Geçtiğimiz yaz, bir arkadaşım güneyde kendi başına geziye çıkmıştı. Sever böyle tek başına gezmeyi. Bana orada başından geçen bir olayı anlattı. Gezi sırasında çektiği fotoğrafları gösterdi. Güzel fotoğraflar çekmiş arkadaşım. Olayın kahramanlarını görmüş gibi oldum. Anlattığı şey çok hoşuma gitti; kaybolup gitsin istemedim. Ben de size aktarayım diye düşündüm. Arkadaşım burada size anlatacağım her şeye tanık olmamış ancak ben de o taraflı olduğum için bazı şeyleri kendimden katmakta bir sakınca görmedim. İstedim ki yurdumun insanının ne kadar sevecen olduğunu herkes bilsin, öğrensin. Görün bakın zaman nasıl değişiyor...
...

Güneşin ilk ışıkları tanyerini ağartıyordu. Tek ayak üstünde uyuyan beyaz bir horoz, silkinerek başını gizlediği kanadının altından çıkardı. Gözüne giren, bizim fark edemeyeceğimiz kadar az ışıkla birlikte, biyolojik saati çalmıştı. Üzerine düşen görevi hemen yerine getirmeliydi. Küçük ciğerlerinden beklenmeyen bir güçle öterek kümesteki tavukları, ahırdaki hayvanları, evdeki sahibini ve bütün köyü ayağa kaldırdı. Sesi alacakaranlık gökyüzünde çın çın öttü; çok uzaklardan, diğer köylerden duyuldu. Sesle birlikte başını gizlediği yerden çıkaran komşu köyün horozu bu işe çok bozuldu. Gene geç kalmış, ondan önce öten biri olmuştu. Onun da güçlü ciğerleri vardı tabi. Hemen kızgınlığını dile getirdi. Horozlar karşılıklı ötüştüler. Birbirlerine kızgın sözler söylediler. Ağaran tanyeri, çizgiler, yeşilin rengi, ses, ısı ve ışıkla birlikte yerli yerine geliyordu. Yıldızlar birer birer kaybolurken ovada yeni bir gün başlıyordu.

Köylü Hasan, kent gürültüsünden uzakta, alışmış olduğu yaşantıyı sürmekten hoşnuttu. Uykusunu, uyuşukluğunu üzerinden atması çok uzun sürmedi. Uyanır uyanmaz ilk işi, her zaman yaptığı gibi ahıra gitmek oldu. Eşeği Safiye’nin yemine, suyuna baktı. Karısı Gülbeyaz’la birlikte koyunları sağdı., tavukların yemini verdi; dönüp karısının hazırladığı yer sofrasında çocuklarıyla bir güzel karnını doyurdu. Hasan’la Gülbeyaz’ın bir küçük kızları bir de kundakta oğlan bebekleri vardı. Sofrada küçük kızına sordu:
     “Şehirden bir şey ister misin?”
Çocuk utangaç bir gülüşle.
     “Boya kitabı al.” Dedi.
     “Nasıl bir şeymiş o?”
“Resimli, üstüne boya yapılıyor.”
“Peki.” Dedi Hasan. “Boya kitabı” diye yineledi unutmamak için.
Gülbeyaz sitem etti.
     “Sen bu kızı çok şımarttın.”
Hasan köy gelenekleri ile, ataerkil bir aile düzeni içinde büyümüş olmasına karşın gerçekten de kızını kıramıyordu. Annesi de zaman zaman kızını kıskanıyordu. Hasan güldü. Belli ki karısı da bir şey istiyordu. Sordu:
     “Sen ne istiyorsun?”
Kadın da aynı kızının tepkisini gösterdi.
     “Toka.” Dedi kızararak.
     “Toka mı? Yahu sana daha yeni toka almadık mı?”
     “Olsun... Bir tane daha istiyorum.”
Hasan yine güldü.
     “Peki, alırız.” Dedi.
     “Baba bana da al.” Dedi yalvarır bir sesle küçük kız.
     “Peki sana da alırız.” Dedi Hasan.
Hasan kente gidip, günlük yumurtaları ve eşiyle birlikte sağdıkları sütü satacaktı. Kahvaltıdan sonra yeniden ahıra gidip eşeği Safiye’yi yola hazırladı. Koşumlarını, kulaklarının, başının kenarına püsküllerini taktı. Semerini, üstüne sırtına binince ayaklarını sarkıtacak kadar bir pay bırakarak boş bir heybe ve sarı renkli, kamış örgüyle yapılmış yumurta sepetini, süt dolu bakracı birbiriyle dengeleyerek yerleştirdi. Safiye’yi dizginlerinden tutup ahırdan çıkardı.

