..E-posta: Þifre:
ÝzEdebiyat'a Üye Ol
Sýkça Sorulanlar
Þifrenizi mi unuttunuz?..
Yaþamýn tanýmý yoktur. -Halikarnas Balýkçýsý
þiir
öykü
roman
deneme
eleþtiri
inceleme
bilimsel
yazarlar
Anasayfa
Son Eklenenler
Forumlar
Üyelik
Yazar Katýlýmý
Yazar Kütüphaneleri



Þu Anda Ne Yazýyorsunuz?
Ýnternet ve Yazarlýk
Yazarlýk Kaynaklarý
Yazma Süreci
Ýlk Roman
Kitap Yayýnlatmak
Yeni Bir Dünya Düþlemek
Niçin Yazýyorum?
Yazarlar Hakkýnda Her Þey
Ben Bir Yazarým!
Þu An Ne Okuyorsunuz?
Tüm baþlýklar  


 


 

 




Arama Motoru

ÝzEdebiyat > Bilimsel > Felsefe > Bayram Kaya




2 Aðustos 2013
Bir Uygarlýða Dair 3  
Bayram Kaya
Devam yazýlarý


:HGA:
20. Yüz yýlbaþlarýndaki Osmanlý Ýmparatorluk bilinci, bilinen mücbir nedenlerle; Ýmparatorluklar öncesi yapýlarýn bu kabil seriye denen çete savaþlarý tipine dönüþmüþtü. Bunlar gerek iþgale direnen çete ya da seriye savaþlarýydý. Gerekse kendi kanun ve söz olan yasalarýyla bir meydan okuyuþun çapulla var olmasýydýlar. Ta ki düzenli birliklerle bir kurtuluþ savaþý verilene dek bu böyle sürmüþtü.

Her bir çeteci oluþma; baþýna buyruk, aralarýnda çok gevþek baðýntýlarla kendi kültür ve dilleriyle (racon) iletiþirlerdi. Ya da birbirine meydan okurlardý. Amaç çapul ganimetini paylaþmakla biterdi.

Haliyle çete tipi yapýlanmanýn düþünce kültür ve söylem oluþturma yapýlaþmasý da, bu kabil kültür baðýntýlarýna göre; sert ve kesin oluyordu. Kendi açýlarýndan oluþla, kendi doðrularý içinde olduklarý bu tür yapýlanmayý yansýtan düþünce ve anlatýmlar, amaçlarýyla sýnýrlý, doðru söylemler oluyordular.

Bir yelkenli taþýta göre yelken tasarým kültürü ve yelken savlamasý en doðru bir yaklaþýmdýr. Yelkenli var bulunuþ, yelkenli kültürüne göre doðru olan bir yelken bezi fikri ve savunmasýdýr. Ama bir trans Atlantik kültürüne göre yelkenli, ne doðrudur. Ne de kullanýlabilirdiler. Bu nedenle Araplarýn çeteci yapýlanmasý ve seriye kültürü düzenli birlikler kültürüyle ne baðdaþa biliyordu, ne uzlaþa biliyorlardý.

Seriye savaþý, yýpratýcý oluþla; talancý, ganimetti yaðmacý, çapulcu oluþlarýyla vardýlar. Ne mobilize daimi birliklerdiler. Ne de belli yerlerde mekân tutmuyorlardý. Bu da demekti ki düzenli birliklere zarar verebilirlerdi. Ama bu tür yapýlar asla nihai sonucu alamadýklarý gibi bir bölge direnmesi ve bir bölge sahiplenmesini de hiçbir zaman pek pek ortaya koyamaya biliyordular. Düzenli de yöneltilebilirdiler.

Bu nedenle 6. yüz yýla deðin Arap yerleþme düzeni daha aðýrlýklý oluþla, yaþam þekli zor ve herkesin ilgi alaný olmayan çok zor coðrafya koþullarýndaki, toz olup gizlenmeyi þiar edinmenin ikameci kültürüydü. Yerleþik Araplar dahi savunmalarýný seriye kapsamýnda oluþla yapýyordular. Bu yüzden her kabileye ait grup kültürlerinden ötürü totemlerinin bu tanýmlamayý yapmasý nedeniyle Araplar çok totemleydiler.

