"Ýnsanlarýn bazen neye güldüklerini anlamak güçtür." -Dostoyevski |
|
||||||||||
|
Bu baský ve basýnçlar kiþide; kiþinin o þeye hoþlanma, haz ve sevinç duygusuyla yönelimli olmasý kadar, kiþinin kaçýnma, sakýnma, korunma, kaygý, elem gibi tehdit oluþan ikisek duygularýn da kaynaðýydý. Kiþiler dýþ çevrenin etkisini bencil bilinç olmakla, parçalý iliþkiler baðlamýnda yalýtmýþtý. Bu yalýtma içinde kiþi; tehditten korunma gibi dýþ çevreyle çeliþen; çevreye yönelme gibi dýþ çevreyle kimi yönden kesiþip birleþen; kendilik eðimli olucu minimum baský ve basýnç alaný yansýtmalarýna sahipti. Kiþi hem yansýyan hem yansýtan olmakla tekildir. Bu aþamayla yansýyan ve yansýtan ayný þeydir. Ama kiþi dýþ alanýn yansýma etkisi altýnda olmakla, dýþtaki bu yansýma etkiyi kendisine göre ve dýþa göre yansýtmakla da çoðuldur. Bu durumda da yansýyanla yansýtýlan ayný þey deðildir. Dýþta kendi belirim içinde elma dýþýn yansýmasý olmakla (insan için deðil) yansýmýþtý. Elmanýn dýþta yansýmasýyla kiþinin "elmayý yeme isteðini yansýtmasý" ayný þey deðildi. Kiþi çevreden yalýttýðý minimum (en az dýþ dünya þartlarý olan) bir iç çevreyle, dýþtaki elmaya yönelir. Dýþtaki elma minimum edilen özümüzle benzer özelliklere sahip olmakla bize çekicidir. Kiþimiz de en az dýþ çevre kurallý yalýtým olmakla, kendi benzerlikleriyle dýþ çevre üzerine yansýr ve bu yansýmasýný yeniden yansýtýr. Kiþinin bu yansýma ve yansýtmasý ikisekti. Bu yansýma ve yansýtmalardan birisi de kiþinin kendi dýþýnda kiþilerle olan bað iliþkisiydi. Ki bu yansýma ve yansýtmanýn geliþmiþ þekline de, totemi sosyal oluþma diyorduk. Kiþilerdeki duygu belirenle olan ikilsek yansýma ve yansýtmalar kiþilerin dýþtaki baþka kiþilerle ortak kesiþenle (kesimli) seçme ayýklamalarýna da konu olmaktadýr. Yaptýðý bu yansýtma kendi gibi kiþiler üzerindeki ortak minimum çevre alanýn etkilerini (alan etkisi), kiþi-kiþiler arasýna bað iliþkisi oluþla da yansýtabilmekti. Kiþi korunmalý, kiþi güdenle ve kiþi duygulu bu yönelim, kiþi-kiþiler arasý seçme ayýklamalý bað iliþkilerine dönüþmekle sosyal duygulu, sosyal alan iliþkilerini oluþtu. Sosyal duygulu, sosyal alan iliþkileri; sosyal birlikler düzlemiyle grup totem alanýný ortaya koydu. Böylece dýþ çevrenin alaný içinde, önce kiþiye göre sonra da kiþilere göre oluþla yalýtýlan alan; kiþiler arasý bað oldu. Her fark ediþin size bir yüklemi; yani yeni bir baský ve basýnç etkili yansýmalarý vardýr. Kiþi-kiþiler arasý bað iliþkisi size, "sosyal iliþki oluþla baský ve basýnç yaptý". Bu baský etki, sizin dýþýnýzda size yaptýran etki alandý. Dýþtan sosyal otoriteydi. Yaptýran olan sosyal alan; "sosyal bilinç" ve "sosyal birlikti bencillik", sosyal otorite vs. oluþuyla "totemi anlama"; "sosyal basýnç" olmanýn, bir alan etkisiydi. "Totemi anlamalar", "sosyal basýncýn somutluðu uhdesindekileri"; kiþiler üzerinde, kiþiler anlamalý parçalý olay ufku haline getirdiler. Yine böylece kiþiler eðilimli ortak kesiþimle toplaç olan grup ortak duygusu, kiþiler üzerine ve kiþiler üzerinde yansýtýlabilmiþti. Hem de sosyal grup somutluðu, totemi anlama oluþla yansýtýlýp soyutlanmýþtý. Totemi anlama; sosyal grup alaný içindeki senkronlanmanýn tek tek kiþi istemi oluþtan çýkýþýnýn, dile getirilme þekliydi. Bencillik kýlýktan kýlýða giriyordu. Bencillik bin bir surattý. Totem bencillikten olmuþtu ve bencilliði sosyalleþtiriyordu. Bu inþacý temel, totem yasadan birisidir. Dýþtaki bir etki; özneler dünyasýna yansýrken önceki oluþmalar envanteri içinde kendisine uygun zaman zemin devinmesi olacak malzeme alaný bulamazsa; yeni bir malzeme alan devinmesini oluþur. Ýhtiyaç alan ve alanlanma yaratýr. Alan etkisinde kalan yüklenmiþlik; alanlanýþ boþluk devinmeli yer zaman zemin inþasýydý. Totem tutumu, ilk bencildi sosyal seçki olan seçme ayýklama üzerine inþalarsa olan yansýmalar olmakla, genelde yeni olan etkiler daha önceki ilgili ya da benzer oluþmalarýn içinde kendisini konumlarlar. Sosyal alan olmasa totemi alan da olmazdý. Bencillik (çekme itme) olmasa, sosyal alan olamazdý. Totem, sosyal alan üzerine; sosyal alan da, bencillik üzerine inþa özellik yansýtmasýydý. Ýttifaký düzlemin inanç ve imaný da totem alaný kullandý. Ýttifakýn inanç ve imaný, totem alanýn bu türden seçki devinmesi üzerine, kendisinin inþasýný oluþtu. Bu oluþmalar süreci içinde önceki sunulardan kimisi baskýlanýyor olmakla. Baskýlananlar da gerektiðinde aktive oluyordu. Kimi baskýlananlar, bir aný oluþla sanki ebediyen böyle olacakmýþ gibi suskunlaþýyordu. Kimi ön envanterler, yeni inþa unsurlarýna dönüþtürülüyordu. Kimileri yeni inþada kullanýmlarýyla da yeni inþanýn parçasý haline gelmekle sürece yeni katýlanlarýn baðýntýlar iþlerlikleriyle, yola devam ediyordu.
ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.
|
|
| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk | Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi | |
Book Cover Zone
Premade Book Covers
ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim
Yapým, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr. Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz. |