Ölünün hýsýmlarý müneccimleri eve çaðýrýrlar ve dünyadan göçen adamýn hangi yýlýn hangi gününde, hangi saatinde doðduðunu kendisine söyledikten sonra, uðurlu alametlere göre cenazenin ne zaman gömülmesi iyi olduðunu gösteren bir zayiçe (Horoskop) isterler.

Eðer uygun olan gezegen yýldýz tam o sýrada yükselme halinde deðilse, dinlerine göre cenazeyi o zaman gömmek iyi deðildir. Ölüyü ‘icabederse bir hafta’ evde býrakýrlar, hatta bazan ölüyü gömmeye ancak altý ay sonra sýra geldiði de olur. Çürümeye baþlayan cesetten evin içine dayanýlmaz bir koku yayýlmasýn diye enli tahtadan yapýlmýþ tabuta koyarlar. Tabiatýyla tabutun ek yerleri sýkýca yapýlmýþ olup, içine de kokulu çam sakýzý, kafur, baþka baharlar saçarlar. Ek yerleri ziftle baldan yapýlmýþ bir macunla doldurulur ve kalýnca sývanýr. Böylece hazýrlanan, dikkatlice kapanmýþ tabut sonra boyanýr ve ipek örtüye sarýlýr. Ölü gömülünceye kadar tabutun bulunduðu odada, yemeklerden çýkan buðu ile ölünün orada uçan ruhu da doysun diye, yemek saatlerinde zengin bir sofra hazýrlanýr. Ancak müneccimlerin ölüyü gömme gün ve saatinin uðurlusunu arayýp bulmalarý da kafi deðildir.

Tabutun evine yanýndan çýkarýlmasý gerektiði iþinde de onlarýn reylerini almak lazýmdýr. Çünkü evin asýl kapýsýný uðursuz saydýklarý çok olur, o zaman eðer yapýnýn baþka tarafýnda çýkacak bir yer varsa ne ala, fakat yoksa, ölünün ruhunu kýzdýrmamak, yahut onu incitmemek için duvarlardan birini açmaktan baþka bir çare kalmaz. Ölüleri topraða gömmeyip yakarlar. Þehirden dýþarýya tabutla götürürler. Cenaze alayýnýn geçtiði yerlerde, yol kenarlarýna, önceden hazýrlanmýþ ve ipeklerle süslenmiþ barakalar, tahta kulübeler dizilmiþtir. Bunlarýn her birinin önünde bir müddet durarak cenazeyi sokup önüne yiyecek, içecek koyarlar. Ýtikatlarýna göre bu suretle ölünün ruhu lüzumu kadar kuvvet bulur, tazeleþir ve gömme töreninin son safhasýna gelince, son muameleye, yakýlma iþine kolaylýkla katlanýr.

Ölü yakma törenine akrabasý, belirli bir aðaç kabuðundan yapýlmýþ ve üzerlerine, kadýn erkek, deve, et, para, elbise resimleri yapýlmýþ bir yýðýn kaðýt parçalarý götürürler. Kaðýda yapýlmýþ resimlerdeki þahýslar ve eþya ahirette ölenin iþine yarar itikadiyle ölü ile beraber onlarý da yakarlar.

Aydýn AKDENÝZ

24/09/2007