Safiye, dişi bir eşekti. Bunda bir gariplik yok. İki yandan sallanan kocaman iki tane kulağı, hüzünlü bakan iki karagözü, küçük ve nazik adımlar atan ince bacakları vardı. Sanıldığı gibi inatçı da değildi. Sahibi onu nereye çekerse oraya giderdi. Sahibinin göbekli gövdesini ve yükleri taşımakta biraz zorlansa da pek yadırgamıyordu. İyi bir adamdı sahibi. Dövmüyordu; yemini suyunu eksik etmiyordu. Bütün işi sahibini, bazen de biraz yükü şehirle köy arasında taşımaktı. Bir de başına bir anlam veremediği süsler asıyordu sahibi. Bir eşeğin başına püsküller takılmazsa, eşek yükünü taşımaz mıydı acaba? Ne Safiye’nin, ne Hasan’ın bunu düşündüğü pek söylenemezdi ama Hasan Safiye ile kente gideceği zaman, küçük deri parçalarından yapılmış, içine gül niyetine kırmızı yün ve renkli boncuklar yerleştirilmiş püskülleri takmayı hiç ihmal etmezdi. Püsküller aslında Safiye’den çok Hasan’ı ilgilendiriyordu. Bunları takmak Hasan’ın içinden geliyordu. Takmazsa sanki yaşamında bir şeyler eksik kalmış gibi hissediyordu.

Hasan ahırın önünde karısı ve kızıyla vedalaştı. Gülbeyaz’ın getirdiği, evden çıkarken unuttuğu klasik köylü şapkasını başına geçirdi. Kız, babasının iş görmekten nasırlaşmış kocaman elini yalnızca bir parmağından tutarak öptü. Eşeğin sırtına binmek için, nereden geldiği belli olmayan, ahırın önünde duran düzgün kesilmiş antik taşın üzerine çıktı. Şalvarını topladı. Yerine yerleşip ayaklarını da iki yandan sarkıttıktan sonra yola koyuldu.

Kente kadar az inişli çıkışlı yaklaşık üç kilometre yolları vardı. Güneş yeni doğmuş, yükseliyordu. Hiç rüzgar esmiyordu. Gün, sıcak geçeceğe benziyordu. Akdeniz, çok yakında ama her gün görmekten ova halkının ve haliyle Hasan’ın varlığının farkında olmadıkları yüksek bir sıradağın ardındaydı. Uzaklarda, toprak bir yolda giden bir traktörün kaldırdığı toz bulutu göründü. Safiye’nin hiç acele etmeden içinde yürüdüğü ova, göz alabildiğine yeşillikle kaplıydı. Biraz yüksekten bakıldığında yeşil tarlaların arasına kan damarları gibi dağılmış yollar, tarlalar arasında sınırları belirleyen dut ve kavak ağaçları, ovaya can veren nehrin yatağı görülebiliyordu. Bir ziraatçının dediği gibi, “Bu ovaya parmağını diksen adam biter”di. Öyle verimliydi.

...

Hasan kente geldiğinde hava aydınlanmış, dükkanlar ise henüz açılmamıştı. Caddede tek tük insanlar geziniyordu. Hasan tanısın tanımasın, gördüğü her insanla selamlaşıyordu.
     “Merhaba, merhaba.”
Bazı insanlar alışkanlıkla selama karşılık veriyorlar, bazıları biraz şaşırıyordu. Sırtında bir çanta taşıyan genç görünüşlü bir adam da şaşıranlardandı. Fakat şaşırsa da Hasan’ın selamını aldı.
     “Selam vermek lazım.” Dedi Hasan içinden. “Buralıysa hemşehrimizdir, değilse misafirimizdir; ayıp olmasın.”

Biraz ileride, yabancı plakalı bir minibüsün yanından geçerken minibüsün yanında duran sarışın, uzun boylu, şort giyinmiş bir adam gördü. Eh, bu adam hiçte yerliye benzemiyordu. Ama Hasan ona da, elini şapkasına götürerek selam vermekte tereddüt etmedi.
     “Merhaba, merhaba.”
Turist olduğu her halinden belli olan adam, ilk şaşkınlığı atlattıktan sonra gülümsedi. O da hemen eğildi, selam verdi. Kendi dilinde - “Merhaba” anlamında olacak - bir şeyler söyledi. Sonra Hasan’a biraz yüksek sesle seslenip dur dermiş gibi ellerini iki yana açtı; Hasan şaşırdı. Turist telaşla minibüse dönerek, içeride oturan arkadaşlarına seslendi. Hasan Safiye’nin sırtında yanlarından geçerken turistin arkadaşları heyecanla fakat gülerek arabadan fırladılar. Hep birlikte Hasan’ı durdurup onunla konuşabilme çabası içine girdiler. Turistler ellerini, kollarını kaldırıyorlar, bir taraftan Safiye’yi gösteriyorlar, kendi dillerinde konuşuyorlar, Hasan bir Safiye’ye, bir turistlere bakıyor ama hiçbir şey anlamıyordu. Şaşkınlıkla çevresindekilere bakındı.
     “Yahu ne diyor bu adamlar? Ne istiyorlar? Yok mu anlayan biri?”
Çevredeki bir iki kişi ilgilenip toplanmaya başlamıştı. Ona doğru yaklaşanlardan birine sordu.
“Hemşerim, sen anlıyor musun? ”
Konuştuğu adam biraz önce selamlaştığı, sırtında çanta olan adamdı. Adam uzaktan onları izlemiş, haliyle anlaşamadıklarını görünce yardıma gelmişti.
     “Evet, ben anlarım dayı.” Dedi. Turistlerle konuşmaya başladı.
Turistler heyecanla adama döndüler. Bir şeyler anlattılar.
     “Ha,” dedi adam, başını salladı, Hasan’a döndü. “Eşeğe binmek istiyorlarmış. Acaba izin verir mi diyorlar.”
Hasan güldü. Hem de rahatladı.
     “Haa, anlaşıldı. Tabi, başım üstüne.” Dedi.
Hemen aşağı indi. Turistler sevinçle ellerini çırptılar. Uzun boylu turistin binebilmesi için uygun bir yer arayıp bulmak o kadar zor olmadı. İte çeke Safiye’nin üzerine binen turistin boyu o kadar uzundu ki neredeyse ayakları yere değecek gibi oldu. Arkadaşları çevresinde sevinçle, coşkuyla alkışlıyorlardı. Hasan Safiye’yi çekip onu arkadaşlarının eşliğinde biraz gezdirdi, birkaç tur attırdı. Adam, arkadaşları da binmek istedikleri için istemeyerek indi. Diğerleri de birkaç tur attılar, heveslerini aldıktan sonra Hasan’a teşekkür ettiler.

Hasan çantalı adama dönüp izin istedi.
     “Turist beylerin keyfi yerine geldi. Artık ben gitsem iyi olacak.” Dedi. “Süt kesilecek yoksa.”
Turistler Safiye’den inmişlerdi ama hala onu gösterip bir şeyler söylüyorlardı. Hasan “ne diyorlar” der gibi çantalı adama baktı.
     “Semeri ve heybeyi satın almak istiyorlar.” Dedi çantalı adam.
     “Ne? Satın mı almak istiyorlar? Ama onları satamam ki? Bana lazım. İsterlerse yumurta ve süt satabilirim ama onlar olmaz.”
Çantalı adam bu kez turistlere dönüp Hasan’ın söylediklerini çevirdi. Turistler hak verdiklerini belirtmek için başlarını salladılar. “Ya, ya” deyip duruyorlardı. Biraz daha bir şeyler konuştular.
     “Senden süt ve yumurta alacaklar.”
     “Hemen vereyim. Söyle onlara, bu süt onların bildiği sütlere benzemez. Kaynatmaları gerekir. Ama eminim hayatlarında böyle süt içmemişlerdir.”
Hasan süt ve yumurtayı verirken bir taraftan nasıl yardımcı olabileceğini düşünüyordu.
     “Ben çarşıya gidiyorum. İsterlerse, onları bir semerci ustasına götürebilirim.”
Çantalı adam çeviriyi yapınca turistler sevinçle kabul ettiler. İkisi kız dört genç turist, çantalı adam, Hasan ve Safiye, çarşıya doğru yürümeye başladılar. Çevredeki çocuklardan birkaç kişi de peşlerine takıldı. Yolda Hasan çantalı adama sordu.
     “Turistler nereden gelmişler?”
     “Danimarkalılarmış. Şimdi anlaştığımız dil onların dili değil. Konuşmalarını iyi anlıyorum o yüzden.”
     “Sen de buralı değilsin galiba, hemşerim.”
     “Evet, ben de yabancı sayılırım. Biraz önce İstanbul’dan otobüsle geldim. Uzak mıdır semerci?”
     “Hayır, neredeyse geldik. Ama ben gitmeliyim. Sütü, yumurtaları satacağım. Turistler sana emanet.”
     “Tamam dayıcığım, sen merak etme, ben onlarla kalırım.”

