..E-posta: Þifre:
ÝzEdebiyat'a Üye Ol
Sýkça Sorulanlar
Þifrenizi mi unuttunuz?..
En tatlý sevinçler, en hiddetli kederler sevgidedir. -Pearl Bailey
þiir
öykü
roman
deneme
eleþtiri
inceleme
bilimsel
yazarlar
Anasayfa
Son Eklenenler
Forumlar
Üyelik
Yazar Katýlýmý
Yazar Kütüphaneleri



Þu Anda Ne Yazýyorsunuz?
Ýnternet ve Yazarlýk
Yazarlýk Kaynaklarý
Yazma Süreci
Ýlk Roman
Kitap Yayýnlatmak
Yeni Bir Dünya Düþlemek
Niçin Yazýyorum?
Yazarlar Hakkýnda Her Þey
Ben Bir Yazarým!
Þu An Ne Okuyorsunuz?
Tüm baþlýklar  


 


 

 




Arama Motoru

ÝzEdebiyat > Bilimsel > Felsefe > Bayram Kaya




24 Þubat 2015
Totem ve Ýlah 5  
Bayram Kaya
Devam eden yazý dizisi.


:GHI:
Bunun en bilinen örneði Hamurabiydi. Hamurabi köleci sistemin doruk yaptýðý süreçte yasa koyucu ilah ve kraldý. Hamurabi tekil somut kiþi oluþla kraldý. Bu aþamada kral, yasalarý Marduktan alýyordu.

Kralýn totem mana iliþkisini kendisi üzerine aktaran yansýtma oluþuyla da atalar baðýntýlý totem mana iliþkisini yansýtýyordu. Kral kendi üzerindeki totem mana yansýmasýný, kendisinden sonraya el veriþ olmakla miras ediyordu. Miras kýlýþ kralýn genellik kazanan meþruiyetlik kaynaðýný oluþuydu. Kralýn bu miras ve mirasçýyý belirleyen meþruiyetlk kaynaðý olmasýyla da kralýn kendisi, ilahtý.

Hamurabi tarihsel oluþumla iki yansýmayý bir arada kendi üzerinde giriþtiriyordu. Bu yansýmalardan biri atalar temsilcisi olmakla atalardan el alýþýn atalar ruhunun kendi üzerinde mana geçiþiydi. Bu kabilden belirme yapmanýn takdirli mutlak irade temsilcisi olmasýyla da, hamurabi ilahtý.

Diðer tür ikinci bir yansýmasýyla da Hamurabi insanlar gibiydi. Ýnsandý. Yiyen, içen somut görünümlü; yönetici yetkilenmeli ve yine meþruiyetliði olan, her þeyi duyan, gören, gözeten kraldý. Bu nedenle çok kulaklý ve çok gözlü anlatýmdý. Ýki ilahýn (saf totem aitli temsilcilerin) çiftleþmesinden doðmayý temsil eden Hamurabi olma, yetkilenmesi oluþla da Hamurabiydi. Ama ilahlar özellikli sýfatlarý olan kiþiliðiyle de tekilleþen Marduktu. Kendi marduktu. Yani Marduk aðýzlý konuþmasý, kendi aðýzlý konuþmasýydý.

Atalardý yaptýran totem mana iliþkisi oluþla da Hamurabi takdir ve takdis eden tanrýsý Marduk’ta vahiy alýp bunu yasa olarak, kral olan kendi aðzýnda sisteme söylüyordu. Yani vahiy olma olan, atalar kodlu gaybi bilgi veren haberci oluþuyla anlaþýlan þey de, egemeni ortalama toplum bilinciydi. Teorik olarak Ýlah Hamurabi, düzey düzlem iliþkili oluþuyla; sosyo toplumun ortalama kesim noktasý uzlaþýlýnlý olma, düþünmesiydi. Ortalama bilinç Hamurabi’nin yaptýran, grup aittili çokluðu, eylemce ve özneli oluþuyla ayný yere vurduran grubun düþünceleriydi. Söyleyen de, söyleten de, Hamurabi meþruiyetliðiydi.

