Bozduðu iþleyiþe göre El, adaletli olmuþtu. Bozulan neydi? O günün koþullarý içinde; bir grup kendi totem mesleði olan ürünü ittifaký içindeki karþý gruplar içinde üretiyor olmasýydý. Gruplar ürettiklerini karþý gruplarýn totem ürünleriyle (kurban sunulu takdime takasla) deðiþiyorlardý.

Yani üretim; gruplar içinde ortak üreten grup hareketiydi. Ýttifak edilen gruplarlarýn ürünlerine karþý denklikle deðiþiliyordu. Deðiþilen ürünler grup emeði içinde grubun kiþiler üzerinde herkesin ihtiyacý kadarla tüketilmesi oluyordu. Tüketim hareketi de; imece üretim hareketi gibi grubu içinde ortaklaþa ortaya konan tutumdu.

El, ortak olan üretim ve tüketim hareketini bozmuþtu. Yerine küfür saydýðý ortak tanýmazlýðý inþa etmiþti. Ortak tanýmazlýða göre kiminin bol bol özel malý, mülkü olacaktý. Pek çok kiþinin de malý mülkü olmayacaktý. Malý mülkü olmayanlar; "mal, mülk sahibi olan kiþilerin (efendilerin) ellerinin altýndaki aciz köleler" olacaktýlar.

El'in daðýttýðý ve benim malým mülküm diye el koyduðu mal, mülk nereden geliyordu? Bir kýsmý gruplarýn ortak üretim yaptýðý bað, bahçe, tarlalarla; gruplarýn elindeki sürüler mal ve mülktü. Yine çapa, kazma, dokuma araç gereçleri gibi üretim araçlarý, mal mülktü.

Diðer kýsmý da gruplarýn ve ittifakýn ortak üretimi hareketi içinde olmakla artan ürünleri, kült merkezlerinde depolanmýþtý. Yani ittifaký kolektif ligin tasarruflarý olmakla biriken ürünler ittifakýn zenginlik kaynaklarýydý(ittifakýn kamu malýydý).

Mal mülk El'in olunca buralarda yapýlan üretimler de El'in olacaktý (üretim hareketi de mal mülk sahibi efendilerin olacaktý). Kolektif olan yazgýyý bozan El’e göre artýk bu deðiþmez bir yazgýydý. Denkleþtirme üretim hareketli eþitlik; kimi kiþilerin mal, mülk sahibi olmasýyla; bu eþitsizlik takdiri, eylemli kýlýnmýþtý.

El adaleti; mal mülk sahiplerinden yana olmakla mülkün temeli oluþla görmüþtü. Mülk te efendilerde vardý. Hesidos'un düþler kurmakla bahsettiði altýn çaðda çýkýlmýþ; herkesin mal, mülk için birbirini öldürdüðü; ilk mal kavgalarýnýn baþladýðý; cinayet gasp, darplarýn boy gösterdiði; müthiþ bir toplumsal tedirginlikler ortaya konmuþtu.

El takdirli bu yazgý karþýsýnda olup bitenden sorumlu olan sanki El deðilmiþ gibi bu hercümerç içinde El yoksullarý ve köleleri de görmeye baþladý. Onlara da acýdý. Ve acizlere karþý da merhamete geldiðini söyledi. Böylece herkesi kuþatmakla adil olmuþtu. Bu adil oluþ içinde kimine mal mülk verme yanýnda maldan mülkten yoksun kýldýðýna acýma, merhamet etme ile aczin ihsanýndan ümit kesmemesi vardý.

Totemi dönem içinde kiþisi aitlikler sosyal olaný sahiplenmekle, oluþtu. Sosyal olanýn içindeki iþ birlikle yapýlan saðlayýcý hareketler doðrudan bencilliðin doyurulmasý olmadý. Sosyal olan üzerinde bir takým saðlasan çevrimlerden sonra saðlamalar kiþi bencilliðinin doyurulmasýna dönüþen nasip (pay) olmuþtu. Sosyal sahipliði olan bir saðlasan hareket üzerinde kiþisine düþen saðlasan pay, nasipti.

Sosyal gruplarýn doðada saðlama ya da doðada üretim hareketi yamalarýyla ortaya konanlar; sosyal kiþilerden ötürü doðrudan kiþinin yemesi, içmesi olamadý. Doðada olan saðlasan hareketle kiþilerin kendi bencilliðinin karþýlanmasý arasýna, sosyal iþbirliði içinde olmanýn eylemleri girdi.

Sosyal iþbirliðinin ve sosyal dayanýþmanýn araya girmesi demek; saðlama sonrasý kiþinin doymasýnda biraz gecikme olmakla; sosyal eylemle kiþi doymasý arasýna, zaman mekân uzamýnýn girmesi demekti.

Ýþte bu araya giren sosyal zaman mekân bilgisine olan katlanýþ ya da sabrediþ, sürü dönemdeki gibi kaba güce dayalý biat deðildi. Sosyal gücü; alan gücünün üzerine modüle ettiler. Ýþte bir sosyal güce kolektif sahip, kolektif aitlikle anlamlar yükleyen bir anlayýþýn aitliðiydi bu. Aitlik, çevredeki ve kiþideki kontrolsüz gücü, kontrol etmekle; bu gücü, birçok sosyal anlamalarla düzenleyendi.

Sosyal aitlik, kiþilere göre olan “bencil sahipliði”; birliðin gücü içinde kontrol etti. Bu aitlik düzenlediði alan gücü üzerine mesaj modülasyonlarýný yükledi. Yüklenen her bir mesaj alan içi gücü, kesikli sürekli etti (cümle-anlam etti). Sosyal sahiplik kiþiler anlamlý sosyal aitlik oldu. Yani aitlik totemi sosyal ortamý modüle güç ile kesikli sürekli yapmanýn aitliðiydi.

Sahiplik duygusu kiþilerde bencil duyguydu. Kiþisi sahiplik duygusunda sosyal oluþ yoktu. Kiþinin her saðlama giriþimi, doðada; baþ edilmesi gereken toplam bir zorlukla karþýlaþýyordu. Kiþiler bu zorluðu, kendisi gibilerle dayanýþarak aþmaya baþladý. Ýþte bu sosyal oluþtu.

Kiþinin kendisi dýþýnda doðal zorluða karþý koyabilmek için kiþinin sosyal bir güce sahip olmasýydý, bu. Ama ait oluþ tümden sosyal duygu salýnýmlý biçimleniþti. Ýþte ortam içindeki bencil saðlamalar için gözetilen yarardaki gecikmeler; kendi sürecini kesikli sürekli etmekle; sürece akýþýný yapýyordu.

Aitlik, sosyal sahipliði, yalýtýlmýþ bir alan içinde kiþisi bencilliðini “kutsal mana anlayýþý” kýldý. Aitlik sosyal alan içinde kiþisi benciliði “meþruiyet” kýldý. Totemi mana anlayýþý ilk kez; kiþi bencilliðine göre olaný düzenleyen sosyal sistemdi. Totemi alan kiþiler bencilliði üzerinde çevrimle oluþan sosyalimeydi.

Sosyo toplumsa alanlý meþruiyetler; bu temel meþruiyettik üzerine olmasýyla herkese göre olan denkleþmelerin meþruiyetiydi. Ýþte El zorunlu olan bu meþruiyeti bir illüzyonla kendi üzerine almýþtý.

Doðada kiþilerin, kendi bulduðunu yeme içme yapma meþruiyeti vardý. Meþruiyet kiþinin kendi bencilliðinden ileri geliyordu. Bencillik kiþinin bilmesi, bulmasý, eylem koyma saðlamasý vs. oluyordu. Bu kendilikten meþruiyet oluþ, þimdi sosyal sahiplik üzerinde, aitliðin bir meþruiyeti olmuþtu. Bu sosyal meþruiyetlikti.

