Köleci döneme dek olan başlangıç koşulları içinde oluşan insanın sosyo toplumu oluşması dâhilinde henüz Yüce Tanrı fikri yoktur. İnsanların, ya da ilk sosyal birliklerin meşruiyet kaynağı totemdir.

Grup birçokluktu. Çokluğa söylediğiniz yapılması gerekenler de, çokluğun üzerinde ittifak edeceği; çokluğu senkronize edecek bir odak merkezine ihtiyaç vardı. Grubu oluşan alan içinde meşruiyet sorunu ortaya çıkar. Sürü içindeki bu kabil meşru güç, kaba güçtü. Bu odaklaştıran güç meşruiyetti.

Totemi sosyal yapıyı oluşan ilk ataların önünde, kaba gücün dışında; meşrulaşmalarını sağlayacak totem grup deneyi olan bir mana anlayışı yoktu.

İşte totem, ilk totemi gruplarda meşruiyet olmanın kaynağıdır. Böylece totem olmak demek, grubuna ilişkin osilasyonlarını çevresine yayan merkezdi. Bir durumun meşruiyeti oluşu totemden dolayı öyledir.

Daha doğrusu tarihte ilk kez mana özekle yaşanan deneyimler, anlam edilerek; bu alamlar grubun davranışıyla eşletildi. Bu tür totem gruba ilişkin ilk deneylerden olan grup aklı, grubun çekim ve ağırlık merkezi olan totem üzerinde söyletildi.

Bu merkez sosyal birlik olan gruba ait tüzeli bir durum olma özelliğini kazandı. Sorular yanıtını totemde buluyordu. Totem, sorulara yanıt ya da dönüt olmanın çevrimleri içinde olmakla grubun hareketlerini, meşru ediyordu.

Bunun sosyal alan içinde daha sonraki kuşaklara yapılan öğretisi de; sosyal birey gözünde mananın totem olmasıydı. Aktarım yapan gruplar gözündeki anlamı da, totemi manaydı. Totemi etkiydi.

Bu bağlamda totem eşittir atalarıdır denme olucu bir anlam eşlemesi yapmak ta, kaçınılmazdır. Bu nedenle insan için ataları bir meşruiyet kaynağıdır. Ataların yol ve yöntemi; gelenek, görenek ve sözlü aktarımlardı.

O halde totem meşruiyet kaynağıdır. Yine totem gelenek göreneği hıfz edip, aktaran; kişiden kişiye mana geçişeni olan bir anlama ve algılamaydı.

Daha baştan söyleyeyim. Ben bu konuları anlatır iken Yüce Tanrı Fikrimizi hep saklı (mahfuz) ya da rezerv tutacağız. Şimdiki kutsal Yüce Tanrı fikrimiz, bunların hiç biri olmayan bir mana anlamasıdır. Bu konuya ileride ayrıca başlı başına değinilecek.

Sürü gücünden kopan serseri yapıların içinde; ya da sürüden kopan öbek yapıların içinde; kaba olan sürü gücünün yerine anlamlı bir soyut mana gücü ortaya kondu. Totem, öbeğin kendi davranışlarını sürü gücü yerine bu tür bir mana düşüncesi ile öbek alanı içinde, yalıtılmış olmasıydı.

Totem, bu türden inşaca bir anlama ve anlatmanın mana olmasıdır. Totemin böylesine anlama anlatma olması demek, her biri ayrı ayrı kişi güdenle olan isteki gerekmelerinin etkisi altındaki kişileri, grup eğilimi altında tekil olmaları demekti.

Çokluğun, ya da çoklu eğilimlerin senkron olmaları demekti. Çokluğun senkron içinde organize olması ile kendilik var oluşlarıydı. Yani kendi eğilimleriyle yönelimli olan çokluk, kendi dışındaki bir bilinçle organize oluyordu.

Çokluğun kendi dışındaki bilinç çok tek tek kişiler eğilimli olan bilincin senkronuydu. Kişiden çok çok daha büyük ve kişiden çok çok daha fazla hafıza ve bilinç olmakla; kişinin dışında, kişiden bağımsız bir çevrim oluştu. İzole bir alan içinde özgün ve özel olmakla, kendi sosyal kültürlerini ortaya koymaları demekti.

Yani totemi oluş şurada burada, yalıtıma bir mana birliği içinde, sosyal kültürleri ortaya koymuştu. Mana olan, kişinin kendisi dışındaki grup gücüydü. Grup gücünün içine kişi eğilimli isteklerle, kişi algılı mana düşünceleri yansımıştı.