Salýným dalgalanmasý totem grubun bölgesi içinde en uç sýnýrdan geri dönüþle; grubun geri iletilmesini yapýyordu (feedback). Grup merkezi çevresinin en uç bölgesiyle iletiþime için merkezle bölgesi içinde, arama-tarama; keþif yapma, konaklama gibi aþamalardan oluþan alanla, parçalý oluþlara dönüþüyordu.

Yani bölge sýnýrýyla sýnýrlý olan totem grup düzenletin salýnýmlarý, ileri ve geri olup; soru-yanýt-dönüt salýnýmlarý halindedir. Yer yer keþif yapmalarý, arama tarama, konaklama yapmalarý; bu tür bilgilerin merkezle paylaþýlmasý, mevcut yiyecek türü, av durumu; toplanan nesnelerin merkeze taþýnmasý gibi iletimlere dek yoðunlaþmalarýný vermekle, grup içinin kendi parçalý durumlarýný oluþuyordular.

Keþif gezilerinin, arama taramalarýn bu parçalý aþamalar üzerinde tekrarlarý da, merkezle bölge sýnýrý arasýnda devamlý kýlýnmak istenmesiyle de tutum sürekli oluyordu. Tutumun yoðunlaþmasýný oluþan parçalý yerler, grup merkeziyle geri beslenme veya geri bildirme yapar. Geri iletim ana salýnýmýn ileri yönlü devam etmesini ya da ana salýnýmýn ileri yönde devam etmeme süreçlerini düzenletiyordu. Sonuçta geri etkili bildiriþimler, ileri geri iletime oluþlarýyla totem alanýn sürdürülebilir bir sürekliliðini oluþuyordular. Bunlar inþacý zorunlu akýl deðil miydi?

Akýllarýný, parçalý olaylardan seçme ayýklama yapmakla biriktiren grup; parçalý olaný görüp, entegre olaný fark edip, kendi bilmelerini ortaya koymuþtular. Zekâ ya da akýl insanla deðildi. Ýnorganik ve organik süreçlerin çevrimlerle zaten doðada vardýlar.

Hemcinsimiz eylem ve el becerileriyle bunu daha bir diyalektikle ettiler. Parçalý olaylarda bütünleþen totem grubun alan yapýsý; sürü içinin öbekti çevrimleri üzerinde belirimler veriyordu. Öbekler iç eðim yoðunlaþmasýyla zaman zaman sürüden kopuyordular. Bu merkezin öbeklerle olan iletiþiminin ara sýra kopmasýydý. Bunlar sýk tekrarlardý. Öbekler ana kütleyi bulma, ona yeniden katýlma eðilimindeydiler.

Öbekler bu tür gelgitleri olan nedenle, bir ara kendi kararlý düzenli çevrim sel tutumlarýna sahiplikle yineleyen davranýþlarýný benimsemeye baþladýlar. Tekrarlarla; sürekli olanýn dinamosuyla; öbekti kazanýmlarýný sürüden böldüler. Öbek kazanýmlarýný o kazaným haliyle totem gruba genelleþtiler.
Ýþ birlikti saðlamayý öbekti grubuyla paylaþtýran totemi mana anlayýþý, bu izole yapý içinde yalýtýldý. Çok büyük alana yayýlmýþ, geri iletmesi, aitlik paylaþtýrmasý olmakla düzenli olamayan sürü; bunlarý yer yer öbekler halinde öbekler içindeyken baþarýyordu.

Öbeðin içindeki bu alan kazanýcý (alanlanma) olan tutum; çevrimle, iletime boyutuyla kendi alanýna totem etkiydi. Yapý küçüktü ve bu totem etki ile iþlevdendi. Alan etkili iþlevsel oluþlar bütünü bu öbek ile totem grup yalýtýmýný ortaya koydu. Ortamýn içi iþlevdendi olanlarýnýn birçok yepyeni kendi tabucu nicelemelerini aksamladý (bir birine göre hareket eder baðlýlýkla kýlmak) . Bu aksamlý eylem sellik grup hemcinsleri üzerinde “ortak akýlý” oluþuyordu.