Gerçekteyse Hamurabi; egemeni olan köleci sistemi; hem köleci imanla rasyonalize ediyordu. Hem duruma göre beliren toplum çalkantýlarýný normalleþtirecek olan kural ve kaidelerini inþa ediyordu.

Hamurabi meþruiyetliði; totem düþünceden geliþle, ittifaký takdirli takdis yapma geleneðini de, soydan soya geçiren Lugal kral olmanýn geçmiþidir. Ve Lugal köleci yapýya iliþkin geçmiþi deneyimce söyleyiþti. Takdirli, takdisci oluþla söyler olmanýn kendisiydi. Marduk sosyal imanlý salýnýmý çok güçlü olan milleti bir tekleþen ilahtý. Yehova’ya ilham olmanýn da, öncül yansýmasýydý.

Giderek milletlerin ilahý olma ayrýcalýðý, köleci dönemle, köleci zaman zemin düzlem devinmesi içinde baþladý. Totem gelenek ve ön ittifaklý geleneðin aile ilahlarýna dönüþmesi süreci, tekilleþen ve ihraç ürünü olmaya baþlayan ilah, köleci bilincini taþýyordu. Yeni köleci ilah artýk sentezin ve insan odaklý olmanýn, kod tarihselliðini taþýsa da; buna çokça atýflar vurgular yapsa da; ön ittifaký sürecin temsilcisi olan reel ilahlar deðildiler. Ýmge, imsel ve algý ilahlardý.

Köleci Ýlahýn ana temsilcilik özellikti vurgusu mal-mülk sahipliði ekseninde sýnýf ayrýþmasýna dönmekti. Bunu söylerken de sanki hiç deðiþen dönüþen bir emeklesen olan geçmiþ yaþanmamýþ gibi kendisinin ezelden beri bunu böyle takdir ettiðini söylemenin takdir edicisi oluþun apayrý bir ilahýydý. Bu sistemin özeðinde çakýlý olanýn, totem düþünce, ön ittifaklý ilah düþüncesi olduðu gerçeði de unutulmamalýdýr.

Grubun genel yararýný gözeten erken dönem totem ve ilah düþüncesi; köleci sistem içinde gömülü etki olduðuyla tekleþti. Köleci ilahlar,kendi köleci düþüncesi içinde; köleci imani mantýðýyla mülkünü mülk sahiplerine sadaka (sadduga) olarak verdiriyordu. Varsýlý da ilah rýzasý için yoksullarýna sadaka veriyordu.

Köleci ilah; Totem ve ön ittifaklý ilahlar gibi genel yarara yansýma yapmasýný vurgulayýþla meþruiyetlik kazanýp; kendi meþruiyetliðini ihdas ediyordu. Sn. Turgut Özal’ýn; “ ben zengini severim” demesi gibi köleci ilahta, yeryüzü zenginliðine vurgu yaparak mal mülk verdiði zengini ve zenginliði çok seviyordu.

Bu yüzden ilahýn, malýný mülünük verdiði efendiler gibi kendisine de efendimiz-Mevla’mýz denmesini pek seviyordu. Mevla olan ilah (efendilerin de efendisi), köle ve mal sahibi yaptýðý efendilerden her þeyin ilk ürününü kendisine istiyordu. AmonRa biçimciliði ve yoksulluðun koruyucusu Aton ikileþmesi gibi.

Malikin hem mülkü vardý, her þeyin sahibiydi. Hem de mülkü dilediði gibi daðýtýyordu. Ama yine de dilediði gibi daðýttýklarýndan ilk ürün payýný istiyordu. Bunu çeliþki gibi görürseniz yanýlýrsýnýz. Duruma böyle bakýlmaz.

Bu bir yerde çok karmaþýk süreçlerle beliren köleci inþanýn iþleyiþiydi. Totemi ve ilahtý dönemdeki grup ve ittifak yararý olan saðlanmayla dönen sistem; özel mülk edinmeyle sahiplenilmeyen ama mutlaka yerinin doldurulmasý gereken boþluk alan býrakmýþtý. Kýsacasý ilahýn ilk ürünlerden sunu isteme amacý yöneten devlet aygýtýný döndürme iþi olacak olaný; eski genel yararý gözeten boþluk devinmeli alanýn üzerinde oluþturmaktý.

Yani grup yararý yerine geçen, vergilendirmeyi, Köleci aþama içindeki kendi sissi oluþmalarýný kendine özgü biçimleyiþlerdir. Yeni köleci inþa; köleci düzen içinde devlete vergi kaynaðý edindirme somutluðu olan durumu halkýna, sosyal olucu imani mantýk üzerinde anlaþýlýrlýðý hedefleyen enstantanelerdir.

Bu nedenle köleci tanrý: rahimde olanlarýn da; tarlada, toprakta olanlarýn da; ilk ürününün kendisine ayýrýlmasýný istiyordu. Rahimde olanlarý bu tür sunu oluþla (eski tapýnak buluþmalarýndaki sunularý) böyle sahipleniþle; sahiplendiði rahim ürünü insansa, bu tür ikinci bir meþruiyetlik yoluyla da köle oluyordu. Rahim ürünü hayvansa ve diðer sunu türleri meyve veya tahýlsa; bu sunulara zenginlik oluþla sahiplenþti. Kimden istiyordu? Kendisine varlýk verdiði ve çok sevdiði zenginlerden istiyordu.

Kimi kez de mal vermediði insanda da çevresinde gezinip “ilahýn fazlý içinde kendi rýzkýný aramalarýný” istiyordu. O düzlem içinde rýzk aramayý salýk vermekle; birisine köle kul olucu çalýþmasýný, yine baþka bir dolambaçlý yoldan meþrulaþýyordu. Bu rýzk arama iþi tabii ki efendilerine çalýþmakla ancak saðlanýr olup, efendileri takdiri içinde aranýp bulunan bir rýzk olacaktý.

Yeni köleci milleti ilah, buydu. Bu köleci milleti ilahlý anlayýþýn adý altýnda artýk insan ön ittifaklar içinde bulduðu insanlýðýný yitirmiþ; efendiler karþýsýnda kul köle olmakla, yeniden insanlýðýný arayacaktý. Artýk insan: özgürlüðünü (önittifak içinde toplumsal saðlayýþlý kullanýmlar olanaðýný); eþit olmasýný, iyiliðini, mutluluðunu, erdemin arayacaktý. Bu da, efendilere karþý mücadele demekti.

Ýnsan, bilmeden grup ve ön ittifak yararýndan saðlanmalý kullanýmsa olan özgürlük içinde yaþamýþtý. Ön ittifaklý ve totemi dönemler içinde beliren seçenekli yollardan birisi olan ilk grup bilinci, kaba güçten kaçýnma ve gruba dek ihtiyacýn genel yarar ve genel zenginlik oluþla karþýlanmasýydý. Totemi ve ön ittifaklý yapý grup kullaným gücünü ve grup kullaným bilincini ortaya koyuþla özgürlüðü elde etmiþti. Üreten iliþkiler ve teknoloji bu özgürlüðü saðlayýþýn araçlarýydýlar.
Yani totemi grup benliði ve ittifaký imanlý grup benliði, doðayý üretmekle; topluca kendi üzerlerine yansýyan bir kazanýmýn farkýna varmýþlardý. Ýlk doðayý üreten çabalar alet yapmakla baþlayan totem mesleði olan dönemlerdi. Böylece; özgürlük toplumsal bilinci elde ediþle kazanýlmýþtý. Toplumsa bilinç özgürlüktü. Bu düzlemde toplumsa oluþla zorunluluklarýn bilincine varma iþiydi özgürlük.

