Sorularla dolu bir kitap... hiçbir zaman eksiksiz olamaz. -Robert Hamilton |
|
||||||||||
|
La, El la ya da tersten okunuþla La El olmakla; ilahi döneme iþaret ediyordu. La hem bir dönem adýydý. Hem de El’in la olmadýðýný olumsuzlaþan; la dönemini reddediþe hayýr diyendi. El olmayan demektir. El olmayan kim? La. Yani ilahi dönemdi. Kolektif ligi olmayan demektir. Kolektif olan birliðin tevhidine karþý kolektif ligi yadsýyanlarýn sentez ya da birlik olma tevhidiydi. Tarihin seyrede gelen bilinci ( karþýlýklý etkileþme içinde deðiþip dönüþerek gelmekle tarihin diyalektik bilinci) buydu. Tarihin özne nesnel diyalektik dili bu. Bunu sübjektif deðerleriyle sosyal anlayýþýn mantýk dili içinde mana edip okumalar yapmak ta baþka þeydi. Sosyal anlayýþlý öznel dili, tarihin özne nesnel diyalektik diline çevirme iþi olan çözücülüðü (dekoderi) yapmak ta bambaþka emek ve hünerdi. “l” sesi kimi gruplarda al, el, ýl, il oluþla okundu. Ýlah, El, il ve la hecesiyle birlikte Sümeri olan dille El la Ýl la gibi söylenmesi yanýnda çeþitli Ýbrani ve Sami dilleri içindeki diyalektikle El la; Al la; Ýl la söyleniþi LH sessizlerinin sesliler ile hecelendiðinde il-la-h ve ilah türü birçok kullanýmla söyleyiþler olmuþtu. Çok sonranýn söylemi içinde sürecin El la’sý ve El lah’ý olan El; El la söyleyiþi sonunda la olmayan El la h olmuþtu. Ya da Ýl denen El; Ýl la ve Ýllah söylemiyle Ýlah olmuþtu. Söyleyiþ ideogramý içinde Ýl la ve Ýl lah olmakla Ýlah olan El köleci mana anlayýþlý geçmiþ dönemi anlama ve anlatmamýza da her iki anlamýyla, kaynak mana dili olmuþtu. Zaten ilahi dönem dediðimiz sürecin çoklu ya da çoðul iliþkili sahiplik olan anlam yansýmalarý köleci dönemle tekil anlam yansýma sahipliði içinde El olmuþtu. Lu’lardan ayrýlan El; bir konum durum oldu. El la da “la” ses hecesiyle El olmayan anlamý dönüþmesi içinde geriye doðru götürülen Ella ve Ellaha (ilaha) dönüþmüþtü. Yeni zamanda bu sözlerin yeni anlam deðiþmeleri olan seslerin sözcüðünü ortaya koyacaktý. Aslýnda El, "size de çýkabilir" söylemli piyango mantýðýnýn ilk köleci imanla akidin inanýcýsýdýr. El, "benden ve rahmetimden ümit kesmeyin. Rahmetim sizi de kuþatýr, size de katýmýzdaki rýzktan bir pay düþebilir" diyordu. Kat ilahlarýn oturduklarý kült merkezli en üst tapýnak katý olan arþ ya da kürsü makamlardý. "Kiminizi kiminize üstün kýlmakla nasiplerden kýstýk" demekle El, LU'larý hem ümitsiz býrakýyor; hem de rýzktan ümidinizi kesmeyin" derken LU'lara ümit veriyordu. "Bu dünyada nasibini (hakkýný) alamayanlar öbür dünyada; kýsa çöpün uzun çöpte hakkýný almasý gibi nasibini alacaklar" diyordu. El bu tür söylemlerini, diðer söylemleri gibi iman akitli öznel çevrimlerin merkezine oturtmuþtu. Nasiplerini kült merkezli donanýmlara el koymakla saðlayan zenginlik; "Siz nasibinizi bilemezsiniz ki. Yeryüzüne daðýlýn nasibinizi arayýn! Yanýmýzdaki nasipten, herkese bir pay vardýr" söylemleri içinde devamlý piyango mantýðýný sürdürme baðlamýyla öznel çevrim ekseninde kendi El inanýrlarýný oluþuyordular. Vaat bir beklenti ve piyango mantýðýydý. Ha keza öðüt te öyleydi. Þöyle ki; sanki nasip diye, pay pay verilenler; çalýþan ve sömürülenlerin alýn teri, göz nuru olan emekleri deðilmiþ gibi; istihza edercesine "haset etme ne olur; çalýþ senin de olur" diyordu! Ama istisnalarý dýþýnda emeðine sahip çýkamamakla LU'larýn zengin olma eðilimi; çalýþan herkesin hakký olmuyordu iþte. Zenginlik herkesin olduktan sonra, herkeste olanla, sizde olan "GAL LU GAL'LIKLAR" fark edilmiyordu bile. Eski ön ittifaklý hemcinslerimiz LU olmuþtu. Grup temsilcileri yönetmenler de GAL olmakla bir çeþit yöneten kraldý. Herkesin Lu olduðu genellik içinde; yöneten LU, gal ile LUGAL olmuþtu. GAL büyük demekti. GAL büyük (ekber) olmakla Lugal bu anlamla yöneten "büyük insandý". El köleci sistemle birlikte bu nedenle GAL LU GAL olup; sadece büyük insan