Şimdi bunu bir de arkadaşımın ağzından dinleyelim. Arkadaşımın anlattığına göre otobüsten daha yeni inmiş, ne yapacağını düşünüyormuş. Garajdan çıkıp birkaç adım attıktan sonra eşek sırtında, hiç tanımadığı bir adam ona gülümseyerek selam vermiş. “Şaştım kaldım” diyor arkadaşım. “Ama ben de hemen selam verdim; kaçırmadım.” Diye ekliyor. Adamın arkasından bakarken turistlerin çevresini sardığını görmüş. Tabi köylü adam nereden bilsin yabancı dil... Onun sağına soluna bakındığını görünce hemen yardımına koşmuş. “İki kültür birbiriyle karşılaştı. Ben de arada kaldım. Hani olur ya birbirine uymayan iki makine parçası yardımcı bir parça ile uyar hale gelir; bilgisayarcıların arabirim dedikleri şey. İşte tam öyle oldu. Neyse anlaşabildiler. Sonra oradan semerciye gittik.” Diyor arkadaşım.

Aynı olayı uzun boylu turist anlatsa nasıl olurdu acaba diye düşündüm. Diyelim ki adam gezisini tamamlayıp ülkesine dönmüş olsun. Oradaki arkadaşı neler yaptınız diye sorsun; adam da anlatsın.

“Türkiye’nin güneyinde bir yerdeydik. Köy gibi küçük bir kente daha yeni gelmiştik. Sabah olmuştu. Arkadaşlar içeride hala uyukluyorlardı. Ben ayaklarımı çalıştırmak için minibüsten inmiştim. Baktım karşıdan bir adamla gerçek bir eşek geliyor. Ben ve arkadaşlar ömrümüzde kitaplardan başka yerde eşek görmemişiz. Sen gördün mü hiç? Nasıl heyecanlandım bilemezsin. Eşekli adam bana selam vermez mi? Sevinçten uçacaktım. Hemen arkadaşları kaldırdım. Eşeğin çevresini sardık. Önce anlaşamıyorduk. Biz söylüyoruz, eşeğe binmek istiyoruz diyoruz, adam bir şey anlamıyor. Neyse, çantalı bir adam geldi. Bize çevirmenlik yaptı. Orada eşeğe bindik. Çok eğlenceliydi. Sonra adamdan sütle yumurta satın aldık. Süt inanılmaz lezzetteydi. Adamın dediği gibi kaynattık. Üstü bir parmak kaymak tuttu. Hiç öyle süt içmemiştim. Neyse konuyu dağıtmayayım. Eşeğin semeriyle heybesini çok beğendik. Almak isteyince bizi bir semerciye götürdüler. İşte bunları oradan satın aldık.”

...

