Geçmiþteki her bir ilahlar, üreten meslek sahibi, meslek bilir ve meslek öðretir kiþi ve kiþilerdi. Ýlah grup sahipliði ve grup tüzel kiþiliði, kiþi ve grup iradesidirler. Ýttifaký giriþmeler nedeniyle ilahlar öngörü sahipliðini de kazanmýþlardýr. Zaten, ittifak kararý alma, kendi iradesi bulunma olan ilah özelliði totem yapýlarda olmayandý. Ýlahýn takdirce öngörülere sahip olmasý da, ilahý bu yönleriyle totemi mana anlayýþýndan ayrýlýrlar.

Kýsaca ilahlar bir yönüyle somut; canlý kanlý; iradi otoriter yapý temsilcilikleriydi. Diðer yanýyla etki olan öznel bir mana anlayýþýydýlar. Ýnþacý taban referansý nedenle ilahlar; üretim yapan, ittifak olan, iradesi, öngörüleri olan totemdi. Ama bunlarýn hiç biri totemde yoktu. Totem demek bu nedenle doðru deðil.

Ýlahlar yeni düzenin (ittifaký düzenin) çok ve hýzlý zaman deðiþkenliði karþýsýnda ön görüleri olandý. Deðiþmenin zorunlu belirimleri (semptomlarý) nedenle ilahlarýn elbette yeni ön göremezliði de vardý. Ama ilahi grup yeteneði zaman içinde bunu karþýlar olmanýn karar ve iradesini oluþmaya muktedirdir. Ýttifaklar bu donanýmla sentezci ortaklaþtýran mana yapýlarýydýlar. Yaratýcý deðildi. Üstelik kendi totem mesleði olan iþini görüp; iþleri düzenleyen ilahlarýn öngöremez ligi asla sorumluluktan kaçmak deðildi.

Ýlahlar baþ baþa vermekle diðerlerinin sorunu olmayan bir sorunu kaale alýp, ortaya çýkan bu öngörülmez iliklerin ilahi kurulda görüþmekle yükümlüydü. Öngörülmez olanýn nasýl çözüme ulaþtýracaklarýný tartýþýrlardý. Sorunu ortaya koyan tarafýn ortaya koyduðu öneri diðer gruplarýn kendi grup meslekli iþleyiþ akýþa uygun kýlýnmanýn görüþ sunma ve uzlaþmasýyla yükümlüydü.

Her biri grup kendi totem mesleði deneyimi doðrultusunda açýklamalar vermesiyle kurulda ortak çözüme varýyorlardý. Bu kendi dýþýndaki gruplarý da kaale alan yüküme tutum þimdiden sonrasýna yöneten grup kolektif ligi olacaktý. Ýttifaký kolektif içinde bilme; bulma ve deneyim aktarma süreçli miras olacaktý. Ýþte bu süreçler gruplar arasý ittifaklar bilincini “kolektif insanlýk mirasý” olmanýn öngörüsü haline getirdiler.

Sorumluluktan kaçmak, köleci, özel mülkiyetçi düzenle "kaderleri yarattým" diyen El mantýðýnýn ürünüydü. Kaderleri yaratmak demek kolektif olana karþý meydan okumaktý. Kolektifin kararý deðil benim sahipliðimle benim kararým esastýr diyordu. El’in kararý her bir kiþinin her bir kiþiye ait kaderi oluyordu. Kimi kiþilerin mal mülk sahipliði kaderdi. Çoðunluðun da maldan mülkten yoksun olmasý yine sahiplerin malý olmaya bir kaderdi. Mal mülk sahipliði irade sahipliði olmakla sorumlu oluþtu.

Mülkü olmayan kiþilerin iradesi de yoktu, sorumluluðu da yoktu. Ama El bunlara, her türlü sorumluluk yükleyecekti. Kolektif güçle ortaya konan zenginlikleri “rýzk diye daðýtmak” olmasaydý mülklü-mülksüz veya zengin-fakir yahut efendi-köle türünden kaderler hiç olmayacaktý.

Birden daha çok kiþinin hasbelkader yardýmlaþmasý kolektif oluþ deðildir. Kolektif oluþ hem size ait; hem size ait olmayaný baðýntý durumlarýný; düzenli sürelerle yeniden ve yeniden ortaya koymasýyla kullanýmsa eden süreçlerdir. Baðýntý bilincidir. Kolektif süreç; totem dönemle ortaya kondu. Kolektif süreç totem dönemi kendisine tarihi eksen baþlangýcý yapar. Kolektif oluþ önce doðada saðlatma içinde sonra da gruplar arasý üretim hareketi içinde düzenli, periyodik oluþma ve oluþturma süreci olmanýn gücü olmakla, totemdi; kutsaldý; manaydý.

