Kolektif irade, üreten irade ve toplumsaldýr. Kolektif olan ön ittifaklar özel mülkiyetçi köleci sistemle beraber parçalanmýþtýlar. Bu parçalanma içinde her biri bir yerler sahibi olan El ve birçok El’lerle, mal mülk sahibi oldular. Ýlk baþlarda El; bu tarz kaynaðý belirsiz malýn (kaynaðý ön ittifaklý kolektif zenginlik kolektif birikimler olan), mülkün temsilci olan irade olmakla; ortaya konan mana anlayýþýydý.

Hâlbuki kolektifin sahipliði içinde olan malý mülkü EL kendi üzerine zimmet etmiþti. Böylece ön ittifaklý üreten iliþkiler giriþmeli grup emekleri denkliði içinde olan alan etkisi düzenlemesi yerine köleci sistem mal sahipliði giriþmeli; sahipliðin ürettirmesi oluþla süreç alanýný düzenlenecekti. Sinear bölgesi köleci tevhit etrafýnda Sümer adýyla henüz bir birlik oluþturmamýþtý.

Bu aþamadaki üreten iliþkiler alanýný mal sahipliði üzerinde düzenleme iþini; kerametlisi de kendisi olukla, kendisinden icazetli birçok bay (bey) erki olan El oluþturmuþtu. El; mal mülk te benim. Malý mülkü olmayan kiþiler de benim diyor; üreten iliþkileri düzenliyordu. Henüz emek sahipliði olan mal mülk dýþýnda her þey benim demiyordu.

EL; “ben, mülkümü istediðime veririm” demekle; mülk vermedikleri ile de mülksüzleri ortaya koymuþ oldu. Böylece tüm her þey gibi kiþileri de bir mülk olarak gördü. Kiþileri ön ittifaklar içinde alýp, mülk sahibi efendiler üzerine ciro etti. Bu anlayýþ etrafýnda El anlayýþlý zihniyetin inanýcýlarýný oluþturuyordu.

Köleci yapýlar kendi içinde kendi çevresine doðru güçlü olan köleci yapýdan güçsüze doðru olukla ya da güçlüden güçsüz yapýya doðru bir güç ihracýydý. Bu tarzda ilk sentez, bay erkleri arasýnda oldu. Bu tarz köleci oligarþi ittifaklar da; patsilik, ensilik türü sentezi oluþla belirdiler. Patsi, ensi türü köleci ittifaklar El Eridu, EL Niþ, El Uriki gibi þehir devletleri oligarþisini ortaya koydular.

El Uridi, ya da El Kiþ; gibi þehirlerin her biri ayrý ayrý birkaç El’i olmakla sahipli mananýn; El’ler sahipliði olan Ur; ya da El’ler sahipliðinde olan Eridu’ydu. El takýsý, o yerin bir El sahipliðinde olmasýydý. El’in adamý olmanýn yerini El’ler yapýlý sentezlerden oluþan inþalar almýþtý. Yönetme sýrayla geçerlerdi. Mal mülk ile köle insan sayýsý; adeta demirbaþ sayýmlý teslimatlarýyla, El’ler arasý teslimatlarý yapýlýrdý.

Ýlk tür monark tarzý bay erkli oluþumlar pek çoktular. Bay erkleri; patsi, ensi gibi ilk sentezleriyle köleci ittifaklarýný kurdular Böylece pek çok olan bay erklerinin sayýsý kýsmen azaldý. Bay erkleri patsi, ensi gibi köleci sentez içinde; yine mesleki seçilileriyle kabile, boy, soy durumu içinde konumlandýlar.

Bu kabile ve boylar ön ittifaklý grup düzenli meslek gruplarýndan tamamen ayrýdýrlar. Bir kere totem meslekli gruplar bir mana iliþkisi örgütlenmesi olmakla manaca ata-soy temsilcisiydiler. Çalýþma tarzlarý kolektif emek hareketli grup üretimiydi.

Oysa köleci sentezli inþa içindeki kabile türü boy soy oluþlar; önce ittifak içindeki birkaç grubun totem mesleðini yapabilir oluþla kendi üzerlerine yansýtabilmiþ olan on parmaðýnda on marifet kiþilerdi.
Ýkincisi bunlar El mana anlayýþlý mülk iktisabý olan vaatçi söylemleri oluþup bunlarla kendilerini ipnotize etmiþ kiþilerin kolektif olan üzerinde eðri olmayý gözetip; bu eðrilik üzerinde doðrulmayý amaçlayan tekil hünerli kiþilerdi.

Üçüncüsü bu tarz özel mal mülk sahipliði seçilim yasasý; kendi seçilim yasasý gereði evlilikleri ortaya koymuþtu. Evlilikler hem soyluluðu yani efendi köle oluþu kendi içinde koruyordu. Hem soylu sýnýfýn malýný, mülkünü kendi elinde; sýnýflarýnýn elinde tutmakla; yönetme gücünü de ellerinde tutmalarýný saðlýyordu.

Evlilikler El tabirli varlýklý çekirdek yapýyý kölelerden izole etmekle sýnýf kalýplarý olan sahipliði ve düþüncelerini kendi içinde saklý tutup koruyordu. Evlilikler adeta sýnýflar arasýnda karantina çadýrýydý.

Evlilikler sýnýflar arasýydý. Mal mülk sahipleri kendi aralarýnda evleniyorlardý. Kölelerde kendi aralarýnda evleniyorlardý. Köleler daha çok köleliklerini, yoksulluklarýný miras ediyorlardý.

Köleden doðanlar köle oluyordu. Mal mülk sahibi efendilerden doðanlar da mal mülk sahibi soylu sýnýf efendileri olmakla doðuyordular.