Semerci Süleyman dükkanını daha yeni açmıştı. Akşam dükkanı kapatırken küçük dükkanına tıktığı mallarını dışarı çıkarmakla meşguldü. Baktı, ileriden bir kalabalık geliyor. İlgisini önce turistler çekti. Sonra Hasan’ı seçebildi. “Şu bizim Hasan değil mi?” dedi içinden. “Tamam da, bu adamlar kimler?” diye düşünürken, Hasan’ın uzaktan gülerek el salladığını gördü.
     “Merhaba Süleyman amca... Sana müşteri getirdim. Bu turist beyler Safiye’nin semerini satın almak istediler; ben de sana getirdim onları.”
Semerci Süleyman şaşkın bakarken,
     “Ben size anlaşmanızda yardımcı olacağım.” Dedi çantalı adam.
Süleyman gülümsedi. Hemen buyur etti, onlara oturacak yer hazırladı. İçeriden hasır örülü küçük tabureler çıkardı; dükkanın önüne dizerken Hasan,
     “Ben gideyim artık.” dedi ve vedalaştı, gitti.
Süleyman çantalı adama sordu.
     “Anladığım kadarıyla bunların hayvanı yok. Ne diye istiyorlar ki semer almak?”
     “Süs olarak kullanacaklarmış. Herkes gittiği yerden anı olsun diye bir şey alır. Bunlar da semer almak istediler herhalde. Ha, bir de heybe almak istiyorlar.”
     “Heybeyi anladım da, haydi onu süs diye duvara asarsın; ama semer...”
     “Ustacığım sen boş ver. Ne yapacaksın? Sat bir semer olsun bitsin.”
     “Peki, nasıl bir semer almak isterler acaba?”
Çantalı adam soruyu turistlere çevirdi. Turistler gözlerini dükkanın içlerine çevirdiler. Dükkanda gözün görebildiği her yer, duvarlara, tavana asılmış türlü çeşitli semerlerle doluydu. Bir köşede ustanın iş masası duruyordu. Yanında patiska kumaşlar ve koyu kırmızı renkli deri parçaları, büyük dikiş iğneleri, çuvaldızlar ve kalın iplik yumakları, semerin iskeletini oluşturan ahşap çatkılar vardı. Derinin kokusu dükkanın duvarlarına sinmişti. Bir köşede az bir miktar saman yığılı idi. İş masasının üzerinde bir kutuda koyu renkli çiviler ve bir çekiçle birlikte bir gün önceden kalma, bitirilmeyi bekleyen yarısı dikilmiş bir semer duruyordu
     “İşte,” dedi Süleyman, “bizim dükkan gördüğünüz gibi... Semerlerin büyükleri var, küçükleri var...”
     “Semerlerin üstü deri, altı kumaş.” Dedi çantalı adam.
     “Evet.”
     “Neden hepsini deri yapmıyorsunuz?”
     “Deri hem çok pahalı hem de deri yaparsak hayvanın derisi nefes alamaz. Terler, yara olur, huysuzluk yapar, kimseyi bindirmez. Kumaşı samanla doldururuz. Böylece hayvanın sırtı havalanır, yara olmaz. Deri de dışarıdan çok aşınan yerlerini korur.”
     “Yaptığınız iş biraz mobilyacılığa benziyor.”dedi çantalı adam. Bir yandan konuşmaları çeviriyordu.

Turistler bir semer beğendiler. Fiyatını sorup öğrendikten sonra pazarlık etmeden parayı ödediler ve mutlu bir şekilde semerciyle ve çantalı adamla vedalaştılar. Ayrılırken iki taraf da birbirine teşekkür etti. Uzaklaşırlarken bir turist semeri uzun boylu turistin sırtına yerleştirmeye çalışıyordu.

