Düþgücü güzelliði, adaleti, mutluluðu yaratýr. -Pascal |
|
||||||||||
|
Ve hayat suda Tarih Sümer'de baþladý... Samuel Noah Kramer “Adý yokken daha yerin Göðün daha adý yokken Ne düzenlenmiþti otlar Ne demet edilmiþti kamýþlar Ad verilmemiþti hiçbir þeye...” Yaratýlýþ destaný (Sümer) ** Uygarlýklar getirilip Uygarlýklar taþýrýlan berdevam... Kýybele'nin gözlerindeki Bereket taþmasý, þad yolu ** Coðrafya ikliminde Yazlarý görsem Anadolu Seni bir özlerim ki Dirimin hasat zamanýdýr Sefa dilerim gönlümce Lakin tam olmaya eremem Kýþlarýn donar Tamda buz gibidir derim Pýr pýr ederken yüreðim... Sonbaharýný görsem Rengim solar Ne kalýr utkulardan Heycanýný da, duyamam sevincin Lakin bilirim dirimi Baharlarýn coþar Heves olur da yetemem Parelenir, sürüklenirim Duygular karýþýk koþar. Ekþimem kokmam Bir gýdým yaþam için Tuzundan tutarým senin Basra ile Eridu'da taþar Sodom ve Gomora da Diyet tutarsýn tuzdan sütun Ölçüsü kaçmýþ Korsan arzulara Tuzunu eksik etmeden Sakarya'ný ayaða kaldýrsam Fýrat'ýn, Dicle'n tasadan asi akar Dört bir yan hayran olurda Mucizeler yaratýr Dilmun'a... Eden'e...Ýrem'e Firdevs bahçelerine bakar Rayihalar içinde Enlil Göz kor, Ninlil'e tutuþur Ýnanna'dan kaçsam Ýþtar gelir üzerime Kybele meme uzatýr Marduk'un gözlerine takýlýrým Dumuzi'den bolluk alsam Sonu gelir cennetin... Lakin, yapýyý kuran þimdiyi bulurum... Her geliþim, dönüþüm Toplumsal ittifaklarla Tufan koparýr minnetin Hafýzalar tazelenir travmadan Tuz buz edersin aný Meme tuttuðun ananda Art alanda Ansý mahfiller neþettir inanda ** Ey okur! Her nebzede, Anadolu'yu arama Bir seyirin, baþka bir seyirinde Baþlangýcýn bir ýlýman koþul Geliþmesi de var ama... ** Ýnsan, sürer iken demini Toplum olanýyla, halksalýyla Alýþmalarda iken sürprizlerin *1 Kýyas tutuþturur çeliþkilerin Bir duruma yatkýnlaþýrken daha Tamda gün tutarken Bir sürpriziyle cuk oturan. Kimi avcý grup Kimi çoban grup Kimi çiftçi grup Kimi de çapulcu Süreçle alýnmýþ yol evrilirken Akýllar çeliþkiden çeliþkiye Olgunlaþarak uygarlaþarak devrilirken Tam bir gidiþ oluþla Özü giriþmeden iliþkileri sürürken Ortada yok topluma yürürken Baharý koklasam Düþ çiçeklerim patlayacak Bir tomurcuk, bir tomurcuk daha Yemliha, Mekselmine hele Kýtmir Uyanacak uykusundan haçan Ne baharlar devrilmiþ olacak Ben kucak açan Geþtinna'nýn yer altý gezmeleriydi Düþümün patlayan kýsmý Gýlgamýþ'tý yanýna yakýþaný Anlayamadýnýz Enkindum'la kavgayý Mitolojik takýldýnýz Ýyiyi kötüyü bilmiþti ittifak En yüce deðer erdemdi Erdemliydi Ýnanna fahiþesi Dað duvarlarýna aks eden ruh neþesi Kutsallýktandý iniltiler Renk renk cümbüþle tapýnaðýn çehresi Aidileþieken ittifaký behresi Bir türlü sevemediniz kutsal orospuyu Bilmediðinize saymayýp cehlinizi Bilebilseydiniz eðer, anlayabilseydiniz Görürdünüz günceye idi