..E-posta: Þifre:
ÝzEdebiyat'a Üye Ol
Sýkça Sorulanlar
Þifrenizi mi unuttunuz?..
Sanatçý, toplumda uzun çalýþma ve çabalardan sonra alnýnda ýþýðý ilk duyan insandýr. -Atatürk
þiir
öykü
roman
deneme
eleþtiri
inceleme
bilimsel
yazarlar
Anasayfa
Son Eklenenler
Forumlar
Üyelik
Yazar Katýlýmý
Yazar Kütüphaneleri



Þu Anda Ne Yazýyorsunuz?
Ýnternet ve Yazarlýk
Yazarlýk Kaynaklarý
Yazma Süreci
Ýlk Roman
Kitap Yayýnlatmak
Yeni Bir Dünya Düþlemek
Niçin Yazýyorum?
Yazarlar Hakkýnda Her Þey
Ben Bir Yazarým!
Þu An Ne Okuyorsunuz?
Tüm baþlýklar  


 


 

 




Arama Motoru

ÝzEdebiyat > Bilimsel > Felsefe > Bayram Kaya




3 Haziran 2016
Ön Ýttfaký Manayý Köleci Mana Ýle Kýyaslama 2  
Bayram Kaya
Fakat çevrenin sürekli deðiþme yapmasýyla canlýlarýn çevreye akýllýca uyum yapma süreçleri, tam bir uyumsuzluk oluþla baþarýsýzlýk olur. Hayata tutunma mekanizmasý hayata tutunamama mekanizmasý olmakla bir fiyaskoya dönüþür. Türler yok olur. Ýþte bu kuralýn öznel dünyadaki karþýlýðý da travmadýr.


:FFF:
Âdemle Hava söylencesinin bir konusu da yiyecek yasaðýdýr. Tarihsel oluþa göre ya da kronolojiye göre ön ittifaký söylem hep öndedir. Totem gruplarýn izole olduklarý kendi dönemleri içinde her bir grubun kendisine ait totem mesleði vardý. Bu her bir grubun totem meslekleri kapsamýnda olan yiyecekleri, diðer grubun da yememesi gereken “yasaklar” kapsamýndaydý. Bu nedenle totem gruplar ön ittifak içine "yiyecek yasaðý tabusu olan” mana anlamasýyla geldiler.

Bunun nedeni totem gruplar izole bir yaþam içinde doðada saðlama yaparlarken dýþtaki gruplara benzememe nedeniyle onlarla temas etmeme ve onlara dokunmama tabu yasaðý içindeydiler. Temas etmeme dokunmama yasaðýnýn tamamen kendileri dýþýnda olmakla, somut nesnel yasalarý vardý.

Totem gruplar bu nesnel yasalarý mana oluþla söylüyorlardý. Totem gruplar, atalardan gelen deneyimleriyle kendi yaþantý aþmalarýný totem olan anlam üzerinde yansýtýp; kural ya da mana ediyorlardý. Totemi düzey ve düzlemine ait kural ve kaideler totem kalýplý anlama üzerinde çevrim ve yansýtýlma yapýlmakla mana anlamasý oluyordu.

Oysa köleci dönemle beraber bir olupbitti vardý. Yaþanmamýþ, evvelden beri kural kaide olmamýþ; eski yasalarla (totemi ve ön ittifaký yasalarla) desteklenmeyen bir süreci Mamon denen bir mana anlatmasý olup biteni doðrudan size söylüyordu.

Mamon totem ya da ilah tezahürlü kalýp olmakla, içindeki anlamý, Mamon’un kendi iradesi oluþuyla söyleyen bir manadýr. Bu söyleniþ içinde köleci ittifaklý taraflarýnýn iradesi yoktu. Oysa totemi ve ilahi kalýp içine grubun, ittifakýn ortak iradesi sokulmakla; ortak irade bu kalýp üzerinde totem alana ve ön ittifaký alanla olumlanýr, meþruiyet bulur geri yansýmalý yanýt olurla; döndürülüyordu.

Ön ittifaklar da, kendi ittifaký yaþantý aþmalarýný ilahi mana olanýn hükmü þahsiyeti üzerine gönderip; ilahi yansýtma üzerinde çevrim etmekle düzenleyip; kural, kaide ediyorlardý. Bu ön ittifaklý zaman ve zemin düzlemine ait kurallar, kaideler; ilah kalýbý üzerinde mana anlamasý oluþla anlaþýlýyordu.

Totemi mana yansýtmasý nasýl olmaktadýr? Bir ayna düþünün. Ayna kaynaktan mesajý ya da verileri (ýþýðý) alýr. Ayna aldýðý mesajý aþaðý yukarý 180 derece çevrim yapmakla geri mesajý aldýðý doðrultuya doðru gönderir. Aynadan dönen mesajýn (yansýr olanýn) geri iletime olabilmesi veya görünür hala gelmesi için mesaj duvar gibi engel yüzey üzerinde ya da perdede üzerinde yeniden yansýtýlmalýdýr.

Burada ýþýk kaynaðý oluþla mesajýný yansýyan somutluk totem alan ve totem alanýn içidir. Yani totem alanýn içi sosyal iliþkili olmasýyla da totem alan da, totem gruptur. Mesaj oluþla yansýyan kiþi ve kiþiler arasý “sosyal bað dokulu giriþen enerjiden” oluþan yansýmalardýr. Yansýmayý üzerinde geri döndürecek olansa; kiþisi öznel algýlarý oluþla, beyin aktiviteleridir. Kiþi algýlý beyin aktiviteleri kiþinin dýþýnda; grup özekle bir noktada kiþiler öznel algýlý beyin aktiviteleri olmakla senkronlanýr

Totem alan içindeki bir noktada senkronlatan (kýyaslanýp ölçme deðerlendirmesini yapan) nokta, her yönde yansýmalarý alýp; yine her yöne yansýmalarý daðýtýr bir küre yüzey yansýtýcýsý gibidir. Küre yüzeyli sanal nokta, sosyal tepki oluþuyla; totem alanýn içinde her bir yer olmaktadýr.

Totem alan da, bu küre yüzeyin dört bir çevresidirler. Teorik oluþla küre yüzey totem alanýn özeðinde aðýrlýk merkezidir. Kiþilerde birden bire oluþan bu süreç sel, sanal algý manyetik kuplajlarla olup bitenlerin karþýlýðý olan algý; totemi manadýr.

Totem alan içinde yansýma olup, totem alanýn ortak bilinci olan küre yüzeyde yanýt tepki ya da cevap oluþmazsa; sosyal alanlý iletime devresi oluþamaz. Mana oluþumlu temel biçimleniþ ana karakteristiði budur.

Küre yüzeyle yansýmalý ortaklaþan sosyo toplumsa bilinç; baz istasyonu gibi görev yapar. Baz istasyonu olmasa iki telefon yan yana, alt alta, üst üste de olsa iletime yapamazlar. Sosyo toplumsa bilinç ortak kodlarý da olmasa kiþiler de iletime olamaz. Kiþiler sosyo toplumun bir hücresi gibi deðerlendirildiðinde; bu iletimeler hücresel bir iletime gibi olan bir mana anlamasý polarize edilir.

Ön ittifaklar da, köleci dönemde de, bu mana anlamalý ana karakteristik korunur. Sadece içerikler deðiþir. Sanal olan sosyo toplumsa bilinçli küre yüzey köleci sistemle iradi nokta yapýlýr. Bu nokta sistem içinde sistemin ortak bellekle ortak mantýðý iken, sistem dýþýnda bir irade oluþla vaaz edilir.

Totem dönemin baþlangýcýndan totem dönemin sonuna doðru olan zamanlar içinde hiç bir grubun, kendi totem mesleði olmadýðýndan, totem yiyecekleri de ve hiç bir totem yiyecek yasaklarý da yoktu. Sadece dokunma yasaðý kapsamýnda karþý grubun elindeki av ve toplanmýþ yiyecekleri yememe yasaðý vardýr.

Totem mesleklerinin (üreten emeðin) oluþtuðu dönem içinde garip bir durum ortaya çýktý. Gruplar uhdesinde üretilen totem meslekli ürün olur yiyecekler de “karþý gruplar tarafýndan dokunulanlara dokunma yasaðý” içine girdiðinden; ortaya bir “totem yiyecek yasaðý” çýkmýþtý.

Totemi kiþimiz, doðadaki elmayý yerken; karþý grubun ürettiði bað bahçedeki elmalarý totem yiyeceði dokunum yasaðý kapsamý içinde oluþ nedeniyle yemiyordu. Ýþte temas eden gruplar ön ittifakýn içine bu tür bir “yiyecek yasaðý içinde oluþla” geldiler.

Gruplar temasý içinde, bir grup elindeki hazýrda üretilmiþ yiyeceklerin hediyeleþme yoluyla takasýný yapmakla; bu deðiþim her bir gruba çekici gelmeye baþlamýþtý. Baþka grubun elinde, totem mesleði oluþla üretilen yiyeceði; doðada her zaman içinde kolayca bulup, bulamama sorunsalý vardý. Bulunsa da, bunu saðlama yapmanýn pek çok hayati riskleri vardý.

Karþý gruplar elinde her an bol bulunan, üretilmiþ olan yiyeceklerin hediye yoluyla deðiþilmesi nedenle hayati olana karþýn; hazýrýný bulmakla deðiþilen bu olanak; her bir grubun önünde vaz geçilmez gibi duruyordu.

Gruplar eliyle üretim sel olma, artýk sosyal iliþkili temasýn temel nedeni olacaktý. Ýlerde de ekonomik süreçlerin temeli olacaktý. Artýk doðada saðlamanýn sosyal oluþu yerine gruptu emekle üretilen nesne üzerinde karþýlýklý saðlatmanýn sosyo toplumsa oluþu vardý. Bu olguyla gruplar temasý baþlayacaktý. Temas etme nedenle þimdinin, yarýnýn ve geleceðin inþasý için yiyecek yasaðý olan bu tabu, aþýlmasý gereken bir "tabu sal yiyecek yasaðýydý".

Kýsaca ilk yiyecek yasaðý, tecridi totem gruplar arasý yiyecek yasaðýdýr. Ki bir totem grup, diðer grup bünyesinde olan totem meslekli ürünü, o grubun patentinde olmakla ve o grubun elinde bir dokunum olmakla yenmiyordu.

Bu tür dönemleri hikâye eden ilk anlatýmlar hep vardýr. Neden? Alýþma olan bir süreç yeni deðiþmesi içinde kiþilerdeki mana olmakla þaþma yapar. Bu þaþma öznel dünyada kaygýyý tetikleyen travmalar olmaktadýr.

Bu travma olan süreç þu evrimsel kaideyle örtüþen bir öznel süreçtir. Canlýlar çevreye tam bir uyum yapmakla çok iyi bir yaþam senkronlanmasý elde ederler. Çevreye uyum çok iyi bir akýllý mekanizma gibi çalýþýr. Bu uyum epey bir süre içinde doðru ve gereklidir de.

Fakat çevrenin sürekli deðiþme yapmasýyla canlýlarýn çevreye akýllýca uyum yapma süreçleri, tam bir uyumsuzluk oluþla baþarýsýzlýk olur. Hayata tutunma mekanizmasý hayata tutunamama mekanizmasý olmakla bir fiyaskoya dönüþür. Türler yok olur. Ýþte bu kuralýn öznel dünyadaki karþýlýðý da travmadýr.

Ýþte bu deðiþim dönemlerine ait hikayeler totem döneme göre ön ittifaký dönem içindeki þaþmalar olan travmalara denk gelir karþýlýklarýn travmalarýdýr. Söz gelimi totem döneme ait “totem yiyecek yasaðý” olmaktan kaynaklý duygusal travmalarý anlatan birçok hikâyeler; köleci dönemde Âdem ile Hava’nýn yasak meyve yiyeceði anlatýmýna döner. Hikâyenin kökeninde travma ve yeni düzene uyum süreçleri vardýr. Bu uyum süreci içinde eski tutumlar yeni semboller üzerinde sosyo toplum dýþýna atýlmakla günün anlam ve önemine uygun bir inþaca hikâye olmaya dönüþmektedir.

Totem gruplar tecrit olmuþ gruplardý. Bir grup baþka grubun totem mesleði olur ürünleri yemiyorlardý. Bu totem grubun, totem yiyecek yasaðýydý. Totem gruplarda yiyecek yasaðý tabusuna karþý aþýlmaz bir ön yargýyý oluþmuþtu. Ön ittifaklar da aþýlmaz gibi olan bu totemdi ön yargýyý; ön ittifaklý tevhit içinde aþmak zorundaydýlar.

Âdemle Hava Türü ilk söylemlerdeki bu totemi öz; bu totemdi ön yargýnýn aþýlmasýný sembolize edip; bu ilk ön yargýyý, ön ittifaklý sosyo toplumun dýþýna atmaktý. Bu tür anlatýmlar, hem totem yapý içinde çýkýlmýþ olmaya (kovulmaya) bir gerekçe oluyordu. Hem de yeni bir yapý içinde olmayý karþý yine sosyal hafýzalara hazmedilir bir mana anlayýþý olmaya gerekçe yapýlýyordu.

Bir totem gurup, diðer totem gruba ait yasak totem yiyeceðine eðilim etmezdi. Eðilim etmemesine karþýn; bu eðilim etmezliðin o totem hafýza üzerinde de groteski oluþmalý bir anlam karþýlýðý vardý.

Yani böylesi bir grup baðýntýlý tabu yasaðýnýn, grup baðýntýlý vicdanlarda sorumluluk gerektirir groteski dediðim þimdiki anlamla günah oluþu vardý. Tabu yasaðýnýn iþlenmesi karþýsýnda totemi de ne türden fetiþti duygu ve düþüncelere mal olacaðýna iliþkin groteski bir bellek vardýr. Groteskti bakýþla kirlenmiþ olmaný, günahtý durumun; totemi üzerinde tabu sal hafýzalý anlam olmasýndan ötürü bu groteskti mana totemimiz üzerinde çekinme, sakýnma türünde büyüleyici bir mana etkisine neden olmaktadýr.

Ýþte totemi gruplar ön ittifaklý temasý yapmakla; aþýlacak olan ön yargýnýn travma yapar olan hafýzasý, buydu. Yasak yiyeceðin travma yapma nedeni; bir totem gruba ait totem yiyeceðinin; ön ittifak içinde diðer totem gruba; gruplar üzerinde ortaklaþan baðýntýlý bir anlamla, meþru bir yiyecek olmasýdýr.

Groteski oluþla sakýnan, kaçýnan kiþi hafýzalý sosyal bellekli günah; her bir totem yiyeceðini karþýlýklý yemekle aþýlýyordu. Yeni olan gruplar arasý ortaklaþma; Enkidum, Dumuzi sunulu Ýnannaca seçme ayýklama içinde yiyecekler grup temsilcili kiþiler, elinde alýnýp yenmekle ya da yenmemekle ön ittifakýn ilahi yasalarý ortaya konuyordu. Kiþi sel sosyal bellek için bu seremoni bu yönüyle (günah olur yönü ile aþýlmakla) ön ittifaklý edimler, totemi ortaklaþmadan ayrýlýrlar.

Ön ittifaklarýn, totem yiyecek yasaðýndan oluþan sosyal travmayý aþmayý seremoniye eden yöntemleri; köleci dönem içindedeki köleci travmayý aþmak için de kullanýlacaktýlar. Ön ittifaklar, totem yiyecek yasaðý karþýsýnda; totem gruplarýn her bir kendi totem yiyeceðini; birbirleri için karþýlýklý takas etmeleri üzerinde birbirleri için karþýlýklý üretim yapmalarý içinde nesnelce aþmýþlardý.

Ürünlerin birbirleri için karþýlýklý üretilmesi demek; günahýn aþýlmasýnda gruplar emeðine, gruplar alýn terine deðin vurgu yapýlmasý vardý. Bu nesnellik sosyal hafýza anlamýnda da manaca söylenip aþýlmasý gerekiyordu.

Aþhan Lahar, Dumuzi Enkidum, Emeþ Enten gibi anlatýmlar bu sembolik kurgularýn söylenmesiydiler. Elbette bu ilk örneklerin içine köleci dönem ruhuna uygun, baþka baþka zamanlara ve gruplara göre olur söylemlerin içine, özgün soslar da katýlýyordu.

Katýlan soslar bir yandan aslýna sadýk kalýþla, sadýk kalýnan kalýp aslýný ifade eden oylumun içine iyi silinmeden konan yeni ifadeler olduklarýndan ötürü soslarda; görüntü üstüne görüntü, anlam üstüne anlam binen þeytani bir, çoklu belirmeleriyle anlam bozulmasý olan anlaþýlmazlýklarýný da oluþuyordu.

Futbol bir ekip iþidir. Ekipteki herkes durum ya da pozisyonuna göre en iyi emeðini verir. Veya kiþi en iyi emeðini, ekipçe olur ortam sorumluluðuyla veya baþka mana anlayýþý içinde olmakla en iyi emeðini, rekabetle de göstermek zorundadýr.

Futbol bir ekip iþi olduðu halde gol atmak kiþilerin sahipliði, üzerine havale edilir! Oysa golcü, o ekip iþi içinde gol atma donanýmýyla donatýlmýþtýr. Sözgelimi ekip iþi içinde gol atýcýlar hücumdakiler gibi sahanýn her tarafýnda koþup, yorulmazlar.

Ekip golcü pozisyonunu, diðer pozisyonlar gibi ekip içinde özel tutar. Bu pozisyonda görev alacak kiþiler, bu bilinçle bu davranýþla olmak zorundadýr. Asla attýðý gol, o pozisyonda tutulduðu kadarla onun deðildir. Ve kendi özel gayretli deðerlendirme çabasý kadarla da atýlan gol, onundur.

Ekibin kazandýrdýðý donanýmla golcümüz, eline geçen topla kendisini (ekip ruhunu) birden bire çok süratle ataða kaldýrýr. Onun ekip içindeki iþi de budur. Ekip onu yormaz. O da bunun karþýlýðýnda ilk fýrsatý göle çevirir.




Söyleyeceklerim var!

Bu yazýda yazanlara katýlýyor musunuz? Eklemek istediðiniz bir þey var mý? Katýlmadýðýnýz, beðenmediðiniz ya da düzeltilmesi gerekiyor diye düþündüðünüz bilgiler mi içeriyor?

Yazýlarý yorumlayabilmek için üye olmalýsýnýz. Neden mi? Ýnanýyoruz ki, yüreklerini ve düþüncelerini çekinmeden okurlarýna açan yazarlarýmýz, yazýlarý hakkýnda fikir yürütenlerle istediklerinde diyaloða geçebilmeliler.

Daha önceden kayýt olduysanýz, burayý týklayýn.


 


ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.

Yazarýn felsefe kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
El Bel Baal 2
Tarihsel 2
Ýrade 1
Tarihsel 1
Anlamak Gerek 71
Kurtuluþun Felsefesi (Açký 2)
Sosyal Ýliþki Toplumu Hedeflemez 2
Anlamak Gerek 43
Anlamak Gerek 70
Anlamak Gerek 55

Yazarýn bilimsel ana kümesinde bulunan diðer yazýlarý...
Müruru Zaman 14
Sahiplik Ýmaný 1
Hatýrlama 1
Mal mý, Ýnsan mý?
Mamon'du Belirme 1
Müruru Zaman 7
Anlamak Gerek 26
Denge ve Dengesizlik Süreçleri 24
Bað Enerjisi 1
Sistem 15

Yazarýn diðer ana kümelerde yazmýþ olduðu yazýlar...
Aslýna Yüz [Þiir]
Vah ki Vah [Þiir]
Ýsis Dersem Çýk Ereþkigal Dersem... [Þiir]
Görmez Þey [Þiir]
Tekil Tikel Tükel [Þiir]
ve Leddâllîn, Amin [Þiir]
Mavi Yare [Þiir]
Mevsimsel [Þiir]
Yýkýlýþa Direniþ Direniþe Yýkýlýþ [Þiir]
Meþrep 3 [Þiir]


Bayram Kaya kimdir?

Dünyayý yaþantýlaþan çabalar içinde duygunun önemi hiç yitmezse de, payý giderek azalmaktadýr. Sosyo toplum bazlý, genel bir açýlýmla baþlayan çalýþmalarým da; bilim felsefesi içinde olunma gayreti güdüldü. Bu nedenle yazýlarýn tarisel, sosyo toplumsal evrimli ve türlü doða bilim verileri güdülü çalýþma olmasýna gayret edildi. Genel felsefem içinde bir bilgi; ne kadar çok baðýntýsýyla söylüyorsanýz, o bilgi o kadar bilinir bilgidir.


yazardan son gelenler

 




| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk

| Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi |

Custom & Premade Book Covers
Book Cover Zone
Premade Book Covers

ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim Yapým, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr.
Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz.