Sevgi en azgın yüreği uysallaştırır, en uysal yüreği azdırır. -Alexis Delp |
|
||||||||||
|
Eski İlahlar kendi ittifak aitlerini, kendi aralarında paydaşlaştırır olmasının zorunlu oluşuyla, tek karakterliydi. Mamon özel mülkiyetçi hukuku inşa ederken, zengin fakir ve köle türü sınıfsal bölünmeleri elde etmektedir. Bu nedenle köleci inşa ister istemez zorunlu oluşla temelde çift karakterli sınıfsal inşanın giderek tek karakterli olmayan bir tevhit ürününü olacaktı. Bu tevhit, eşitsizliğe zengin fakir oluşla kaderlere boyun eğdirmeydi (biatti). Zenginlik Amon’cu himayeydi. Fakirlik Aton’cu korunucu ve kollayıcı sahiplikler oluşla Mamon'dan ayrıştı. Amon-Aton gibi ilahları, Mamon'du baskı ve basınç ortaya koymuştur. Aton, giderek Mamon'un sağduyusu olup ezilenleri de görmeye çalışan çelişki oluştur. El olan eşitsiz mülk edindirici Mamon; El-Mamon olmakla kalmadı; El-oha, El-oh; El-ohim; El- Al-İl oluşla semitik dilde çoğulu El-ihah; Al-ihah olup kâh önek oluşla muktedirlik olan iradesiyle özel bağıntılı Mamon'du yansımaların başında yer alıyordu. Kâh ta son ek oluşla isimlerin sonunda yer alıp El’in sahipliği olan tarihsel kodlamalı bilginin damgasını taşıyordu. Bu El takılı irade giderek El baal'in; El Mamon'un, El illahın, El ohim'in vs. oluştu yansımalarındaki tekliğin, anlam birliğini de oluşacaktı. Yine El takısı son ek oluşla Gabri-El (Cebra-İl); Micha-El (Mika-İl); İsma-İl; Emanu-El; İsara-El; İsar_İl; İsaraf_El; İsaraf-İl gibi her tür isime eklenip El sahipliğini vurgulayışla El’in tarihsel oluşunu ortaya koyuyordu. İlahların her biri, bir totem mesleğini icra edip, bilirlerdi. İlahların totem mesleği bilme ve totem mesleğini öğretip bizatihi kendileri de bu işle iştigal eder olması karşıt grupların bir araya gelişini entegre etmekle, ilk uygarlığı yaratanlar oldular. Uygarlığın üzerine oturan Mamon, bu bakımdan; sonraki seçme ayıklanmalarıyla İlahlara benzemezler. Oysa Mamon kendi yarattığı insanların kimini mallı mülklü kılıp; kimini de maldan mülkten yoksun kıldı. Mamon'un keyfine göre dağıttığı mal mülk, Mamon'un kendi öncesi uygarlığının üzerine oturmasından başka bir şey değildir. Mamon'un keyfi mal mülk dağıtma faaliyetiyle ektiği fesatla ortaya koyduğu zengin fakir ayrımlı bölünme ön ittifak tevhidini yıkmıştı. Ön ittifaklı tevhit Mamon'cu bölünmeyle sınıf farklarını ortaya koydu. Bu nedenle Mamon sınıf çatışmalı, uzlaşmaz ayrılıktı. Uzlaşmaz ayrılıklar sınıflar arası dayanışmalı eksende kimi kez de mesleki loncalar sistemiyle birleşmenin yol adımlarına başvuracaktı. Uzlaşmaz zıtlığın ve totem düzlemli temsilcilik olur aitliklerin arkaik hafızaları, Mamon’da aşure oluşla tümleşti. Tüm bunlar Mamon'du mana anlaması içinde din ve mezhepti yorum ayrılıkları adı altında sürüp gidecekti. Mamon ilk başta acımadan, hiç bir merhamet göstermeden kendi mülkünü seçilmiş kişilere payı mal etmişti. Büyük çoğunluğa da köle olmak dışında, zırnık dahi koklatmamıştı. Mamon övünerek bu keyfi dağıtımını, takdir diyordu. Ve Mamon’un özel mülkiyeti inşa etmesi ve mülkiyetçi ilkeleri yerleştirmesi bağlamındaki inşanın içinde paydaşlığı (ilahı) tecrit etmenin tek iradesiydi. Ne var ki yaşanan epey zaman sonrası nedenlerle; acıyan, merhamet eden, yalvarışları duyan Elohim oluşuyla paydaştırır ilah karakterini de bünyesine almakla tümleşen sıfatları iki karakterli olmuştu? Eh ne de olsa özel mülkiyetin yansımasını Mamon'un aklına düşüren, komünce gelişmeli ilahlardı. Yine Mamon’un acıma ve merhamet etme türü, ezileni kollaması; ezileni zengine paydaş kılması da ön ittifaklı ilahların ortaklaştırma olan tek ve temel karakterli yansımasının içindeydi. Ortaklaştırıcı, dayanıştırıcı olan ilahların bu karakterleri Aton’cu, Elohim’ci mana anlaması üzerinde sürecek olan arkaikti yansımalı bu bilinç te ilahtandı. Mamon keyfi dağıtım yapmakla paylaştırmasını zengin kılacağı sınıf arasında yapmıştı. Herkese göre paylaştırma yapan ilah bilinci; sadece mülk verdiklerinin hafızasında silinebilmişti. Bu nedenle varsıllar köle ve mülksüzleri mülkiyete ortak yapıyorlardı. Oysa mülkü olmayanlar, paylaşmayı hayal ediyordular. Köleci mülkiyet karşısında ortaklık bilinci gizlenen bir sır olmuştu. Bu haklı tutumlu sır; şimdi mülk olan doğadaki serbest kullanımlı toprağın, ormanın kendilikten bir üretim gücü oluşla hazır durması ve hazır bulunmasının içinde saklıydı. Yine paylaşımcılık ön ittifakı tutumun içinde saklı bir bilinçti. Totem yapılar ve öncesi; doğadaki hazır bulunmanın üzerinde sağlama yapıyorlardı. Doğanın kendilik sunum yaptığı, doğal ürünler kadarla sınırlı olan bir sağlama olanağıydı. İşte doğada kendilik oluşun sağlama yapılır ürünleri kadarının kendi aralarında paylaşılmasını; totem inşa içine baz aldılar. Totemi alanlı yapılar çevredeki organik ve inorganik girişmeli oluşuyla verili ekosistemi durumu; baz almanın içindeki sağlamalarda; kültür paylaştırmalarını yapmakla, yola koyulmuştular. Ön ittifaklar gardı giderek azalan oranda doğada sağlama yapmalarının yanında; şimdi asıl ve asal oluşla üreten ilişkiler arası takas ortaklığının, giderek artan bir ivme olmasını ilahi alan içinde baz aldılar. Bu baz alınış içindeki çift karakterli tarihselliğe karşın Mamon; önce ön ittifakın biriken servetine el koymayı baz alışla bir yandan özel mülkü ve özel mülk sahipliğini değişmez bir irade olmanın takdiri ve inşası saydı. Diğer yandan maldan mülkten yoksun kıldığı ve yine fakru zaruret içinde olmalarıyla değişmez takdir içinde olanları, vardı. İşte bu nedenle fakru zaruret içindeki kölelerin; dulların, yetimlerin, açların, açıkta kalan işsizlerin, aciz kullarının zenginlerce doyurulup gözetilmesini isteyen Elohim, Aton gibi merhametli tip karakterleri oluştular. Kısaca hep somut olan şeylerin yerine soyut ve sınıf çıkarla manada meşrulaşmaları baz aldılar. Mamon'daki mülk temsilciliği; iktidarı oluşma, takdirde bulunma, mal, zenginlik gibi sahipliklerin hepsi güçlü olmaktı ve gücü temsil ediyordu. Başlangıçta gücü simgeler muktedirlikler ön ittifakın zenginliğinin dağıtılmasına ilişkin mana anlayışı olmanın muktedirliğiydi. Ön ittifakların zenginliği, totem mesleklerinden ve bunun biriken tasarrufundan geliyordu. İttifaklar arası bağ dokulu boşluk devinmesinin içi ilah görüntüleriyle dolmuştu. Her bir görüntü ortak temsilcilik içinde totem temsilciliği de olmakla bir güçle temsil ediliyorlardı. Bu güç grup sahipliği içindeki totem meslekli üreten gücün anlamıydı ilah. Boğa, buğday gibi simgeler grup mal sahipliği oluşla ön ittifak içinde ilahlarla temsil edilmekteydi. Simge temsilcilik ortak iradeyi de göstermenin kümülatif ligiydi. İttifakın, kamu mal zenginliğini de ifade ediyordu. Mamon, ön ittifaka ait kamu malı zenginliğini dağıtmaya; otoriter olma gücünün simge sel sembolizmiydi. Mamon daha sonra şekel, altın, gümüş, para gibi nakdi değiştirme değeri hüviyeti kazanan nakdi gücün de simgesi odu. Mamon nakdi gücün temsilcisi olmakla hem ayni gücün (toprak-inek-koyun-mısır-demir vs. gibi ürün sel gücün) temsilcisi oldu. Hem de nakdi gücün (hazine, altın, gümüş para türü değer ölçülerinin) temsilcisi oldu. Yani Mamon ayni ve nakdi olan her iki gücün temsil edeni olmakla, mülkiyetçi belirlenin zamanlar içinde sembolizm gelişmesiydi. Çağlar boyunca günün değişme ve gelişmesi içinde olan Mamon manaca kesikli sürekliliği olan bir inşaydı. Türlü türlü servetlerin tek tek simgesi sahibi olmakla kalmadı; mülkün, servetlerin dağıtıcısı olan, tek ilah konumuna terfi etmişti. Mamon, ilah değildi. Ama ilah yaptırımlı izahla ve anlaşılmayla söylenmesi karşısında İlah görünümlüydü. Köleci dönem başlangıcına kadar ilahların mülkü yoktu. Köleci döneme kadar grup sahipliği dışında özel oluşla kişisel mal sahipliği bilinmiyordu. İlah; ittifak sahipliği olmanın yanında, totem gibi grup sahipliğinin de temsilciliğiydi. Ön ittifakın kült merkezli (El-beyt olan) alanın içinde grup temsilciliği olan ilahlar diğer gruplar karşısında kurul toplantısı gereği ve işin doğası oluşla da kendi gruplarının söz sahibi kişi olma temsilciliğini de simge ediyorlardı.
İzEdebiyat yazarı olarak seçeceğiniz yazıları kendi kişisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluşturmak için burayı tıklayın.
|
|
| Şiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleştiri | İnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babıali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratıcı Yazarlık | Katılım | İletişim | Yasallık | Saklılık & Gizlilik | Yayın İlkeleri | İzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Girişi | |
Book Cover Zone
Premade Book Covers
İzEdebiyat bir İzlenim Yapım sitesidir. © İzlenim
Yapım, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
İzEdebiyat'da yayınlanan bütün yazılar, telif hakları yasalarınca korunmaktadır. Tümü yazarlarının ya da telif hakkı sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadır. Yazarların ya da telif hakkı sahiplerinin izni olmaksızın sitede yer alan metinlerin -kısa alıntı ve tanıtımlar dışında- herhangi bir biçimde basılması/yayınlanması kesinlikle yasaktır. Ayrıntılı bilgi icin Yasallık bölümüne bkz. |