Kolektif oluþ kiþisi yetilerden çok daha büyük “bileþke olanýn karar hükmü olmakla” önce totem grup gücüydü. Sonra da ittifaký üretimle “özellikçe bileþke olanýn karar hüküm gücüydü”. Saygý da-kutsama da; bu nedenle kolektifle yaptýran gruba ve grup gücüne saygý, gruba baðlýlýk olmakla; kolektife saygý, kolektife baðlýlýktý. Kolektif oluþ ön ittifaklý süreçlerden beri de yeni bir deðiþme katký içermedikçe büyük oranda öngörülebilirler içeren pekin oluþtu.

Oysa El mantýðýnýn geçmiþ ile inþacý bir geri baðlaným yasasý yoktu. Kolektif gücü ‘özel mülk sahipliði’ kýlan El mantýklý köleci sistem; tümden ön görülemez olanlarla ‘çalýþmadan kazanan kâr sahipliðini içeriyordu’. Yani köleci El mantýðý; kolektif olan üretim hareketi üzerinde; üretmeden kâr sahibi olmanýn asalaklýðýydý. El sahipliðini; kiþilerin kendi sýnýrlý sonlu emek gücü sahipliðiyle karýþtýrmayýnýz.

El sahipliði, köleci sahipli yapý içinde; mütekabiliyetle neyi, nasýl, neye göre meydana getirerek iþ yapacaðýnýza göre davranmaz. Gerçek oluþ yerine; nasýl bir lütufla (kolektif sahiplik yerine lütuflu olma ortaya çýkmýþtý); ne þekilde, hangi hallerde; lütuftan nasýl yararlanacaðýnýzý; keyfi oluþla söyler. Bunun için köleci sistemde pekin anlama (durulma) yoktur. Bulanýklýk ve puslu oluþ vardý.

Pekin bilgi ve pekin davranýþ lütuf edenin himmetine ve inayetine kalmýþtýr. Bugün böyle olan, yarýn bambaþka olacaktý. Bugün söylenen El sözü, yarýnki El sözü ile deðiþiyordu (nesih ediliyordu). Keyfilik, zorunlu bað iliþkileri dýþýnda; buradaydý. Yani nesih edilenin bir zorunlu yaný bir keyfi oluþ yaný vardý.

Kiþi sahipliði ile kolektif sahipliðin birbirine göre çeliþmeleri vardý. Sahipliði olan kiþi zaten kölenin ve köle emek gücünün sahibidir. Kolektif sahiplik, kolektif üzerinde kiþi emek gücünü takasa sokar. Takas sonrasý kiþilerin kendi emek güçleri kiþilere kiþinin doymasýndan baþka; diðer yaþamsal olanaklarýn tüketilmesi olur.

Kolektif üzerinde takasa uðrayan emek gücü, deðiþimle; bambaþka olanaklarýn tüketilmesi olmakla her bir kiþinin kullanýmýna sunulur. Oysa El deðiþimle bambaþka olanaða dönüþecek emek gücünü ele geçirdiði için köle bundan yararlanamazdý.

El mantýklý sahiplikle; kolektif sahipli çeliþkiler birbiriyle ayný deðildir. Kolektif sahiplik içinde zorunlu iliþkilerin; zorunlu olana göre öznel düzenlenmesi vardýr. Hâlbuki kolektif yapýdaki zorunlu bað iliþkilerinin aynýsý köleci El mantýðý içinde keyfi takdirin inanç imanýna dönüþür. Bu illüzyondur. Bu nedenle zorunlu olan keyfi El düzenlemeleri olarak söylenir.

Zenginliðin elinde gitmesini istemeyen El deðiþmezliðin savunucusudur. Oysa zaman deðiþince þartlar deðiþir. Yeni þartlarda yeni sözler, yeni iliþki tipleri söylemek gerekir. Bu sizin dýþýnýzda zorunlu bir varoluþ yasasýdýr. Bir de insanýn öngörüsüzlükleri nedenle yanlýþ ve duygusal karar vermeleri de bizi yeni kararlar alamaya zorlar.

Ýþte kolektif sahiplikle kiþisi sahipliðin çeliþkisi ve deðiþmez olanýn deðiþir olma çeliþkilerindeki doðru olanla, yanlýþ olanýn çeliþmesi içinde El pekin olandan kaçýnýr. Bu durum da El; açýk açýk söylemek yerine söyleyeceðini, bin dereden bin su getirerek söylüyordu. Diyordu ki; " El olarak ben bir hükmü deðiþtirirsem ya da unutturursam (!) daha iyisini getiririm" türünden söylemlerle belirtiyordu.

Kolektif üretimin kolektif sahipliði noktasýnda; bir çevrimle kiþisel sahipliðe dönüþür. Ýþte kolektif sahipliðin kiþisi sahipliðe dönüþeceði yerde El araya girer. El mal mülk sahipliðini, bu çevrim yerine kendi iradesi olarak koyar. Paylaþtýran kolektif çevrim noktasý El iradesiyle gizemli güç olup biter. Böylece gerçeði ve nedenle düþünmeyi iðdiþ eder. Nedenle düþünme yerine iman ahdini sokar.

Bu iradeyle yüz kiþilik yüz paydan, doksanýný kendi alýr. On payý doksan dokuz kiþiye karýn tokluðu olarak verir. Ýþte El iradesi ve El takdiri budur. Deðiþen þartlardaki El neshi de buna göre olan nesihtir.

Bu sözler bilmezi oluþla sömürülen yýðýnlarýn oluþmasý için ve yýðýnlarýn sürü gibi yönetilmeleri için pek gerekliydi. Elbette bu sözün diðer bir anlam yansýmasý da olacaktý. “Bir hükmü deðiþtirirsem ya da unutturursam daha iyisini getiririm” sözündeki bu yansýma zorunlu olan gerçeklik karþýsýnda boyun eðiþi bilen ve deneyden gelen bilgi de vardýr. Ama bu bilinç bilgi olarak deðil de ayraç içindeki söz gibi gizemli þekilde keramet gibi söylenmekle; tümden taat, itaat ve kurbiyetle illüzyona hizmet ediyordu.

Þeyler deðiþmek zorundaydý. Toplum ve kolektife oluþ ta; üretim hareketi içindeki bir deðiþmeyle deðiþen bir yeni iliþki tipinin paylaþýmlarýyla zorunluluktu. Kolektif paylaþým kiþisi sahiplikti emek gücünüzdü. Kolektif paylaþýmda bilgi vardý, akýl vardý sorgulama vardý, çýkarým yama kritiðe etme vs. vardý.

Çünkü kolektif içinde bunlarý yansýtan nesnellik, emek gücünüzün size mukayese edilen bir skaler akýl olmasýydý. El tarzý kiþisi paylaþým keyfi irade ve keyfi takdirdi. Akýl, fikir, sorgulama yoktu. Bunlar yerine inanç ve iman akdi olan sözleþme vardý. Ýþte siz buna “hüküm deðiþtirme, unutturulanýn yerine daha iyisini koyma” diyordunuz. Açýk açýk söyleyemediðinizi kiþiler üzerinde egemence olacak bir inanca mantýkla söylüyordunuz.

Bir üretim iliþkisi ve üretim hareketi içinde teknik, teknolojik geliþme; üretim ve paylaþýmdan kaynaklý zorunlu soyut ve somut deðiþmelerdi. Bu gerçekler karþýsýnda monark olan El’in ikinci bir söylem sözü de tekil El söylemi olmak yerine; birçok El olan “tevhitçi oligarþinin sözü” olmak, zorunda olmasýydý. Ýþte tevhitçe olan oligarþinin bu söylemi de; “hükmü deðiþen, unutturulmakla yerine daha iyisi konan” sözlerden birisi oluyordu!

Oligarþi deðiþmeydi. Birleþmeler olan üretim hareketi sonrasýný, her bir egemen El’lerin kendisine göre paylaþtýran bir deðiþmeydi. Monark oluþa göre söylenmiþ sözler, oligarþiyi sürdürür olan sözler deðildi. Yeni olan egemence paylaþan deðiþmeye göre; yeni söz söylemek gerekiyordu. Nesih bunun için de gerekliydi. Nesihle oluþun ikna þekli; hali ile "El size bir sözünü unutturursa, yerine yenisini ve daha hayýrlýsýný getirir" demek olacaktý. Bu söz aslýnda mutlak monarþi döneminde El’e ait deðiþmez olmakla söylenen “kader ve takdir ve irade sözlerinin deðiþme karþýsýnda çark etmesiydi.

El’in yeni olarak getirdiði hüküm, El’ler ortaklaþmalý paylaþýmla oligarþinin aðzýna göre olan “daha iyisi olan” bir söylemdi! Gerçeði açýk açýk söyleyememenin bin dereden bin su getirten kývýrtmasýydý.

Elbette mutlak monarþiye göre olan önceki sözlerin (bay erkine göre olan bir sözlerin); hak-ý, hukuku, adaleti, yargýsý þimdi de meþruti monarþiye söylem, hüküm olmak zorundaydý. Meþruti monarþiye göre olan hükümler oligarþiye göre olmayacaktý. Mutlak monarþiye göre olan hükümler meþruti oligarþiye týkaç olacaktý. Ýstese de meþruti monarþiye doðru olamayacaktý. Açýkçasý, “padiþahým çok yaþa“ diye taat, itaat, zikir ve kurbiyeti tazimde bulunmakla ayrýþtýran bir oligarþin söz; halk için olma yolunda olan cumhuriyet içinde, doðru olabilir miydi?

Her bir totem mesleði sahipliði ve grup üretkenliði; söz söyleme ve irade kullanmaya meþruiyet ilikti. Buradaki sahiplik, grup sahipliðiydi. Söz; grup sözüydü; Ýrade; grup iradesi olmakla, tüzeli bir totem grup çokluðu olmasý, unutulmamalýdýr. Ýttifaký hüküm de, tüzeli olan grup temsili ilahlar çokluðunun ortak kararýydý. Kolektif baþlayan ve kolektifi bir temel olmakla süre gelen ne kadar kiþisi sahiplik olursa olsun; kiþisi özel oluþun yanýnda kolektif yansýmalarýný da vermek zorundaydý.

Totem mantýk kolektif bað ile kendisinin çoklukta tekil oluþuydu. Ýttifak içindeki her bir totem gruplu iradeler de ittifaký çoklukta ittifaký tekillikti. Yani ittifak gruplar tekilliðinden de oluþmakla çoðuldu. Ýttifak; çoðul oluþlarýn birlik tekilliðiydi. Þu halde sosyo toplum ve üreten grup meslekleri düzeni ile birlik içinde tekil olanlar, çoðuldu; çoðul olanlar da tekildi.

Tekil olan sosyo-toplumsa çoðulluk, ya da çoðul olan sosyo toplumsa tekillik, iradesi de; ortaklaþa ittifak iradesi olmakla; tekil iradeydi. Her sosyo toplumsa ittifaký tekil oluþ çoðul olduðuna göre sosyo toplumsa tekil hükümler çoðul olan, ortaklaþan hükümdü.

Ön ittifaklardan beri köleci döneme kadar ilahlar kurulu (meclisi) vardý. Totem grubunun ve totem grup mesleði temsilcili, yetkisi olan ilahlar toplantýsý, her biri tekil ilahlarla oluþmanýn meclisiydi. Ýlah olarak tartýþýrken her biri kendi totem mesleðinin özeliðine göre olan düþünce ve sözlerle çoðuldular. Bileþenli ortaklaþan karar iradesinin sözü olmakla da tekildiler. Gruplarý tarafýndan yetkilenmiþ (seçilip görevlendirilmiþ) temsilci ilah ve ilahlar; kendi ilahlar meclisinde (kurulunda) birbirine danýþýrlardý.

Danýþýlma zorunluluðu her bir ilahi gruplarýn kendi gördüðü iþ ve mesleklerin kendisine özgü istek ve talep, görüþ, duyuþuna göre olmakla baðýl davranýþlý danýþma zorunluydu. Baðýl davranýþlý giriþmeler de bileþke uzlaþýsýydý.

Suyu oluþan hidrojen ve oksijenin her birinin kendine özel yansýmasý ve davranýþ akýþý vardý. Hidrojen ve oksijen olan her birinin enerji akýþý ve enerji düzenlenmeli valans bandý süreçleriyle birbirine ortak özellikle bir baðýntý giriþmesidirler. Su bu giriþme ve baðýntýnýn ürünü olan ortak bileþkenin hükümdür.

Tekil oluþta asla bileþke olanýn karar hükmü olmaz. Bunlar birleþip, sentez olup, suyu oluþmakla; bunlarýn ortak bileþke kararlarý suyun özelliði olmakla ne hidrojenin hükmüdür; ne de oksijenin hükmüdür. Ama ortaklaþa olan bu hüküm de zorunlu olarak hidrojene ve oksijene göre olmakla asýl ve temel bir geri baðlanýmdýr. Su tekil hükümdür. Su hidrojen ve oksijen sentezli çoklukta birliðin tek olan hükmüdür. Sentezin böylesi birçok olan içinde oto kontrolle tek olma hükmü vardýr. Su özelliði, çokluðu oluþanlarýn hiç birinde ya da her birinde olmayan “bir” özelliktir.

Gruplar kolektif benci ben davranýþý içinde olmakla; hem kendi grubu dýþýndaki gruplarla saðlatmalar yapmak zorundadýr. Hem de kiþi sel bencil ben oluþlar empatisi ile kendi grubu içinde kendi emek gücüyle üreten iliþkiler giriþmeli saðlatma olur. Ýþte ittifaklar bu iki saðlatma baðýntýlý giriþmeler olmakla ittifaktýr (sudur). Ýttifakýn ortaklaþan hükmü kiþiye göre deðildir. Ýttifak ta özellikçe “bileþke olanýn karar hükmü” vardýr. Ama zorunlu olarak kiþiye göre paylaþýlan sahiplenme olmak zorundadýr.