Dükkanda semerci ile çantalı adam kaldı. Süleyman semer satmış olmaktan mutlu olmuştu. Çantalı adama teşekkür etti. Sonra tezgahının başına geçti. Yarım kalan semeri önüne alıp çalışacaktı. Dükkan çantalı adamın da hoşuna gitmişti. Hemen ayrılmak istemedi.
     “Biraz burada oturabilir miyim? Nasıl çalıştığına bakmak istiyorum.” Dedi çantalı adam.
     “Tabi...” dedi Süleyman. “Ne kadar istersen. Adını neydi senin?”
     “Mustafa...” dedi çantalı adam. “Senin?” diye sordu.
     “Süleyman... Ne iş yaparsın Mustafa oğlum?”
     “Arkeolog... Tarihi kazı yaparım. Hani müzede duran şeyler var ya, onları çıkarırım. İstanbul’da otururum. Nerede iş bulursam orada çalışırım.”
     “Buraya gezmeye geldin herhalde.”
     “Öyle denebilir. Ben aslen buralıyım.”
     “Yaa.. Kimlerdensin?”
     “Tanımazsın ustacığım. Biz buradan gideli çok oldu.”
Süleyman bunları sorarken kalın bir ipliği çuvaldızdan geçirmekle meşguldü. Bir zaman konuşmadı. Sessiz sedasız işini yaptı. Bir yandan kumaşla derinin arasından taşmış samanları içeri tıkarken, deri ile kumaşı gerdirerek, büyük ilmekler atarak birbirine dikiyordu. Mustafa da hiç konuşmadan, ilgiyle onun yaptıklarını izliyordu.
     “Memnun musunuz işinizden?” diye sordu Mustafa.
Süleyman irkildi; başını kaldırıp çantalı adama acıyla, sanki nefretle karışık bir bakış attı. Yüzünde bir sıkıntı, şüphe, üzüntü ifadesi, karanlık bir ışık dolaştı; ama konuşmadı. Soruyu sevmemişti. İşine devam edip bir süre yanıt vermedi. Nefes alışı değişmişti. Neredeyse ağlayacak gibiydi. Dudaklarının titremesine engel olamıyordu. Sonra pimi çekilmiş bir bomba gibi patladı.
     “Maalesef... Mesleğimiz ölüyor. Çırağım bile yok; işte görüyorsun. Memlekette hayvan kalmadı. Herkes artık araba kullanıyor. Hayvanlar önce şehirde yok oldular. Köylerden gelenler oluyordu; şimdi o da azaldı. Çok az hayvan kaldı. Atı, eşeği ölen hayvan yerine araba alıyor. Semerleri satamıyorum. Kimse almıyor. İhtiyaç olmayınca neden alsınlar?”

Çuvaldızı semerin kumaşına saplayıp elini yüzünde dolaştırdı. Yanağını, boynunu kaşıdı. Yüzü biraz daha buruştu. Konuşmaya ve işine devam etti.
     “Babam da semerciydi. Semer yapmayı babamdan öğrendim. Ben başka şey yapmasını bilmem. Benim mesleğim bu; anlıyor musun? İnsan mesleğinden para kazanır. Yani hayat böyle sürer. Bir insan mesleğinden de para kazanamazsa nasıl yaşar? Çocukları okutuyorum. Onları semerci yapmadım, bu işe sokmadım; aç kalmasınlar diye. Bütün malzemelerin fiyatı artıyor. En çok deri pahalandı. Çok zor geçiniyorum. Biraz daha kötüye giderse para yetişmeyecek. Ne yapacağız bilmiyorum.”

Süleyman hırslanmıştı. Tanımadığı bir adama bunlardan söz ettiği için, sanki özel yaşantısına ait gizli kapaklı bir şey söylemiş gibi biraz da utanç duyuyordu. Samanları yerine normalden sert bir şekilde dürterken ahşap çatkıların çivilerinden birine parmağını sıyırdı. Ağzıyla, diliyle akan kanını durdurduktan sonra hiçbir şey olmamış gibi işine devam etti.

Çantalı adam üzgün, Süleyman’ı dinliyordu.
     “İşlerin iyiye gittiği görülmemiş ki zaten.” Diye mırıldanır gibi konuştu.
Önünde beyaz önlük bağlı seyyar bir çaycı çay getirdi. Hem çay içtiler, hem konuştular. Süleyman yaşam öyküsünü,. Mustafa o kentte geçirdiği küçüklüğünü anlattı. Eski güzel günlerden söz ettiler. Dışarıdan, yakındaki bakırcı dükkanlarından çekiç sesleri, çarşıdaki seyyar satıcıların alçak perdeden bağırışları geliyordu. Zamanın nasıl geçtiğini fark etmediler. Semerci Süleyman öğleye doğru semeri bitirebildi.
     “Bunu da bitirdik. Yeni bir taneye başlamalıyım ama artık öğleden sonra...”
Mustafa saatine baktı.
     “Geç olmuş, gitmeliyim.” Dedi.
Tam gitmek için kalkmıştı ki kapıda Safiye ve Hasan göründüler.
     “Merhaba, nasılsınız? Ne oldu? Sattınız mı semer?”
     “Evet, aldılar bir tane.”
     “Ne yapacaklarmış semeri?”
     “Hediyelik eşya.” Dedi Mustafa.
Birlikte güldüler. Süleyman sordu.
     “Hediyelik eşya bizi kurtarır mı dersin Mustafa oğlum?”
     “Neden olmasın? Sizin de farkında olduğunuz gibi yaşam değişiyor. Hayvanlar azalıyor. Yerine motorlu araçlar kullanılıyor. Evet, artık hiçbir şey eskisi gibi olmayacak. Bazı kapılar kapanacak. Fakat onun yerine yeni kapılar açılacak. Açılmak zorunda. Belki bu hediyelik eşya dediğim şey onlardan biridir.”