Güzide Ýnsan Hz Muhammed, var olan zemin devinmesindeki; güncel olmamakla akasyan düðüm noktalarýnýn ya yeni ilavesini yapýyor ya da kiminin içeriðini boþaltýp yeni içerik enformasyonlarýný yüklüyordu. Bu nedenle söz gelimi var olan seriye ve ganimet (çapul) kültürü üzerine yeni ilaveler yapacaktý.

Seriye bir çapul kültürü oluþla çapula katýlanlarýn çapul malalarýný (ganimeti) paylaþmasýyla iþ biterdi. Seçkin insan ve devrimci düþünücü Hz Muhammed bu yapýyý öyle o haliyle býrakmadý bu alanýn içine seriye örgütlenmesine katýlanlarýn masraflarý karþýlanmasý için beytülmal (bir çeþit devlet hazinesi olur kasayý) oluþturdu.

Bu hem daimi bir kuvvet bulundurmaya dönüktü. Ve hem de giderek örgütlenmeye dek uzayacak olan sürecin, ilerideki devlet ve imparatorluk oluþumcu kültürün ana devinme zeminiydi. Müthiþ bir teþkilatçýlýktý.

Yine bu seriyeci ganimet gelirlerinden Allah'ýn pay oluþla bir 1/5 payým daha ayrýlmasý da, devlet olmanýn sosyal yönüne sarf edici olan bir müktesebatý tasarruf etmek oluþla, hayli olguca; sorunu kavrayýcý inþalaþmalarý, en doðru yerinde tutmuþ olmasýydý. Bu da yine bir teþkilatçýlýk refleksiydi.

Totem (yanlýþ oluþla toteme put deme, ya da inancýn özel bir terimi olmayla), sahip çýkýlan bir kimlik kültürüdür. Ve totemler o yapý dayanýþma sembolü olmanýn vizesini veriþle, boyunlarda taþýnmanýn muskasýydýlar. Size kimlik ve tutum olmanýn minneti elbette kutsanýrdý.

Bu kutsanma ille bir yönde yansýmazdý baþka yönlerden de olumsuz yansýmasý olurdu. Yani kutsanan þey aslý astarý kavratýlmadýkça tapýlan þey de yapýlabilirdi. Oysa totem ikonlarý boyunlarýnda taþýdýklarý kimlik kartýydý. Ya da sosyal davranýþlarýný size göre legal edebilmenin bir çeþit muhtariyetiydi. Veya kendi davranýþlarýný illegal ediþlerin, kendi seçme ayýklatmasýný giriþtirebilecekleri bir pasaportlarýydý.

Birbirlerini amulet (boyun muskasý ya da vücut iþaretlemeleri) ile tanýyan bu kiþiler, sosyal ödevler kabilinde olan iliþkilerini, amuleti tanýnma sayesinde iliþkisel yükümlülüklerini kurabiliyorlardý. Bu tür tanýþmalarý yapmak, karþýnýzdakine ona göre davranabilmek içindi. Kiminle evlenip evlenmeyeceðinin totem kimliðini boyunlarýnda taþýyorlardý.

Bir polis evi, bir öðretmen evi, bir adalet mensuplarý evi, bu mensuplar için nasýl bir baðýntýya dek iliþki ve iliþkilenmelerini ortaya koyuyorsa, güncel totem kültürünün taþýnmasý sizi nasýl giriþtirirse; týpkýsýný boyunda ayný totem muskalý olmanýn anlaþýlma kapsamý da sizi daðda bayýrda þehirde öyle giriþtirirdi.

Yine Kabil Habil’i öldürdüðünde, Kabil kendisinin de öldürüleceðinden korkmuþ ve Tanrýya yalvarmýþtý. Tanrý da Kabil’in üzerine (baþýnýn arkasýna, baþýnýn ön kâkül yerine) tanrýlýk iþaretini vurmuþtu*. Yani Kabil Tanrýya ait bir köleydi. Köleye, sahibinden baþka kimse dokunamazdý. Bu kabil anlayýcý totemi düþünce kurallaþmasý köleci düzenle birlikte, ittifaký dönemden beri oluþturulan bir kültürdürler.