Vehbi'nin kerrakesi Sarah kýsýrdý veremezdi meyveyi Ne yerindi ne göðün evlat aiti Tapýnaðýndý Sargon, Horus'lar þahidi Kutsal kadýn idi naditum, entum*** Bakireydi Ýnanna, Aksi küfür Kutsal daðýn ruhu Ýnanna'ya üfürür Düþümün patlamalarý geçiþiyordu Birindeyken daha, biri seçiþiyordu Yer yürüyor gök sürüklüyordu *2 Göðün suret nefesiydi tapýnak yerli Bir totem soy aitti oluþaydý çaba terli Okuyabilseydik eðer Tevrat yorumlar gibi yorumlasaydýk Ýþtar'lar; Dumuzi'ler nekadar biz Bizler de ne kadar sizlerdik meðer Olmazdýk firari soyunuþlarda Toplumsal yola koyuluþlarda Bir varmýþ bir yokmuþ Bundan sekizbin sene önce Yaþlý bir anne, yaþlý bir baba yokmuþ Gel zaman git zaman Daðýn ruhu ve ruhun üfürmesi varmýþ Kimi pek çok doðuranlarý bakire Tanrýya ait doðururmuþ Kutsal nurdan Bu iliþkileniþ toplumun habercisi Kimi hâlâ toteme doðurur tabirle Analar ana, babalar baba deðilken Babalar kutsal, analar bakire olmuþ Ana yerden hasýl, baba gökten Enkindum Baba yer dahlinde anne Anu'ysa gök Ýttifak iliþkileri cinler periler Yavaþ yavaþ eski totem adetler Yeni semboller üzerinden geriler ... Gökten üç elma düþtü, Biri baþýmýza, biri aþýmýza, biri yaþýmýza Yinede çýkalým kerevetine Masal benim düþ çiçeklerim Suyum, aþým, gýda içeceklerim Ben masalý çok severim. ..... Dünüme tükürdünüz, igigi'ler Yüzümüze tükürür gibi Sizdendi, kurban edilen Birinizindi etiyle kanýyla Balçýk kýlýpta, þekil verilirken kile Tiksinme iðrenme var ediyordunuz Aittenizde olaný Yememeyeydi tüm çile Ýðrençlikle tükürüyordunuz Siz olan kurbanýn üzüntüsüyle Bir gün, üç gün, yedi gün taamsýz Aç olmanýn zafiyet süzüntüsüyle Yas tutuþtandý oruç ittifaký selamet içindi huruç Düþ çiçeklerim bir kez Eridu'da patladý Bir gün uyanýrsýnýz ki gün dün deðil Dýþýnýzdaki yýkýntý ve zanlamalar Ýçteki sýkýntý ve anlamalar olur Kendilerindendi ejderlere devlere Verilirle tutulmalýk Etnik çatýþmalarýndan kurtulmalýk Ýliþkilenme ve düþünmelerle Hâle yola giriþte darma daðýn Kandý candý, geçiþen akraba baðýn Verilmeliydi armaðan canýndan Sevdiðinden harcayýp heyecanýndan Olacaktý ahitçe aitti Ýgigi'ler aðlarken, Anunnaki'ler þahitti. Boþuna mý istenmiþti Ýsmail'in caný Deðil miydi ekmek yenirken bedeni? Boþuna mý þaraptý içilirken Ýsa'nýn kaný! Heyhat her edimi, zýlgýtla isyan Olmuyordu olup biten akýllarda nisyan Ýnsandý, insaný kurban ederken Aitti eþini düþünmesi ile bungun Yerinize geçecekle emek ürünleri sungun Canýnýza denk ediliþiyle ongun Sosyal töresi soydan geliþle Toplum yöresi can, ter emek Eþit kýlýnmakla aittiniz demek Ýnsan kaný dökme yerine konuþla minneti Duyulmalýyd saygý zimmeti Kutsal muktedirliðine kefareti. Bir ön oluþlaydýn ey insan Ýttifaký ata soy ile insan Totem çeþitliliði idi aiden Yeni ittifaklamalarla Zemin sel tutkalaydý zaman kaiden Bir adým atmana Eski alýþmalarýndý tartý Sembolik, totemik Ayinle kýlýnýrken artý Kesikli sürekli Zaman geçiþiyle yürümesi Kýrýlýr yeni baharla Geçiþlerin uykulu ayýk sürümesi Bayram geçiþleridir Ýnancýn andaki ritüeli çürümesi Razýma geldin felek Olmuþ bir kavun gibi Tevekten sürüldük Hevenk olduk büründük Kazanlar kaynadý yüründük Birin aðladý dün sen aðlarken bugün Yedi soy totemden her biri yedi gün Tufanlar koptu Akla soyun denirken eski urban Edilirken insanlar kurban Gök tutamadý suyunu Göz yaþlarýndan Tasasýndan unuttu yer Kuraðýndan yutma huyunu Ea, Ýþtar, Ýnanna, Enlil, Enki... Anu'ya kaçýþýrken en gücelere Yer sarardý gök karardý Mekânla ziftleþen Tanrýlardý u heyecaný korkuyu Titreþerek çiftleþen Sarýlýþlarýylan birbirlerine Yok oluyordu yarattýklarý Bin bir emkle heba oluþ Zor geliyordu bu son yücelere Sözleþtiler bir daha tufan etmemeyi Yer gök ehlinden olan cücelere Beþ yerde beþi bir, beþ þehir Ne tufandý yaþanan, ne öncesini tehir Devamca yaðýþ katýlýþýnca akan nehir Bu kabil yaþanýlama birikiþiyleydi mehir Bir çok sosyal aidiyeti deðerler Solmuþtu güzde Ayný ittifaký totemle soy oluþ Hakkýna razý gelirken cima Olmuþtu mülkiyetçilikle þimdi, Hem de ilk dikkatinde Ele alýþý yasaktan bir ima Sofra yiyecek ayrýlýðý Cinsel seçimli kayrýlýðý ittifaký totem düzenleþimiydi Ýlanen kardeþ olunurdu Ýçerken karþý aitti kurbanýn kanýný Evlendiði klanýn her bir canýný Ýkinci yasaða konu kan içilimi ahitle zemlendi Bað dikti, düzenleten zamaný Kan yerine þarap içiþle demlendi Eski, kanla kardeþleþme rit þanýný Var oluþla varlýk Zýtlandý, birlendi, tekillendi Tatlý, tuzlu sularda Kiþar ve Anþarla þekillendi Öncel bilinirli davranýmla deðil Mülkiyeti iliþki içinde Oluþlasýn cani, rýzkýna kani Feveranýyla hýrlý hýrsýzsýn yani Sembolizmdeydin sen ki Yasak meyveyi yerken Ýyiye kötüye uyanýþýn belki Gök ilahý Anu'ylan oðullarý El alýþla evlattý Enlil, Enki Eski yok olup düzenleþir ilkeyle yeniydi Kurtarýþa konu tufani boðullarý Enki toplum sal dönüþümle tekleþecek Marduk'un babasý Eski baðdý sosyolojileri kýrýþla Eski aideti alýþmalarýn Her bir þaþmasýný düzenleme, çabasý ** Tufandan sonra Eridu Beþ yerleþimden her biri Ur, Uruk, Laðaþ, Nippur Yeni isim Ve yeni ittifaký yaþamla dipdiri Gökten (Asur'dan) gelen tatlý sular Dilmunda akardý, Eridu'da kasra Yerin (aþaðýnýn) tuzlu sularýyla Buluþtuðu yerdeydi Eridu, Basra Tuhafsýn Enki Fýrat'ýn sularýný gözlerin süpürürken Tufanlar kabartacak taþmalarla Tiamat kucak açsada bir ittifaka Fazlaydý yerin ve göðün totemi Karýþmalý, sarýþan kucakla Gök ve yer yerleþimli idi, önemin Tiamat, tuzlu su kýyýsýnda savaþýr Çapayla, baðrýný yýrtarken sen, yerin Sosyolojiklik takýlýr senin erken dönemin. Toplum sal baðýntý olanaydý Bilmeden kucak açan giriþen yürümen Etnik ata totemi, peþte sürümen