Köylü Hasan ve Semerci Süleyman, çantalı adam Mustafa’yı dinlediler ama pek ikna olmuşa benzemiyorlardı. Mustafa da fark etti, üstelemedi.
     “Sizinle tanıştığıma çok sevindim.” Dedi Mustafa. “Buraya yeniden gelmek isterim.”
     “Tabi, her zaman bekleriz.” dedi Süleyman.
     “Köye de gelin, bizim misafirimiz olun.” dedi Hasan.
Mustafa kesinlikle geleceğini söyledi. Vedalaştılar. Çantalı adam gitti. Hasan’la Süleyman da vedalaştılar.

Güneş gün ortasına gelmişti; sarı sıcak her yeri kavuruyordu. Hasan’la Safiye baş başa kalmışlardı. Hasan kasketini geriye attı; cebinden bir mendil çıkarıp kasketinin koruduğu, yanık yüzüne göre beyaz kalmış alnında, ensesinde gezdirdi; terini kuruladı; sonra siperliği eski yerine getirip kasketini düzeltti ve köyün yolunu tuttu.
     “Haydi bakalım, Safiye hanım... Ha gayret... Yolumuz uzun... İşler bizi bekliyor. Hanım da, kız da yolumuzu gözlüyor. Onları bekletmeyelim...”

Hasan yine Safiye’nin sırtına kurulmuş, sağa sola selam vererek keyifle köyüne dönerken aklına bir şey geldi; bir an için yüzünü ekşitti. “Nereden çıktı bu boya kitabı?” dedi içinden. “Bizim çocukluğumuzda var mıydı böyle bir şey? Toka... Tokayı da anlayamıyorum. Hanım bir yandan, çocuk bir yandan bayılıyorlar tokaya. Köye gidince soracağım, bakalım babam gençliğinde anacığıma hiç toka almış mı?”

Safiye asfalt yolda küçük, kibar adımlarla tıkır mıkır yürürken her adımda püskülleri, kulakları sallanıyordu. Süt ve yumurtalar satılmıştı. İki yanda boş bakraç ve yumurta sepeti ile birlikte, heybenin gözlerinde Hasan’ın köyde ihtiyaç duyduğu ufak tefek gereçler ve bir boya kitabı görünüyordu. Tokaların sarılı olduğu paket küçük olduğu için heybenin dibine kaçmış, görünmüyordu.

...

Arkadaşım daha sonra Hasan’ın köyüne gitmiş. Öykünün başında sözünü ettiğim antik taşı görmüş; şok geçirmiş. Çok eskiden kalma bir taşmış. Bana zamanını söyledi ama aklımda tutamadım. Büyük İskender zamanından mı neymiş. Hasan da o taşın nereden geldiğini bilmiyormuş. “Ben kendimi bildim bileli bu taş buradadır.” Demiş Hasan. Bir taşın neden bu kadar önemli olduğuna bir anlam verememiş.
“İstersen,” diyor arkadaşım, “seneye birlikte gideriz. Mutlaka görülmesi gereken yerler var. Sen de görmelisin. Çarşıya adımı attın mı birkaç yüzyıl geriye gitmiş gibi oluyor insan. Bugüne kadar çok az değişmiş. Ama o semerciyi orada bulur muyuz, işte orası kuşkulu.”

Şimdi yazın gelmesini bekliyorum. Zaten çoktandır güneye gitmemiştim. İyi olacak; iyi olacak...

18.Mart.2002