Totemi alan içinde iki güç vardý. Biri çevrenin doðal baský ve basýnç gücüydü. Diðeri de kiþilerin kendi bencilliðinden ötürü oluþan alan etki gücüydü. Çevrenin alan etkisi kiþiye doðruydu. Kiþideki alan etkisi kiþi içinden kiþinin dýþýna yani çevresine doðruydu.

Kiþinin bencilliði çevreden yalýtýlmýþtý. Kiþinin bencilliði çevrede kopan bir özellik olmakla; kiþi hem çevreye doðru çekiliyordu; hem de kiþi kendisinin içinde ayrýldýðý çevreye doðru yönelimli oluyordu. Bu yönelimiyle kiþi kendi içindeki kýsýtlý olan dünyanýn isteklerine göre seçici oluyordu.

Çevre uyarandý. Kendi istekleri de uyarýlandý. Çevredeki alan etkisinin tümü kiþiye göre denk düþmeler deðildi. Çevresinin alan etkili gücüne doðru yönelen kiþimiz de oluþan seçme ayýklama tepkileri; haz verene doðru yönelme ve elem verenden de kaçýnma biçimindeydi.

Totemi alan da belli sýnýrlar içinde yaþamý saðlama olmakla, kýsýtlý bir çevreydi. Yani totemi alan da kýsýtlý bir çevrenin alan etkisiydi. Bu yalýtýma alan etkisi kiþinin hareket kabiliyetiyle sýnýrlýydý. Kiþinin gerisiyle iletiþime hareketiyle sýnýrlýydý. Kiþinin belli bir nüfusa saðlama ve koruma vs. yapmasýnýn sosyal iþbirliði yetenekleriyle sýnýrlýydý.

Totemi dönem kiþinin içinde ve kiþinin dýþýnda birbirine denk düþen alan giriþmelerini düzenlemeydi. Kuþaklarýn bu alan etkili basýnç oluþmalý bilgiyi, atalar yoluyla gelenek etmesi de totem düþüncenin ana esasý içindedir.

Bu düzenleme kiþilerin bencilliðine doðru olaný ortaklaþan sahiplikti. Totem dönem iþ birliði içindeki dayanýþmayý sahiplenir. Sahiplik birliði, kiþilere saðlatmaya dönüþür. Aitlik bu ortaklýðýn meþruiyetidir. Ýþte El düþüncesinin görmezden, bilmezden geldiði bu zorunlu ve diyalektik belirlenimlerin skalasýydý.

El kendisini; totemi mana düþüncesi içinde ve ilahi mana düþüncesi içindeki ortaklýðýn üzerine olan bir etki mana anlayýþý kýldý. Bu mana anlayýþý kiþiyi kendisine ve sosyo toplumuna yabancýlaþtýrmaydý.

Bu anlayýþa göre, El takdirli bencilliðe göre; temel sahipliðinin üzeri örtülmüþtü. Varlýklar, olaylar alaný olan Dünya, temel sahiplik anlayýþýna göre mülk deðildi. Ama El anlayýþýna göre mülk olmuþtu. Mal, mülk ve üreten insan; El'indi. Mal mülk ve insanýn çalýþma gücü sahipliði de “nefislerimiz elinde olan” El'indi. El, Nefsi herkese vermiþti. Ama malý mülkü nefislere göre deðil de istediði gibi istediði nefse veriyordu.

Meþrulaþma ve sahiplik insanýn kendi sosyo toplumsa sistemi dýþýnda bir mana gücünün sahipliðinde olmakla bu mana gücü sistem içine alýnýp mal mülk sahibi yapýlýyordu. Onun takdiri de seçilmiþ kiþilerin kiþisi sahipliðin de meþruiyetiydi.