Yetemedi, anlayamadý yerin ehli Yaban bulurdu gök, birin birine Totem aidiyeti Tek gerçek bilip aitti oluþlarýna Tutku kýlmalarýydý cehli Ýnsan soyuna düþecekti gök, titanla *3 Karýþacaktý yerde; Neþet ediþti Nefilim soy, hitamla. Ýttifaklar donuklaþýrken Enki'nin gök gözlerinde Okunuyordu Tiamat'la, sözlerinde Ýliþkisel deðer katýyordular yaþama Ýtifak düzenlerini Sembolize edebilmek Ýnisiye oluþla Rehabiliter Þimdiye kerameti bir aþama Bir yüzü gökten Bir yüzü yerden Ýki kol sararken iki kolla açýk Ýzimud Yerdendi týrmýktan pençe Gökten kanattý Çapadan gaga Ýki baþlý kartala Þimdiki totem ata Ýlk olan aidiyete felektendi buyurma Þimdi, giriþimle gerektendi, duyurma Koca Sümer yapýyý kurdu: Ur'du Uruk'tu, Laðaþtý, Eridu, Nippur Þehirler ittifakýyla toplumlar devlet durdu. Sözleþmeyle, oldular deniz Olup bitenle renk renk her bir beniz Yeniye, her aitti totem katkýsý Damla damla düþüp dalgalandýkça Farklý faz kýrýlmasý ile kavranýyordu Damlalar deniz gibi davranýyordu Arandýkta durumu icaptan Yoksa yerde karþýlýðý Yaratýlacaktý Toplumla toplumlar arasý Ýnsan-insan insan-toplum darasý ittifakla Buyuracaktý hakim sesle Tek kutsal Tanrý Örece nesnel gerçek Görece sanrý Suda yýkanýp, ateþte piþen Kaný akýtýlýp ya da boðazlanýp þiþen ins. Ýç ve dýþ yamyamlýk dönemine Oluþla eþleþir þeçenek cins Her oluþum eþleþiðiyle anlama bürünü Tanrý'nýndý her þeyin ilki olan, ürünü Evlat, hayvan, bitki oluþuyla, turfanda Ýlk oðul Ýshak (Ýsmail) ile Ýlk ürün olma hakkýnýn kurbaný Kabil, öldürünce Habil'i Öldürüleceðini Rab'bine diyordu Öldürülmemesi için Tanrýnýn Köle aitlik iþaretini anlýna yiyordu Ýnsan sunu ritüeliyle olurdu þanda Toplumsal belleðini silimdi tufanda Bu icap Ýlk yürüme gibi, ilk büyük kýrýlma Toplumlar geliþmesinin Giriþme ittifakýydý Uruffan'da / Uruffak'ta Antlaþýr olan her bir giriþmesi Unutamayacaðýyla unutmanýn biliþmesi Bayram olur, kötü gün olur her saplantýsý Toplumlar arasý anlaþma ittifaklaþmasý Emeðin ürünüyle kutsalý ve kurbaný Totem mesleðinden inek, koyun, deve Fasulye, buðday; konduðunda her eve Çoban ve çitçi geçimle sunuyordu ürünü Kendi yerine sunaðý olan yemezi türünü Diyet karþýlýðý, saygýlanma idi totem Toplumlarýn da anýlacak namýydý totem Ongunlaydý, toplumun da adý Öküz toplumu, it toplumu diye kapýnmak Can kurtaran bitki, hayvana tapýnmak Yeni aidiyetti ittifakýn Bilinç silimidir eskinin unutmasý Günlük hayatla giriþir yer tutmasý Yeni anltla totemini öv durma! Unutulan baðýntýdan Halasý idi, insanlarýn hurma Kendisi ins, karþýsý cins donunda Domuz topluluðu, domuz görünme tonunda Atalarýn iliþki biçiminden gelirdi Bu anlatým ve kavranýþlar sonunda Sunusu ileydi görünen soy sopluluðu Farklý güç ve görünüþle insandý Kendi yerine eþiti, kurbana konu Bitki ve hayvandý görünüþ donu Kurbaða prensti, ejderhaydý