deðildi "mal mülk sahibi olan" LUGAL anlamýný içermeye baþlamýþtý. MÖ. 2500'lere doðru Lipit-Ýþtar yasalarýnda anýlan Lugaller toprak ve mal mülk sahibi GAL LU GAL olmuþlardý. Sözcük ayný sözcük te olsa, anlatýþýn anlamý hayli deðiþmiþti. Bir toplum içinde hepsi LU olan genellikten (insan, kiþi, adam olan genellikten) GAl olarak, "büyük" denen kiþi herkesten ayrýlýyordu. GAL LU GAL olmasýyla ekber diye (büyük ve ulu diye) malýndan mülkünden, gücünden, ümit edilen, olmakla; GAL LU GAL'lerin mal-mülk sahibi devletlû oluþ, ayrýþmalarý saygýlýný yordu. Galugal'lerin inanýrlarý nasýl oluþmasýn ki; Abraham'ý, Nemrut’u, Hamurabileri, Gýlgamýþlarý. Enmarkarleri, çoban Etenalarý çevreleri içinde bu mantýðýn lütfuna uðradýklarý dirilikler olmakla boy vermiþ duruyorlardý. Sümer toplum ittifaký farklý totem (tarýmcý-çoban) meslekli, totem meslekli araç gereçlerine kendi içlerinde verdikleri adlanmalardan ötürü birbirine, farklý dili olan ittifaklar gibi yansýyordu. Bu nedenle sahip, güden, çoban, asker, köle, yöneten türü birçok sözcük içermeli anlam deðiþmeleri ortaya çýkýyordu. Ýþte bu nedenle deðiþen ayrýþan anlam ve anlatým ayrýþmalarý nedeniyle yukarýda Hamurabi aðzýnda andýðýmýz "adý ne olursa olsun" denen söyleyiþ patlamasý ortaya çýkýyordu. a-wi-lum su-u /lu sarrum. Babilcesi böyle okunanýn Sümerce söylemi Lu-gal demekti. lu belum (En) /lu issuakum. Babilcesi böyle okunanýn Sümerce söylemi EN-SI; PA-TE SÝ demekti. u lu a-wi-lu-tum /sa su-ma-am na-bi-a-at. "O adamýn adý, ister kral, ister (büyük) bey, ister (ulu nefes) Ensi veya adý ne olursa olsun", demek oluyordu. Þunu unutmayýn tüm tabletlerde GAL LU GAL-HA-MU-RA-BA imzasýný atan yöneticiler vardý. Gal Lu Gal krallar kralý anlamýnaydý. Ha-mu-ra-ba da El (tanrý) sözcüsü apilu veya hahamý olan halefti. Asur Sargon'u kiþi isimi olmaktan çok sar-u-kanu olup meþru olan; yasal olan demekti. Kral nasýl bir isim deðil, bir sýfatsa; oluþma dönemi ve oluþma dönemi sonrasý içinde de bir süre lugal, Hamuraba ve Abraham, Sargon, Nemrut, Fravun, Þah vs. de bir isim olmayýp bir konum sýfattý. Süreç böylesi ayný sözcüðün zamana baðlý birçok anlam deðiþmeleri olmakla genel anlamlardan ayrýlýyordu. Bu tarz yönetici tanýmlarýndan Ýbrahimler, Ýsalar, Musalar, Ýshak, Yakup, Yusuflar, Davutlar, Süleymanlar türetilmiþti. Bu nedenle Abraham'a mal mülk köle verip bu tarz El olucu yasal mal mülk sahipliðiyle Awram halklarýn babasý kýlýnýyordu. Dünyevi ve uhrevi yönetici oluyorlardý. Bu geçiþkenlikle Ab ra Ham, Ha mu-ra-ba'nýn tersten okunmasýyla uhrevi ve dünyevi yönetirlikle Ýsrail metinlerine geçen bir kayýttý. Aw-ram'ýn Ab-ra-ham olmakla Lu lara göre bir derece (sýnýf) yükselmesi yapmasýyla zaten Awram'ýn kiþi olmadýðý; konum tanýmý olduðu kendiliðinden ortaya çýkar. Þimdi adý Awram olanlarýnda zaten böyle bir sahiplik görevi de yoktur. Ayný olgular farklý ses heceleriyle ya da ayný heceler tersten söyleniþle olan sözcüklerine karþýlýk uygarlýklar dilinde ayný anlam ile sahiplik, konum, yer, ülke, yön vs. tanýmý oluyorlardý. RK sessizlerinden türetilen uRuk, aRaK, LaRaK gibi okunuþlar hem yer adý. Hem Sümer þehri. Hem gallugal yönetici, hem yön adý, hem uruk ülkesi, hem uRuK meþruiyetle sahiplik sözcülüðüydü vs. Çözülen toplum iliþkileri içindeki cereyan ediþlerin tablet ya da vakayý nüvis yazýclarý padiþahý, Hamuraba'yý, Abraham'ý, Sargon'u, Enmaker'i, Gýlgamýþ'ý, Dumuzi’yi, Ýþtar'ý, Ýnannay'ý bir þahýs adý olaraktan yazdýðý da bir gerçektir.
ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.
|
|
| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk | Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi | |
Book Cover Zone
Premade Book Covers
ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim
Yapým, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr. Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz. |