Toplumun; üreten iliþkiler baðýntýlý, özel mülkiyetçi deðer yargýlarý vardýr. Özne nesne baðýntýlý giriþme olmanýn hukuksa totemi anlayýþýyla eþit ya da eþitsiz veya adil ya da adaletsiz oluþuyla tanýmlanacaktýlar.

Tanýmlanan eþitlik veya adilliði de; üreten, iyeliði olan mülk iliþkilerinin zorunluluðu içinde oluþla, öznel egemeni; sýnýfsal çeliþkilerin, her bir giriþmeleri belirleyecektirler. Sonuçta yapý; biri yer, biri bakar. Kýyamet ondan kopar. Kabili eþitsiz saðlatmalarýn çatýþmalarýyla akýllanacaktýr. Bundan böyle giriþme içleri, kýyamet kopmayacak kadar saðlanmalarýn karþýlanýr oluþuyla, göze batacaktýr.

Konu þudur. Bir konuyu Özlem 5 kez anlatýmda anlýyor. Ayný konuyu Ayþe, 9 kez anlatmakla anlýyor. Burada eþitsiz bir davranýþ ve zaman kullanýmý paradoksu vardýr. Eðer eþit süreli davranýlsaydý; Ayþe, Özlem gibi 5 kezlik anlatým ve beþ kezlik anlatým süresiyle Ayþe, konuyu anlamayacaktý. Ama adil olup olmama tartýþmasý ortaya konmayacaktý.

Mekanik anlayýþlý mantýða göre, eþit süre kullanýmý ve eþit enerji sarfý; adil olmanýn kuralýdýr. Analitik çoklu baðýntý kuralýna göre süre ve enerji harcanmasý yolun giriþme baðýntý biçimine baðlý. Yolu kullananlarýn süredurumlu, süre baðýntýlý kullanýmlarýna baðlý vs. Bu durumda ortalama giriþen baðýntý zorunluluðuna göre adil ve eþit olma ortaya konacaktýr.

Mekanik anlayýþ durumu ve sistemi öngören, öncel yaklaþýmdýr. Sistem zorunlu baðýntýlýysa da, baðýntýya göre düþünmekten çok, sisteme göre sistemi inþa etmek aðýrlýktadýr. Analitik sistem içinde sistemin özne nesne bütünü oluþla baðýntýlý kazanýmý önemlidir. Ayþe kazanýlacaktýr. Sistem aksatýlmadan, sistemin kullanýmý özneler yararýna olacaktýr.

Tüm sistemler kesikli sürekli olacaktýr. Çözümleyen yaklaþýmda eðitim öðretimin bir dönem sürekliliði, Ayþe için kullanýlmayacak. Ama bir dönem içinin kesikli kompartýmanlara deðin süreleri; Özlem için bir geciktirilme, bir uzama süreci olurken; Ayþe için de, Ayþe’nin tekil kullaným süresine göre kýsalan; ama sosyo toplumsa ortalamalý bir süreç zamanýn akýþý olacaktýr.

Mekanik yaklaþým Ayþe’yi ezebilecekken; analitik yaklaþým Ayþe’yi burada ya da nerede kazanýyorsa, orada kazanacaktýr. Bu durumlar sistemin baðýntýsýndan ötürü bu böyledir. Toplum olmanýn ve toplumsal bað olmanýn gözetilen zorunluluðuyla bu böyledir.

Mekanik yaklaþým bu nedenle “býrakýnýz geçsinler býrakýnýz yapsýnlar” oluþla mekanik seçme ayýklama baðýntýlarý yaparken; Analitik anlayýþ ta sistem, kararlýlýktý ortalama referans noktalarýný oluþarak, sistemi inþa etmektir.

Burada Özlem ve Ayþe gibi iki tekillik, toplum baðlacýyla bir ortam giriþmesi yapma baðýntýsý içindedirler. Ve bu ortam giriþmesine baðýntýlý durum ortaya konup, zorunlu giriþmekteler.

Bu giriþtirmenin genel yarar baðýntýsýyla, öznel bir adil olup olmamanýn kesikli olan deðer yargýlý; duygularý ortaya konmaktadýrlar. Burada adil olup olmamalý, yargýlayan görüþünüz; referans sistemine göre ortaya konacaktýr. Referans sistemi eþit olan ya da eþit olmayan kesikli noktalar kümesi içinde sürekli geçecektir. Sonuçta elde edilen yarar sistem baðýntýsýdýr. Yani Özlem’den Ayþe’ye olur daðýlým, sistem baðýntýsýdýr.

Mekanik anlayýþta Özle’me göre öngörülü süre Ayþe’nin temel eðitimi iyi alamamasý anlamýna gelir ki, analitik anlayýþta topluma katýlmaya hazýr oluþa göre gözetilen eþitlik ilkesine göre temel eðitim herkesedir.

Þu halde mekanik yaklaþýmla Ayþe’nin yararý için eþit davranmak adil olmayacaktýr. Oysa analitik eðitimde dönemler ve dönemler kademesi içinde ortalama zamanýn kullanýmýyla Ayþe toplum üretimine hazýr hale getirilmesi kazanýmýyla, eþitlik ilkesi gerçekleþip adil olunmuþtur.

Ayþe’nin yararý için eþitsiz olunarak adil olunacaktýr. Bu toplumlarýn inþa temeli olan; toplumsa benci, kurucu baðýntýdan dolayý; böyledir.

Peki ya Özlem’e gerçekleþmeyen 9-5=4 fark olan tekil adaletsizlik ne olacaktý? Aslýnda Özlem 5 kez de öðrenerek o süreçle o an baðýntýsý kopmuþ baðýntý nedenle bir bekleyiþ bir kendisini geciktirmedir. Bir baþka süreçte de Özlem bir konuyu 9 kez de anlayýp; Özlem 9-5=4 olan farký kullanacaktýr.

Eþitlik ya da eþitsizlik, en az iki insan giriþmelerinin birbirine olan saðlamalarýnda birinin diðeri üzerine olur hüccetteki öznel izafiliðidir.

Sürecek