ili Bileceði elbet, bunlarýn dili! Kendilerini geleceðe Anlatýrken bileceðe Allamadýlar pullamadýlar sözü Üst üste Arapsaçý etmediler özü Hep bir iliþki ve düzenleniþin Akabi olacaktý halkla tüzenleniþ Kiminle evleneceði Mirastý konu giriþmelerine Belli olacakken soyu sopu Eþiðine adým attýrýyordu Sembol kýlarken bunu, Ýnanna orospu 1.Bölümün Sonu Dünüme tükürdünüz Ýððiler: Bir anlatýmda ittifakýn insaný Ýggi'lerin caný ve kaný ile yoðrularak yaratýlmýþtý. Ýttifaký insan kendi caný kaný olan insan totemdeþini yemeyecekti. Bu yüzden söz verirken yere tükürmüþ, bu antla totem eþini yemenin iðrençliðini belirtmiþtiler. Enki: Sami ilahý Ea'nýn Sümer asýllý olan su ve toprak ilahýdýr. Ýnsanlara sanatý bilimi öðreten, insan Ziusudra'ya seslenerek tufanda insanlarý kurtaran ittifaký yaratýcý ilahtýr. Ýlk sümer ittifaký içindeki Anu, Enlil, Ki (ninhursah) ve Enki, 4 ayrý totem kültü temsil eden çatý totemden biri gibidir. Kutsal Me'lerin (mesleklerin) koruyucusudur. Enki ve Ninhursah giriþme baðýntýsý, baþlardaki erken dönemden taþýnan ortaklaþa yaþam (cennet) kültünü, ittifak içinde giriþtirebilmenin uzlaþmalarý olucu kaoslu süreçtirler. Enki ve Ninmah dönemi ilk ittifakýn içine taþýnan erken dönemin cennet algýlý yaþamýyla ittifakýn etnik kültür aitli ayrýlýkçý ve çatýþmacý yaþamýný; ittifakýn kültür insanýný yaratmakla çalkantýlý ortamý reðüle eden süreçler giriþimini baþlatan süreçlinimlerdir. Enki ve Ýnanna giriþme baðýntýsý, karþý totem gruplar evliliði ile melez doðum olan kültür insanýný konu edinen, ona meme vererek, ona süt emzirerek; ittifakýn ahti (ant içimli) uyruðu kýlmalarýn yeniden ve yeniden kurumlaþmalarý sürecidir. Enki ve Ýnanna giriþmeli kült; tufandan sonra yani eski hafýzalarýn unutturulup, silindiði törenlerden sonra yeni düzenleþim kararlarý alýnan ant sal ittifaktan sonra, eski yönetim merkezi ve Enki þehri olan Eridu'dan, yönetimi alýp; yönetim merkezini Ýnanna þehri olan Uruk'a taþýma. Merkezi yönetimi ortaya koyan site bileþimli devletler süreçlerini düzenleme baðýntýsýdýr. *1 Alýþmalarla sürprizlerin: Alýþmalarýn güven veren rahatlýðý sürüp giderken, bu rahatlýðýn þaþmasý. Yani deðiþen iliþkiler, bilineni, kolaylýkla yapýlan alýþmalarýn farklý olanýna zorlayan, yeni bir karar aldýrýp, yeni alýþkanlýðý dayatmasýdýr (süriprizidir.) . *2 Yer yürüyor gök sürüklüyordu: Yaþam zorunlu iliþkileniyordu, giriþmelerle.yukarý aþaðý topluluklarý giriþerek yeni aidiyet ideolojisi geliþtiriyorlardý. *3 Titan (Yunan'da) , Nefilim (Ýsrai'lde) : Yerin kýzlarý ile göðün (yukarý memleket Akad-Babil) erkeklerinin evlenmesi sonucu oluþan, yeni soy oluþlarýn, giriþme sonucu, döl jenarasyonlarý. Yani farklý iki atasoy totem aidiyetin, toplumsal zorunluluklarla giriþen ittifaklarýný söz konusu eden, farklý kültürlere ait, benzer anlatýmlarýdýr. Mezopotamya'nýn doðusundaki yerleþiklerin, M.