Yaptýðý tablolar üzerine yapýlan yorumlarda sanýrým en az bu þaheserler kadar okur için hayranlýkla karþýlanabilecek gizemli bir içeriðe sahip. Resim, müzik ve edebi yazýlar, estetik zevkimizin anlatýmýnda subjektif alandan aldýðý mistik bir güçle insanlarýn ilgisini haklý olarak daima üzerine çekmekte. Aralarýnda bir öncelik belirlemeye çalýþmak doðru olur mu bilmiyorum fakat soruyu cevaplamam gerekecek olsa düþünmeden “ müzik ” derdim. Çünkü gözlerimi kapadýðýmda tamamen týný ile baþ baþayým. Bu ezgisel akýþý tanýmlamada bana da rol düþüyor. Resim de ise bu role bir sýnýr getiriliyor.
Goya’nýn tablolarýný deðerli kýlan özellik nedir? Resim tekniði açýsýndan mý cevap aramalý soruya yoksa ressamýn hayal gücünün ulaþtýðý sýnýrlarý mý göz önünde bulundurmalý? Vermek istediði mesajlara mý odaklanmalý? O’nu sanat tarihinin unutulmazlarý arasýna sokan özellik, yalnýzca garip hayalet figürlerine yönelmiþ olmasýyla açýklanabilir mi? Tarihin karanlýk dönemlerine ait çalkantýlarý bunlarýn etkisinde kalmýþ talihsiz bir ressamýn haykýrýþýyla dillendirmesi eserlerine nasýl bir derinlik katabilir? Fakat ortada bir deðer var ve iyi ki de var. Gördüðümüz, yaþadýðýmýz, hissettiðimiz þeyleri resim, müzik, yazý gibi iletiþim yöntemlerimizle ortaya koymazsak yarýnlarýmýz bugünleri nasýl tanýmlayabilir.
Goya’nýn çalýþmalarýnda iki tipleme ve bunlarýn bütündeki üstlendiði rol beni en çok etkileyen özellik oldu. Lorenzo karakteri Goya’nýn bütün hayat görüþünün üzerine odaklandýðý kilit imaj. Ýkiyüzlülüðün en iðrenç özelliklerini üzerinde toplayan bir karakter. Neden olduðu yýkýmlarla birlikte kendini sorgulayan, arayýþlarý olan birisi. Gelgitleri var. Fakat ihtiraslarý her fýrsatta saðduyusuna hâkim oluyor. Yanlýþlarýný görmesine raðmen çözüm için attýðý adýmlarda kararsýz ve ýsrarcý deðil. Zeka ve bilgisini içindeki barbarlýðý kamufle etmede kullanýyor. Tutarsýzlýklarýný gizlemede bu nedenle baþarýsýz. Ýdam edildiðinde yanýnda kimse yok. Sefalet ve rezillik içinde son buluyor yaþamý. Cesedi bir kaðný arabasýna atýlmýþ, oyun oynayan çocuklar ve köpeklerin ardýna takýldýðý arabayý izleyen tek bir çift bakýþ var oda Goya’ya ait. Kaçýnýlmaz sona mý bakýyor yoksa olmasýný arzuladýðý bir olaya mý? Kadýn karakteriyle anlatmak istediði þey ne idi? Kaptýrýlan bir sevgili, sýðýnýlacak bir liman yada bir dosta yardým isteði…Yada bu kurgunun tamamen ötesinde güne ait deðerlendirmelerin resim yoluyla eleþtirisi mi?
A.Akdeniz