ÖMER AKÞAHAN

Kitap, geliþme çaðýmdan baþlayarak tutkuyla baðlandýðým en deðerli varlýk olmayý sürdürüyor hâlâ. Onu satýn alabilmek için kimi zaman ödünç para aldým, kimi zaman poker oynadým. Beni hiçbir þey onun kadar mutlu etmedi. Kimi zaman güldüm, eðlendim, kimi zaman satýrlar arasýnda gözyaþý döktüm. Onunla geçirdiðim zamanlar benim en deðerli aným oldu. Ortaokul yýllarýmýn en popüler dergileri Hayat ve Ses dergilerini hangi ortamda bulsam eskiliðine, yeniliðine bakmaksýzýn alýp okuyordum. Aðabeyimin seyyar konfeksiyon sergisinin altýndaki ambalaj için kullandýðý o dergilerde Þevket Rado’yu soluksuz okurdum. Onun tadý damakta kalan baþyazýlarýnýn gizli abonesiydim. Kadýnlarý o dergilerle tanýmaya çalýþtým. Tarihimizi Abdullah Kozanoðlu’nun romanlarýyla sevdim. Onun romanlarýný göz kýrpmadan sabaha dek bitirmek, sanki kutsal bir görevdi benim için.

Yýllar su gibi akýp gitti, romanlardaki gibi. Geriye þöyle dönüp baktýðýmda, iyi ki kitabý tanýmýþým, diyorum kendime. Onunla ölünceye kadar arkadaþ kalmaya söz verdim. Ancak hayat bize yenilik adýna bir baþka dostu getirdi, koydu önümüze; bunun adý, bilgisayardý! Her yeniliðe olan ilgim nedeniyle koþup kaydoldum, bilgisayar kursuna; yýl 1987. Hevesle bir þeyler öðrenmeye çalýþtýk, iþ onu edinmeye gelince, bunun kitap kadar kolay olmadýðýný gördüm. Satýn alamadýðýn, dokunamadýðýn þey; gidemediðin yere benzemesinden olsa gerek ona bir süre uzak kaldým. Sahiplenme duygum geliþemedi. Sonunda kör topal da olsa bir bilgisayar edinebilmiþtim. Artýk yazýlarýmý, þiirlerimi bilgisayara yazýp kaydedebiliyordum. Bilgisayar kullanmama yardýmcý olan rahmetli Ediz Akyürek’e çok þey borçluyum. Ýnsan, onun gibi sabýrlý ve her zaman güler yüzlü bir dosta sahipse her þeyi kolayca öðrenebilir.

1987’de katýldýðým Ödemiþ’teki ilk bilgisayar kursundan bana kalan tek yadigâr söz:“Bilgisayar aptal makinedir. Ne verirsen, onu alýrsýn!” Þimdi bu sözün deðerini, çalýþtýðým iþ ortamýndaki fýkra gibi olaylarý duydukça daha iyi anlýyorum.

Radikal Kitap’ýn 8.6.2001 tarihli ekinde, Mario Vargas LLOSA’nýn, Celal Üster çevirisiyle yayýmlanan “EDEBÝYAT NE ÝÞE YARAR?” baþlýklý yazýsýnda, edebiyatýn iþlevselliðini, roman ve þiirin insan ve toplum üzerine etkilerini sýraladýktan sonra, sözü bilgisayara ve Bill Gates’e getirerek, onun Ýspanya Kraliyet Akademisini ziyareti sýrasýnda dile getirdiði, en büyük amacýnýn, ölmeden önce kaðýt ve kitaplarýn yok edilmesi olduðunu, ifade ediyor. Ayný Bill Gates’in Doðan Yayýnlarý arasýnda yayýmlanan ‘Düþünce Hýzýnda Çalýþmak’ adlý yapýtýnda da benzer fikirlerini yazmýþ: ”Kaðýtsýz büro yaratýn!” diyerek, bu hedefini özetlemiþ. Ancak kendisi her þeye raðmen hâlâ bazý bilgileri kaðýttan okuduðunu da itiraf edebiliyor.

Ülkemizdeki kaðýt savurganlýðýnýn vardýðý korkunç boyutlarý göze aldýðýmýzda ve bir de gezegenimizde yaþanan çevresel felaketler karþýsýnda, doðrusu ben de Bill Gates gibi düþünmeye baþladým. Bu konuda çarpýcý olduðuna inandýðým bir örneði, M.E.B.dan vereceðim. Anýlan bakanlýðýn Talim ve Terbiye Dairesi Baþkanlýðýnca, 1990-2000 yýllarý arasýnda tavsiye kararý verilmiþ eðitim araçlarýný gösteren 834 sayfa, 1.hamur kaðýda kuþe kapakla basýlmýþ kitabý görür görmez ilk sorduðum soru: ”Hocam bu kitaba hiç baktýnýz mý?” oldu. Aldýðým yanýt beklediðim gibi,”Hayýr”dý. Bunun üzerine kitabý tarttýrmak için bakkala gönderdik. Kitabýn aðýrlýðý tamý tamýna 1296 gr! Bu kitabýn bir ilköðretim okulunda olduðunu düþünürseniz, varýn gerisini siz düþünün. Benim tahminime göre kitap için harcanan kaðýt miktarý en az 130 ton. Diðer giderleri ve kaðýt maliyetini dikkate aldýðýmýzda; onun altýndan ne kadar daha deðerli olduðunu ve savurganlýðýn hangi boyutlara ulaþtýðýný anlayabilirsiniz, umarým.

Bugün devlet, salt kaðýtta yapacaðý bir tasarrufla neleri topluma kazandýrabileceðini o çok deðerli uzmanlarýna kolayca hesaplatabilir. Bu savurganlýðý yapan devlet dairelerine, ben, ‘Evrak Üretme Çiftliði’ adýný taktým. Çünkü, ortada gerçekten acil ele alýnmasý gereken önlemler var.

Olaya baþka bir boyuttan bakarsak; adýný andýðým kitap gerçekten çok önemliyse ki, inanmýyorum; o zaman, pekala bir CD ile sorun çözülebilir ve çok daha ucuza halledilebilirdi. Ancak kulaðýma gelen itirazlarý da duyuyorum, “Her okulda bilgisayar mý var?” deseler de, zaten okunmayan ve iþlevi olmayan bir kitap, ancak hazýrlayanlarýna belki ufak bir ödül ya da makam kazandýrabilir!

Yazý baþlýðýný oluþturan soruya geri dönersek; “Günümüzde bilgisayar, kitap kurduna ne yapar? “Kendi yaþýtlarýma ve benim gibi okuma tutkunlarýna bir zarar vermesi bir yana, ondan en iyi þekilde yararlanabileceðimize inanýyorum. Mario Vargas LLOSA’nýn söylediði gibi bir romanýn, öykünün ya da þiirin kitaptan, onu evirip çevirerek, kenarlarýný katlayarak ve sabahleyin sayfalarý daðýlmýþ halde yataðýn baþucunda bulmanýn keyfini, hiç bir zaman bilgisayar veremez.

En iyisi, bilgisayar ve kitabý düþman kardeþ gibi gösterme yerine, onlarýn ortak yönlerini keþfederek doðru kullanmayý öðrenmeliyiz; böylece birbirini bütünleyen, destekleyen ve yeni ufuklar açan iki iyi dosta sahip olabiliriz.

Global dünyanýn büyük köy meydaný Ýnternette yeni kitap kurtlarý oluþturma yolunda atacaðýmýz adýmlarýn önemini genç kuþaklar bizden daha çabuk kavradýlar. Eðer üç yaþýnda okuma yazmayý öðrenmemiþ bir çocuk, kimsenin müdahalesi olmadan, güç kaynaðý, hard disk ve monitöre basarak bilgisayarý açýp, ‘baþlat’tan serbest çizim programýna girip, özgürce çizimler, boyamalar yapýp, ayný geri bildirimle bilgisayarý kapatýr duruma gelebilmiþse, bu çocuða ancak þapka çýkarýlýr! Günümüzde bunlarýn sayýsýnýn hýzla çoðalmakta olduðunu hatýrlatmakta yarar olduðunu, düþünüyorum.

ABD ve Avustralya’da pilot olarak uygulanan bir eðitim çalýþmasý, benim de büyük ilgimi çekti: Proje kapsamýndaki öðrenciler okula kaydolduklarý gün, kendilerine diz üstü bilgisayar veriliyor, okul çantasý niyetine! Öðrenciler tüm eðitim çalýþmalarýný sýnýflarýnda, öðretmen gözetiminde bu bilgisayarlar üzerinde gerçekleþtiriyorlar. Aileleri bu bilgisayarlar için her ay 40 Dolar taksit ödüyorlar. Ayrýca bu kadar ödeme gücü olmayan ailelere ise, projeye destek veren yardým kuruluþlarý katkýda bulunuyor. Projenin iki yýlý aþkýn süredir baþarýyla uygulandýðýný Bill Gates yukarda anýlan kitabýnda açýklýyor.

Ülkemizde tasarruf adýna okullarýmýzda Ýnternetin kullanýmýný yasaklayan bir zihniyet ne zaman elini çekerse, ancak o zaman çaðdaþ bir ülke konumuna yükselme þansý bulabileceðimize inanýyorum.
../..