Söz gelimi, maðara yaþamý içinde totem mana iliþkisini baþlatan gruptu yapý, dýþa kapalý içte küçük zaman mekân daðýlýmlý bütünü oluþan eylem birliðini koymanýn içindeydiler. Bir süreçle grubun izole yapýsý içinde bir köpeðin grup tarafýndan korumasý oluþla giriþen süreç; köpekle grubun savunulmasý olan süreci içine kattý. Bu katký, köpek giriþmeli ortam dalgalanmasý olmakla yeni niceleyiþti daðýlýmla bütün içine uyumla yansýdý.

Ýzole olan totem içi alan, kendisine özgü özel nicelimle paylaþmalarýna da bir kullaným oldular. Ve bu tür paylaþmalarýný tekrar tekrar üretir olmanýn yeteneðiyle izole yaþam iþlevsel oldu. Yapýnýn küçük oluþu, yapýnýn iletime olmasý ve yapýnýn korunmasý; düzenli yapý içinde hýzlý biriken deneyimleri ve bu deneyimleri ifade etmeyi daha bir zorladý. Yapýnýn içi geliþen bir dilsel ve eðitimsel öðretili gelenek aktarýmýna dönüþtü. Duvar resimli vs. sembolizmler bu sürecin en yoðunlukla oluþtuðu süreçti.

Totem alandý yapýnýn içi her gün; ayný þekilde, ayný þeyleri, çeþitli biçimde iþaretleþmenin imlerini oluþuyordu. Bu imler de; günlük yaþamlarý gibi her gün, ayný biçimde; ayný tutumlarla eþletilen imlerin kullanýmý oldular. Bu kazaným aklýn, zekânýn kullanýmýný grup faaliyetli ve grup iþlevli damga kýlýyordu.

Totem sürecimiz de sürüye dek yaþamdaki gibi kiþilerdi tutumlardan da kaynaklý, grup salýnýmlý kendi kaotik niceliklerinin de içindeydiler. Ana süreç sürü salýnýmlý etkiyle, küçük grup salýnýmlý düzenli etkiyi sosyal kýlabilmekti. Grup içinde belli kuralcý düzenden oluþan mekanizmalar, sürü düzenli kaotiklerini; totem düzenli yepyeni bir akýl ve bilinç (ruh) olmasýnýn; totem grup bilinçli bir süreç deðiþtiricisiydiler.

Köpek bir süre bu grubun saðlasan, saðlatan ortak paylaþmalý ortam giriþmesi oluþuyla kutsal mana anlamasý içinde olacaktý. Köpek, grubun; baþarý, beceri ve bilinci oluþla mana totemiydi. Onu uzaktan izleyen bir dýþ grup onu it totemle oluþla gözleyecekti.

Gözlem yapan diðer grubun totemi paylaþtýrmasý içinde it saðlatmasý ve it paylaþmasý yoktur. Belki de ateþin saðlatmasý ve ateþin kullaným paylaþmasý vardý. Bu grup ateþin saðlatmasý olan sýcaklýk aydýnlýk yakýp temizleme yapmasý gibi arýndýrýcý lýðý, totem mana kapsamýnda grubun ateþ totemle olmasýydý.

Küçük grup, düzenli salýnýmla totem alan içinde olmanýn, totem alanlý inþasýna ideal tip iken; birkaç totem mesleðini bir arada inþa etmeye izin vermemekle küçük ve izole totem grup, totem meslekli süreçlerin de sýnýrlýlýk lýðý olmaktadýr.

Ateþ, köpek, mýsýr süreçli totem alan içindeki bu kullanýmlar, aslýnda her bir grubun kendi totem meslekleriydi. Totem meslekler totem adý da olmakla o grubun ihtira beratýydý (patent hakkýydý). Totem meslekleri içinde gruplar artýk küçük kalamazdýlar.