Ö 2000'e doðru o günkü totem soylarýn, çevreyi algýlama ve çevre ile iliþkilenmelerini yansýtmalarý esastý. Bu tür iliþkilenmelerin sosyal ve nesnel þartlarý; bugünlerde olmadýðýndan, bizde olay ve olgulara, bu günkü mantalite ve ahlak anlayýþlarý iliþkilenme biçimleri baðlamýndan bakmaktayýz. Bu nedenle anlayamadýðýmýz iliþkilerin bizlere mitolojik gibi gelen anlatýmlarý. Toprak ve çamurdan yaratýlan aþaðý yerli Sümerler'le, ateþin temiz kýlýcýlýðý, vaftizi üzerine, ateþten yaratýlýþý anlatan, ateþten yaratýlan, ýþýk totem soylu, sayýlan gök yerli yukarý kültlerin; kendilerine göre aþaðý cihette olan etnik kültürlerle; kýz alýp kýz verme evlilikleri. ***Naditum, entum, Nubar'lar kutsal statülü tapýnak kadýnlarý olup, kocasýna çocuk vermeyen bakireler! Bakýnýz Hamurabi yasalarý madde 137 138 139 140... 144 145.. Kutsal dað (tapýnak) ruhundan gebe kalýr manastýr kadýnlarýydýlar. 137 -Eger bir adam, ona çocuk doguran bir sugitum'u veya ona çocuk temin eden bir naditum'u boþamaya karar verirse, o kadýna çeyizi geri verilecek ve tarlanýn, bahçenin, mal ve mülkün yarýsý ona verilecek, evlatlarini büyütecektir. Çocuklarýný büyüttükten sonra, çocuklarýna verilen maldan varýsýymis gibi, bir hisse kendisine verilip, gönlünün istediði bir kocaya varacaktýr. 144 -Eger bir adam bir naditum ile evlenirse ve o naditum kocasýna bir kadýn köle verirse ve o kölenin doðurmasýna sebep olursa bu adam bir sugitum ile evlenmege karar verirse o adama müsaade etmiyeceklerdir, sugitum'u alamýyacaktýr. 145 -Eðer bir adam bir naditum ile evlenirse ve ona çocuk temin etmezse ve sugitum ile evlenmeyi kafasýna korsa, o adam sugitum'u alacaktýr. Onu evine sokacaktýr o sugitum, naditum ile yarýsmayacaktýr. (burdan Ýbrahim'in kýsýr karýsý Sara ve köle Hacer baðýntýsýný bulabilirsiniz) 05.05.2009 Bayram Kaya Bu þiirin hikayesi: Art Alanda Bir Çýðlýk Anadolu isimli çalýþmam üç uzun, ana bölümlerden oluþur. Önce, uzun çalýþmamýn ikinci bölümü oluþtu. Aslýnda bir plânlama gözetilmeden, Mezopotamya Kültüne çaðdaþ ve bilimsel olmayacak her bir ham bakýþlara karþýn, bir yergi immiþçesine oluþturuldu. Ýnsanlýk tarihi özelindeki Mezopotamya merkezli kültün geçmiþine sýrf mitolojik tarzda bakýþlarýn ironisi iþlendi. Asýl Sümer metinlerine;'bu eskilerin bir masalý' denmelere yergici bir göndermedir. Sümer metinleri toplumlaþma ittifaklarýnýn sembolizmi iken, metinlere masal ve cahillik ürünü dendi! Bu nedenle bu çalýþma sosyolojik, antropolojik ve dahi tarihsel olmayan bu tür bakýþlarýn küçümseyici göndermelerine karþýlýk yapýlan bir ironidir. Yine bana göre kült ironisini oldukça anlamlý bulduðumdan çalýþmam tarihi sürece saygýlý ve gerçekliðin, derinliklerini hisseden bir