Günümüze oranla meþrutiyet dönemi aydýnlarýmýz çok þanslýydýlar. Çünkü, Abdülhamit devrinde -bir iki münferit olay hariç- hiçbir aydýn vurulmamýþ, asýlmamýþ, yakýlmamýþ, iþkence görmemiþ, sorgusuz sualsiz hapsedilmemiþ, kitaplarý daha basýlmadan toplanýp yok edilmemiþ, arabasýna bomba konularak öldürülmemiþtir. Meþrutiyet döneminde aydýnlara karþý yapýlan saldýrýlar cumhuriyet/demokrasi döneminde yapýlanlarýn yanýnda devede kulak kalýr!

Meþrutiyet döneminde aydýnlara karþý deðil, ancak, devletin en üst makamýna karþý saldýrý düzenlenmiþtir. 1906 yýlýnda Taþnak terör örgütü üyesi Ermeni kundakçýlar Abdülhamit’i içine saatli bomba konmuþ bir at arabasýyla öldürmek istemiþlerdir. Fakat Osmanlý Sultanýnýn konuþmaya dalarak arabanýn yanýna gelmesi gecikince, zaman ayarlý bomba patlamýþ, Abdülhamit o sýrada uzakta olduðundan suikasttan kurtulmuþ, ancak, Abdülhamit’in seyisleri, atlar, askerler, çevrede bulunan halktan 26 kiþi ölmüþ, 68 kiþi yaralanmýþ, 17 at arabasý ve 20 at parçalanmýþtýr.

Bu olayý o devirdeki medya ve aydýnlarýmýz büyük bir sevinçle karþýlamýþlardýr. Neyi? Abdülhamit’in saldýrýdan sað kurtulmasýný mý? Hayýr, terör eylemini sevinçle karþýlamýþlardýr!

Hatta, ünlü þairimiz Tevfik Fikret “Bir Lahzai Teahhur” (Bir Anlýk Gecikme) þiiriyle Abdülhamit’in gecikmesinden duyduðu üzüntüyü dile getirmiþ, bu saldýrýyý gerçekleþtiren teröriste övgüler yaðdýrmýþtýr. Tevfik Fikret gibi bir þairin terör eylemi sonucunda þehit olan 26 vatandaþýmýzdan “kelle” diye söz etmesi, eylemi gerçekleþtiren teröristi “ey þanlý avcý” diye göklere çýkartmasý trajik ve hazindir. Tevfik Fikret bugün yaþasaydý acaba yine teröristleri öven þiirler yazar mýydý?

Þiirin günümüz Türkçesiyle anlamý aþaðýda sunulmaktadýr:

BÝR ANLIK GECÝKME
Bir darbe, bir duman ve tüm bir mahþeri güruh.

Bir seyrin sonsuz cemaati haþin, kudurgan,
Týrnaklarýyla kahreden bir elin didik didik
Yükseldi boþluðun dibine bacak, kelle, kan kemik.

Ey övgüye yaraþýr darbe, ey öç alan duman
Kimsin? Nesin? Bu saldýrýya sebep ne? Kim?

Arkanda bin meraklý bakýþ ve sen gizli
Kurtuluþ saçan bilinmez bir eli andýrýyorsun.

Öfkeli gök gürültüsü þiddetli sesin ki
Her yerde hak duygusu ve kurtuluþu ayaklandýran

Vuruþunla zorbanýn kahreden ayaðý titrer
En görkemli tacý sarsar tanrýsal yakýnlaþman

Silkip asýrlarýn ilmiðinin düðümünü, en çetin
Bir uykudan uyandýrýr dehþetin halklarý.

Ey þanlý avcý, tuzaðýný boþuna kurmadýn!
Attýn... fakat yazýk ki, yazýklar ki vuramadýn!

Dursaydý bir dakikacýk durmayan zaman
Ya da o durmasaydý, o tepe taklak taç

Kanlarla bir cinayete pek benzeyen bu iþ
Bir hayýr olurdu benzeri asýrlardýr görülmemiþ.

Lakin tesadüf... ah o güçlülerin dostu
Acizlerin, zavallýlarýn her zaman düþmaný,

Birden yetiþti mahvetmeye bu üstün önlemi
Söndürdü bir nefeste bu parlak umudu;

Nakþetti bir alay için bilinçsiz talih
Tarihin zulmüne yeni bir gururlu baþlangýç.

Kurtuldu; hakkýdýr, alacak þimdi intikam;
Lakin unutmasýn þunu bayaðýlara yarayan tarih;

Bir halký çiðnemekle bugün eðlenen alçak
Bir anlýk gecikmeye borçlu bu keyfini!

Görüldüðü gibi ünlü þairimiz teröristi ve terör eylemini “hayýrlý iþ, övgüye yaraþýr darbe, kurtuluþ saçan bir el” olarak överken Abdülhamit’i “zorba ve bu milleti çiðnemekle eðlenen alçak” olarak nitelemektedir. Ne ölen 26 kiþi, ne de yaralanan 68 vatandaþ Fikret’in umurunda deðildir.

Abdülhamit, bu suikasttan sonra Ermeni teröristi alkýþlamalarýna raðmen ne aydýnlar ve ne de Tevfik Fikret aleyhinde bir kovuþturma, veya bugün yapýldýðý gibi milyarca liralýk tazminat davasý açmamýþtýr. Ama ölümünden sonra yayýmlanan anýlarýnda Abdülhamit’in bu trajik olaydan söz ettiðini, ancak, yine de Tevfik Fikret’i doðrudan kýnamadýðýný görmekteyiz:

“Bir Osmanlý padiþahý ve halifesine bombayla kasteden Ermeni kundakçýlarýný alkýþlamayý vatanseverlik sayan aydýnlar görünce, kim olduklarýný tanýsýnlar diye yazýyorum. Hiçbir namuslu Ermeni, padiþahýna suikast düzenleyen eli bombalý ýrkdaþýna “þanlý avcý” diyecek kadar utanmaz olmamýþtýr”

Yorumu okuyucuya býrakýyorum.

Kaynakça: 1. Tevfik Fikret, Yaþamý, Sanatý, Þiirleri, Hazýrlayan: Yaþar Nabi Nayýr, Varlýk Yayýnlarý, 1995;
(Þiir, Nayýr’ýn çevirisi esas alýnarak tarafýmdan sadeleþtirilmiþtir.)
2. Abdülhamit’in Hatýra Defteri, Kervan Yayýnlarý, Yayýna Hazýrlayan Ýsmet Bozdað, Ocak 1975 (alýntýlar tarafýmca özetlenerek yalýn Türkçeye çevrilmiþtir)