Ýlk baþlarda bir bay erki içinde bir bay erki vardý. Bu kiþi El tarzý sahiplik seçilim yasasý gereði diðer bir komþu bay erki olan bay erki ile evleniyordu. Akraba bay erkleri ortaya çýkýyordu. Artýk evlilikler akraba olan ana yerli ya da baba yerli bay erkler arsýnda oluyordu.

Mal sahibi olan Yakup’un çocuklarý; büyük-küçük çocuk olma kuralý gereði dayý yerli ya da amca yerli olan mal sahibi miraslý evlatlarla evleniyordu. Böylece miras bay erki olan evli aileler içinde tutuldu. Mal mülk sahibi soyluluk korunup izole edildi. Yapý böylesi bir “alan odaklý etkiler seçilimi” ortaya koydu.

Ýþte kabile-boy kavramý sentez olmuþ bay erki oligarþisi bileþimli yapýlar içinde bir bay erkine baðlý soylulukla ona tabi köle ve fakir kiþilerin tabii olduðu kiþi meslekli yapýlardý.

Yapý; mal-mülk sahibi bay erkinden. Kendisine malý mülkü kýsýtlý verilen yoksullardan. Malý mülkü olmayan kölelerden ve köle ile El tarzý mülk sahipleri arasýnda tampon olukla, El’in vaaz ve vaatlerini yapan El sözcüsü olup, El’den beslek lümpen (El’in din adamý gruplarý) vardý. Lümpenler El den sonra, sýnýflarýn ikinci bir kumanda ve kontrol mekanizmalarýydýlar.

Kabile boy soy türü yapýlar; soylu sýnýfla, köle olur, mesleði olur kiþilerin kendi katmanlarý arasýnda evlilik tarzý seçilimle; köleci sosyal genetik hafýzayý, köleci yapý içinde devir alan yalýtýma yapýlardý. Daha yakýna kadar efendiler dýþardan kýz alýp iktidarlarýný bu güçle korurlarken; efendinin ahalisi dinleri gereði dýþarýdan kýz alamazlardý. Bu soylu sýnýflarla tarz bay erkleri; ensi, patsi gibi yapýlarýn içinde bileþen kabile, boy unsurlarýydýlar. Ön ittifaklý tarzla, alakalarý yoktu.

Patsi, ensi gibi köy tipi oluþumlarýn birleþmesi de El Eridu gibi þehir devletlerini ortaya koydu. Þehir devletlerinin sentezi de ilk tip; patsi, ensi gibi sosyo toplumsal köleci oluþumlarýn sayýsýný azalttýlar. Böylece yine bir EL sahipliði olan El ERÝDU; sahibi olan her bir EL'lerden ötürü; Enki, Emeþ, Enten, Gýlgamýþ, Ýnanna gibi kiþi adý da olan büyüyen EL sentezli sahiplikler olmuþlardý.

Yapý, patsiler senteziyle El oluþ sahipliði; þehir krallýðý olmuþtular. Þehir kralý olunan bu sentezci döneme gelene kadar ya da þehir devleti olmanýn bu aþamasýna gelene dek EL mana anlayýþý, iki aþmalý bir sentezle hiyerarþin olan bir yapýsal yönetimlerin þekilden þekle geçme haline gelmiþtiler.

Önce patsi türü köylü sentezler, ortaya çýktý. Köy tipi sentezler birkaç bay erki yapýlarýn birleþti. Patsi, ensi gibi yapýsal hukuksal sahiplik yönetimi ortaya çýktý. Her biri El olmakla, bir tek EL senteziydi. Þehir tipi site yönetimleri de köy tipi oluþumlarýn yine bir baþka oligarþi sentezleriydi.

Site dediðimiz þehir devletleri daha çok düþünce yapýtý olan sanatý, sanatçýyý seyirlik oyunlarý vs. ortaya koyan belli belirsiz ayrýþmaya da sahipti. Bu þehirle, köy kültürünü rafine ediþti. Köy ya da kýrsal tarzý kesimin çobanlýk tarým gibi yerleþik göçer meslekleri bu patsi, ensi tipi yapýlar içinde yalýtýldý.

Köy türü tarýmcý çoban yapýlar bu sitelere baðlý örgütlenmeler içinde oldular. Kuþkusuz ki sitelerde de tarým ve çobanlýk varsa da bunlar sanata eliþlerine göre gerileyen zanaat olma durumuyla kaldýlar. Þu an için bu aþamalar itibarýyla ilk anda bunlar soylu sýnýfýn elinde oluþan süreçlerdi. Bu da yansýyacaktý.

Böylece köyler tek tip zanaatýn öðrenildiði yerler oluþla ortaya çýkarken; þehirler zanaat ve zanaattan fazla sanatý, düþünceyi, felsefeyi, yaþam tarzlarýný, seyirlik oyunlarý, þiiri, edebiyatý, diðer güzel sanatlarý ifade eden yerler oluþla ortaya çýktý.

Þehirler soyut olan bu meslekleri zanaattan ayýrarak yeni bir uygarlýk, astronomi gibi gözlem, deneycilik gibi bilim gibi uðraþlarýn inþa alanlý odaðý oluþu da içermeye baþladý. Patsiler sentezli bir tek Eridu El'i, o oligarþi içinde artýk Eridu sahibi Enki'ydi. El Hiba olan El Lagaþ'ýn EL'i olan Nanþe'ydi. Nippur’un sahibi olan El, Enlil’dir. Uruk kralý olan El de Gýlgamýþ’týr vs. Asur sahibi Sargon El’di.