çalýþmadýr. Çalýþmamýn 3. kýsmýn daysa, bu uygarlýklarýn nasýl bir biri içine geçiþerek bir biriyle olanca giriþmelerini yaparak bu günlere deðin nasýl geldiðinin vurgulamalarýný temel alarak, çalýþtým. Tarihselliðin böylesi bir difüze anlama ve anlatým olaraktan geçiþmelerini, gözler önüne sermeðe çalýþtým. Çalýþmamýn 1. Bölüm konularý içinde toplum ittifaklarýnýn en temel yaþamsallarýna zemin olan zorunlu konularýn kurumlaþmalarý iþlendi. Bu açýdan bakýldýðýnda uygarlýk tarihi bir ittifaklaþmalar ve kurumlaþmalar tarihidirler. Ýlk ittifaký oluþumlarýn yazýdan önceki aktarýcýlarý din ve inançtýrlar. Yani bizim þimdilerde masal, mit dediðimiz ya da bize öyle gelen devasa bir edebiyattýrlar. Mücadeleler tarihi içinde savaþlar sonunda nereler alýnmýþsa alýnmýþ. Nereler verilmiþse verilmiþ. Ne kadar süreçleþecek vahþet, kin, garez, düþmanlýklar ortaya çýkmýþsa çýkmýþ. Ne kadar ülkelere baþ eðdirilip, ülkeler vergilere baðlanmýþsa baðlanmýþ; sonuçta tabi olunan iyi ya da kötü ÝTTÝFAKLAÞMA SÜREÇLERÝ orta ya konmuþtur. Ýttifaký sürecin içinde; ne kadar sömürü, ýrki öznellikler, olursa olsun; bunlar hep aþýla aþýla evrimleþmiþtir. Ýttifaký sistemlerin geri beslenmeli kontrolleri aþamalaþarak ortaya sürecin geliþmeleri çýkmýþtýr. Ve bu geliþmeler hep ileri doðru oluþla çýkacaktýr da. Ýttifakýn belirdiði her yerde bu zorunluluklar baðýntýlý geliþmeler çeþitli bahane ve sebeplerin öznel kavgalarýyla da oluþturulmuþturlar. Bu sudan sebepler, kimi kez din, bazen çapul, bazen elçimi öldürdün, bazen üzümün sapý var, armudun çöpü var deniþle, bazen özgürlük ve namus savaþlarýnýn ayrýntýlarý içinde boðuluþlarla ittifaklar hep güme gitmiþtir. Tüm bunlara getirilmek istenen kimi açýklamalarda, kimi kez sosyolojik, kimi kez tarihi nesnelcilik ve dahi antropolojik süreç olgu ve olaylarýna deðinmelerle, uygarlýðýn temelindeki ittifaký kanatlarýn zeminlerine birer kanaat oluþturulmaya çalýþýldý. Panaromik olaraktan verilen argümanlarla, okur bilincindeki olasý ortalama birikimlerin çaðrýþýmlarý, hedef alýnarak seslenildi. Tabi bu sesleniþ okurun ilgi ve bilgi sel olan birikimlerine karþýn, okurun sübjektif oluþuna da izafelendi. Yine bu seslenme baðlamýnda sesleniþ bir okur uyarýcý olacaktýr. Bekli de konu okurun ilgi alanýna giriþle, okurun araþtýrma yapmasýna da neden olmaya yöneliktir. Ama 2. bölüme göre de daha nesnelci bir bakýþýn ürünü olunmasýna gayret edildi.
ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.
|
|
| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk | Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi | |
Book Cover Zone
Premade Book Covers
ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim
Yapým, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr. Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz. |