Elektronik postalarýn tamamý istenirse kontrol ediliyormuþ ya, insan haklarý adýna konunun anlamýný kavrayabilenler sýkýntý duyuyor doðal olarak.

Sýkýntý duymak bir yana, ilgilenmeyip, farkýnda olmayanlar da var. Bu farklý yaklaþýmlar “kavrayamayanlar yok mu, çok mu?” sorusunu getiriyor akýllara.

Karþýlaþtýðý olumlu-olumsuz her yaþananý, bilgiye dayanmayan asýlsýz söylentiler ve benzerlerine dayandýranlar, gerçeklerin nasýl farkýna varýp, dünya genelindeki sonu gelmez oyunlarý anlayabilecekler?

Ortalama olarak ortaçað ile günümüz arasýnda gidip gelen bilgi ve görgülerle bugünlerle gerçekleri nasýl anlaþýlýp, yarýnlar planlanabilecek?

Ay’a gidiþ çabalarýný bile anlayamazken; farklý konulardaki mikrodan makroya geliþimlerle, makrodan mikroya arayýþlarýn amaç ve sonuçlarýný nasýl kavrayacaklar?

O günlerdeki yoðun yaðmurlarý, roket sisteminin gökyüzünde açtýðý deliðe baðlayanlar olduðunu duymuþ muydunuz? Ýlk kez duyanlarýn arasýnda, “ne insanlar var!” diye þaþýranlar olmuþ muydu?

Bir yanda gökyüzünün delindiðine inanan insanlarý, diðer yanda yaþananlarý anlayabilen, anlamaya çalýþan insanlarýyla, genel olarak bir toplumun eþitlikçi demokrasisinden nasýl söz edilebilecek?

Bilim ve teknoloji bir yana, o insanlar sýradan dünya iliþkilerini nasýl anlayacaklar? Bugünkü gibi dünya mallarýnýn ardýndan soluksuz koþturup, her yolu deneyerek sahiplenmek dýþýnda, nasýl anlayacaklar?

Yarýnlarý umursamayýp günü kurtarmayý amaçlayan yaþam biçimleriyle, yarýnlarýn planlanabilmesindeki ölçüler ne olacak?

Yapanla yapmayan insan kavramý, hangi anlamdaki üst baþlýðýn altýnda toplanýp, sýralanabilecek?

“Bana yarýyorsa iyidir” düþüncesiyle ardýna takýldýklarýnýn, kendilerini de uðratacaklarý zararlar nasýl önlenebilecek?

Yönetmek adýna bilgisiz-donanýmsýz-yetersiz, üstelik art düþünceli insanlarýn ortaya çýkmalarý nasýl önlenebilecek?

Ýnsan haklarýnýn, hak etmeyenlerin hak etmedikleriyle acemice, üstelik sürekli ve kendi çýkarlarý yararýna oynamasý olmadýðý ne zaman anlaþýlýp, önlemleri nasýl alýnabilecek?

Salt kavram olarak insan olmanýn, her istediðiyle uðraþabileceðinin sihirli anahtarý olmadýðý ve olamayacaðý gerçeði, toplumlarda nasýl yer bulabilecek? Aklýn yolunun, artýk insan sayýsýnca olduðu mu düþünülecek?

Örneðin, uçakla yolculuk yapan bir insan pilot olarak kokpitte olmakta ýsrar ederse, bu da insan hakký mý olacak? Olacak mý, olabilir mi?

Bu mantýksýzlýk mantýðý insaný, insanlýðý ve dünyayý nerelere götürebilecek?

Nasýl olsa duymak istedikleri ve küçük lokmalarla yönlendirilebileceði düþünülürken, iddia edildiði gibi önemsenmeyip gerçekte küçümsenen kalabalýklar; kendilerini oy deposu gibi görenlerin ardýnda uzayan kuyruklardan nasýl ayrýlacak?

Kimi kutsal bir iþ ve görevin ardýndan koþarak çok önemli iþler yaptýðýný düþünüp, kendisini inandýrarak, kimi de iliþkilerin parçalarýný birbirine baðlamadýðý, baðlayamadýðý ya da baðlamak istemediðinden, bu kýsýr döngü sürüp gidecek. Gidecek mi?

Oysa söz konusu olan, gerçek dünyanýn somut gerçekleri…

Bizim gibi, artýk ve ne yazýk ki önemli oranda teslimiyetçiliði seçmiþ görünen þaþkýn kalabalýklarla ülkeleri, yalnýz güncel egemenlerin iþlerine yaradýkça önemli olacak.

Bu genel yaklaþým görülmez, kavrayanla-kavramayan, kavrayamayan koþulsuz ve demokrasi adýna eþitlenmeye çalýþýlýrsa; o ortamlarda eþitlikler art arda sýfýrlanýr. Ýnsanlarýný da ardýndan sürükleyerek, zamanýn karanlýklarýnda yok olmasýna neden olurken yaþam, biyolojik yaþama indirgenir.

Genel olarak yaþam üçlemesi dün-bugün-yarýn yaklaþýmýnýn yarýn bölümü, þu an bile yarýna doðru yol alýrken, yaþamlardan uzak deðildir.

Bir anlamda yarýnlarý tahmin edebilme edebiyatý olan bilimkurgunun az okunup-yazýlmasýnýn bir nedeni de, bu farkýnda olmamak, olmak istemeyip, olamamak durumlarýdýr.

Her insanýn yapabildikleri kadar, koþullara baðlý olarak yapamayacaklarý olduðunun da ne zaman farkýna varýlacak, varýlabilecek mi?

Her insan her konunun etkin ve yetkin yapaný, yapabileni midir?

Ýnsan yapabilecekleriyle açýk ve net olarak yüzleþmedikçe, yapýlabilmelerinin çözümlerini nasýl üretecek? O insanlardan oluþan toplumlar, farkýnda olunmasý gerekenlerin, kendiliðinden nasýl farkýna varacak? Varabilecek mi?

22 Kasým 2010, Ýstanbul
Ertuðrul Asým Öztürk