Damganýn ya da dövmenin; köle üzerine yansýyan algýlatmalarý da vardý. Söz gelimi köle bu kölelik iþaretini kutsamalýydý ki, hem köle olduðunu unutmasýndý. Hem köle olduðunu bilsindi. Bunun yolu da bu dövme ya da damga yerlerini sývazlamaktý. Ya da mesh etmekle onu kutsayýp, bu totem düþünceyi kendisine hipnozca oluþla, totem tesir dediðimiz etkiyle, kendi kendisini edilgen kýlmaktý.

Bir kölenin bu damgayý silmesi, saçýyla ya da bir örtüyle bu dövmeyi örtmesi demek, sonucu kesinlikle ölüm olan bir cezalandýrýlmaydý. “ Bu elinizde bir belirti ve anlýnýzda bir anma iþareti olacak” Mýsýrdan çýkýþ: 13: 9 “ Alnýnda iþaret olana dokunmayýnýz” Hazekiel. Yine bakýnýz Hamurabi yasalarý.

Sürecek



Söyleyeceklerim var!

Bu yazýda yazanlara katýlýyor musunuz? Eklemek istediðiniz bir þey var mý? Katýlmadýðýnýz, beðenmediðiniz ya da düzeltilmesi gerekiyor diye düþündüðünüz bilgiler mi içeriyor?

Yazýlarý yorumlayabilmek için üye olmalýsýnýz. Neden mi? Ýnanýyoruz ki, yüreklerini ve düþüncelerini çekinmeden okurlarýna açan yazarlarýmýz, yazýlarý hakkýnda fikir yürütenlerle istediklerinde diyaloða geçebilmeliler.

Daha önceden kayýt olduysanýz, burayý týklayýn.


 


ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.

Yazarýn felsefe kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
El Bel Baal 2
Tarihsel 2
Ýrade 1
Tarihsel 1
Anlamak Gerek 71
Kurtuluþun Felsefesi (Açký 2)
Sosyal Ýliþki Toplumu Hedeflemez 2
Anlamak Gerek 43
Anlamak Gerek 70
Anlamak Gerek 55

Yazarýn bilimsel ana kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
Müruru Zaman 14
Sahiplik Ýmaný 1
Hatýrlama 1
Mal mý, Ýnsan mý?
Mamon'du Belirme 1
Müruru Zaman 7
Denge ve Dengesizlik Süreçleri 24
Anlamak Gerek 26
Bað Enerjisi 1
Sistem 15

Yazarýn diðer ana kümelerde yazmýþ olduðu yazýlar...
Aslýna Yüz [Þiir]
Vah ki Vah [Þiir]
Ýsis Dersem Çýk Ereþkigal Dersem... [Þiir]
Görmez Þey [Þiir]
Tekil Tikel Tükel [Þiir]
ve Leddâllîn, Amin [Þiir]
Mavi Yare [Þiir]
Mevsimsel [Þiir]
Yýkýlýþa Direniþ Direniþe Yýkýlýþ [Þiir]
Meþrep 3 [Þiir]


Bayram Kaya kimdir?

Dünyayý yaþantýlaþan çabalar içinde duygunun önemi hiç yitmezse de, payý giderek azalmaktadýr. Sosyo toplum bazlý, genel bir açýlýmla baþlayan çalýþmalarým da; bilim felsefesi içinde olunma gayreti güdüldü. Bu nedenle yazýlarýn tarisel, sosyo toplumsal evrimli ve türlü doða bilim verileri güdülü çalýþma olmasýna gayret edildi. Genel felsefem içinde bir bilgi; ne kadar çok baðýntýsýyla söylüyorsanýz, o bilgi o kadar bilinir bilgidir.


yazardan son gelenler

 




| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk

| Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi |

Custom & Premade Book Covers
Book Cover Zone
Premade Book Covers

ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim Yapým, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr.
Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz.