap verip önemli ölçüde katký saðlayabilirler.

***
Kitap konusunda yaþadýðým birkaç olaydan da bahsetmek istiyorum.
Ben arabayla tatile çýktýðým her sene, kendi kitaplarýmdan yaklaþýk 250-300 tanesini arabanýn bagajýna koyarým. Gittiðim yerlerdeki köylerde durup oralarýn çocuklarýna kitaplarýmdan hediye ederim. Çünkü biliyorum ki köydeki çocuklarýmýzýn çoðunun evinde tek bir kitap bile yoktur. Bu þekilde sanýrým bugüne kadar 3-4 bin tane kitap hediye etmiþimdir.
Geçen yýl, Çanakkale'nin bir ilçesine gittim. Oradaki birkaç okulu dolaþýp öðretmenlere ve okul kütüphanesine kitaplarýmdan hediye etmek istediðimi söyledim. Ýnanýn öðretmenlerin ve idarecilerin bazýlarý kitaplara elini sürmekten bile çekindiler. Kitabýn insanlarý böylesine korkutmasýna doðrusu çok þaþýrdým. Kitaplarýmýn yasaklanmamýþ olduðunu, siyasetle ilgisi bulunmadýðýný söyleyince gönülsüz bir þekilde almayý kabul ettiler.
Ayný ilçenin köylerine de gittim ve oradaki köy/muhtar odalarýna uðradým. Çoðunda kitaplýk/kütüphane vardý ama tabii ki içlerinde insan yoktu. Kitaplarýmdan verdim, teþekkür edip aldý muhtarlar. Bu köylerden birinde kitap verme konusunda muhtarla sohbet ederken balýkçýlýk yaptýðýný öðrendiðim bir köylü dedi ki: “Hocam, kitaplarýnýzý buraya verip de boþuna ziyan etmeyin. Onlarý bu köyde hiç kimse okumaz. Çünkü gençlerin hepsinin elinde bir telefon var ve sabahtan akþama kadar onunla uðraþýrlar. Yani hiç biri telefonu býrakýp da eline kitap almaz! Diðerleri de zaten buradaki zamanlarýný oyun oynayarak geçirirler.”
Ýstanbul'un bir ilçesinin köyüne çok sýk giderim. Çünkü orada henüz doða yaðmalanmamýþ. Her gittiðimde doða ile baþbaþa birkaç saat geçirip dinlenmiþ ve mutlu bir þekilde eve dönerim. Buraya gittiðim bir gün, oradaki hayvan barýnaðýnýn önünden geçerken içlerinden birinin sýrtýndaki önlükten veteriner olduðunu tahmin ettiðim bir kiþi ve etrafýnda bir bayan, üç erkek dýþarýda sohbet ediyorlardý. Bunlarýn aydýn insanlar olduðunu ve kitap okumayý sevdiklerini sanýp yanlarýnda arabayý durdurup selam verdim ve kendimi tanýttým. Kitaplarýmdan hediye etmek istediðimi söyledim. Veteriner kitap okumaya zamaný olmadýðýný söyleyince ben de “Sizin gibi tahsilli biri kitap okumasýn, doðrusu þaþýrdým.” dedim. “Okuyorum tabii, ama sadece mesleki yayýnlarý.” cevabýný verdi.
Orada genç bir bayan vardý. Ona “Siz ister misiniz?” diye sorduðumda diðer adamlardan biri bayanýn cevaplamasýna fýrsat vermeden atýldý: “O stajyer, okumaz, okumaz!” diye sertçe cevap verdi ve bana bir öneride bulundu: “Ýleride köy var, git orada ver kitaplarýný” dedi kaba bir ifadeyle. Teessüf ederek oradan ayrýldým.
Bütün bu olanlar benim moralimi bozdu ya da beni yýldýrdý mý? Hayýr. Kitap okutma gayretimi sürdüreceðim. Çünkü þuna inanýyorum: Bir tek kiþi kazanmak bile kârdýr. Ülkelerinin kaderinde rol oynayanlar da tek bir kiþiydiler.
**
Gazetelerde doðru olmamasýný temenni ettiðim þu haberi gördüm son günlerde: “Bilimle uðraþan bir kurumumuz, içinde getirdiði yeniden yapýlanma politikasýyla popüler bilim kitaplarýna getirdiði ‘yerlilik ve kültürel uyum’ kriterleri kapsamýnda 50 bin kitap için toplatma kararý vermiþ. Yayýn Kurulu’nun ‘yerlilik ve kültürel uyum’ kriterlerine göre incelediði kitaplar sakýncalý bulunursa imha edilecekmiþ.”
Hýrsýzlýklarýna, talana, soyguna, vurguna devam etmek isteyenler aydýnlýktan korkuyorlar, kitaptan korkuyorlar. O nedenle de kitapsýz bir Türkiye arzuluyorlar. Onlarýn bu tutumlarý karþýsýnda halk susuyor; çünkü halk çökmüþ, periþan bir vaziyette. Öyle ki konuþmaya bile mecali yok. Öte taraftan aydýnlar da susuyor. Oysa, “Bir ülkede iþler kötü gittiði halde kimsenin sesi çýkmýyorsa; oranýn þairleri, yazarlarý, aydýnlarý için toplu halde bir ölüm raporu hazýrlamak gerekir. “
Her þeye raðmen her türlü ideolojik görüþ farklýlýðýný bir yana atýp, aydýnlarýmýz “Kitapsýz Türkiye” isteyenlere karþý bilinçli, kapsamlý bir mücadele baþlatmalýdýr. Yoksa Ortaçað karanlýðýnda boðukup gideriz!
Son sözde Oruç Baba der ki:
“Baskýcý rejimler silahtan korkmaz, kitaptan korktuðu kadar”
“Cehalet örtüsünü, ancak kitap makasý keser.”
“Kitap, konuþan kâðýttýr. Kâðýdý konuþturan da yazardýr.”