Özel mal mülk sahipliði iliþkileyenli köleci düzenli, köleci imanlý ittifak, toplumun gücünü; özel statü içinde ele geçiriþle, toplumsa kullanýmlý özgürlüðün kullanýmýný, kendilerine zenginlik yapmýþlardý.

Böylece mülkten yoksun ezilenler; tolumsa gücün kullanýmý olan özgürlüðü, yenden ele geçirmek için çaðlar boyu süren her dönem düzey düzlem iliþkileri içinde olmanýn bilinciyle bir sýnýf mücadelesine baþlamýþtý. Genel olan özele dönüþmüþtü. Özel olan da genelleþecekti. Bu zýtlarýn birliði ve dönüþümü yasasýydý.

Aslýnda bu köleci iliþkiyi meþrulaþan takdirci ilaha karþý verilen bir mücadele oluþla; ilah anlayýþý yeni ve doðru biçimde, bilimsel iliþkilerli; sosyo toplum genelci baðýntýlý, zemini gözetme üzerine oturtulur olmalarýnýn kiþi dünyasýna (kiþi özeline) aktarýlmasýnýn içsini nimini de yapmanýn ulvi mücadelesiydi.

23.01.2015



Söyleyeceklerim var!

Bu yazýda yazanlara katýlýyor musunuz? Eklemek istediðiniz bir þey var mý? Katýlmadýðýnýz, beðenmediðiniz ya da düzeltilmesi gerekiyor diye düþündüðünüz bilgiler mi içeriyor?

Yazýlarý yorumlayabilmek için üye olmalýsýnýz. Neden mi? Ýnanýyoruz ki, yüreklerini ve düþüncelerini çekinmeden okurlarýna açan yazarlarýmýz, yazýlarý hakkýnda fikir yürütenlerle istediklerinde diyaloða geçebilmeliler.

Daha önceden kayýt olduysanýz, burayý týklayýn.


 


ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.

Yazarýn felsefe kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
El Bel Baal 2
Tarihsel 2
Ýrade 1
Tarihsel 1
Anlamak Gerek 71
Kurtuluþun Felsefesi (Açký 2)
Sosyal Ýliþki Toplumu Hedeflemez 2
Anlamak Gerek 43
Anlamak Gerek 70
Anlamak Gerek 55

Yazarýn bilimsel ana kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
Müruru Zaman 14
Sahiplik Ýmaný 1
Hatýrlama 1
Mal mý, Ýnsan mý?
Mamon'du Belirme 1
Müruru Zaman 7
Denge ve Dengesizlik Süreçleri 24
Anlamak Gerek 26
Bað Enerjisi 1
Sistem 15

Yazarýn diðer ana kümelerde yazmýþ olduðu yazýlar...
Aslýna Yüz [Þiir]
Vah ki Vah [Þiir]
Ýsis Dersem Çýk Ereþkigal Dersem... [Þiir]
Görmez Þey [Þiir]
Tekil Tikel Tükel [Þiir]
ve Leddâllîn, Amin [Þiir]
Mavi Yare [Þiir]
Mevsimsel [Þiir]
Yýkýlýþa Direniþ Direniþe Yýkýlýþ [Þiir]
Meþrep 3 [Þiir]


Bayram Kaya kimdir?

Dünyayý yaþantýlaþan çabalar içinde duygunun önemi hiç yitmezse de, payý giderek azalmaktadýr. Sosyo toplum bazlý, genel bir açýlýmla baþlayan çalýþmalarým da; bilim felsefesi içinde olunma gayreti güdüldü. Bu nedenle yazýlarýn tarisel, sosyo toplumsal evrimli ve türlü doða bilim verileri güdülü çalýþma olmasýna gayret edildi. Genel felsefem içinde bir bilgi; ne kadar çok baðýntýsýyla söylüyorsanýz, o bilgi o kadar bilinir bilgidir.


yazardan son gelenler

 




| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk

| Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi |

Custom & Premade Book Covers
Book Cover Zone
Premade Book Covers

ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim Yapým, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr.
Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz.