Gerçek sanat, gizlenmesini bilen sanattýr. -Anatole France |
|
||||||||||
|
Tüm eylemli ve parçalý var oluþlar bütünden kopmakla çevrelerinde bütüne yönelimli olmanýn sentez ya da kolektif sinerjini alan etkili elektromotor kuvvetlerine dönüþen etkiler içinde olurlar. Baðýntý bir etkime içinde yalýtýma olurlar. Bir yerdeki bir var oluþ þekliyle kaybolan veya görünmez olan yahut ta beliremez olan diðer yanda diðer bir potansiyel enerji durumlarýna, dönüþür ve baþka biçimle belirir. Ýþte EMK budur. Örneðin kadýn gözü ile baktýðýnýz bir baðýntý giriþme türü size ana olma baðý nedeniyle ananýzdaki kadýn olma hal belirimi size görünmez olacaktýr. Ayný þekilde bir kadýn karþýsýnda o kadýnda olan ana olma baðýntýsý da sizin nazarýnýzda kayýp olacaktýr. Beliren (ana olma) bir baþka baðýntý (kadýn olanýn baðýntýsý) ile yok olmuþtur (beliremez olmuþtur). O artýk bir kadýndý. Size ana deðil. Ama ananýz sizin ananýzken; ananýzýn sizin dýþýnýzdakilere karþý kadýn olma etki baðý hala vardýr. Sizin dýþýnýzdaki bir baþkasýna göre ananýz hala kadýn olma belirimiyle baðýntýlý bir giriþmeler belirmesidir. Pekiyi sizin ana baðýntýsýyla giriþme içinde olduðunuz kiþideki diðer tür kadýn olucu potansiyel baðýntýlý beliren enerji türüne ne oldu? Ana olmanýn baðýntý biçimine göre ananýz da size karþý beliremeyen kadýn olma potansiyelli enerjisi de sizin çevrenizde; depo edilen durumuyla boþ alan devinmeli enerjiyi oluþur. Ana evlat türü bir baðýntýda analýk aktif (etkin) olmakla belirendi. Evladýna kadýn olma olanaðý kapalý olan bað enerjisi de pasif durum olmasýyla beliremeyendi. Beliren enerji karþýtý olan ya da “analýk baðý ile beliremeyen enerji de pasif enerji olmanýn boþ oyuk devinmesiydi. Karþýtlýk ve pasiflik sadece o baðýntý biçimine göre öyledir. Deðilse pasifliðin bir baþka iç dýþ baðýntý biçimine göre aktif belirme olduðu da çok açýktýr. Yani bir duruma göre edilgen olan ya da çekinin olan durumuyla ayný enerji baþka bir duruma göre etkindir. Bir baðýntý biçimiyle etkin ve aktüel davranan enerji, ayný anda baþka bir ters baðýntý biçimlerine göre de o enerji etkinliði içinde olup ta ters baðýntý nedenle birçok belirimleri ile belirir olamayacaktýr. Örneðin suyun birçok belirime baðýntýsý olan giriþmeleri vardýr. Su sizin susuzluðunuzu giderir. Yangýný söndürür. Su sizi boðar. Su cisimleri yüzdürür. Suyun viskozitesi vardýr vs. Susuz olan birinin susuzluðu gidereceði baðýntý karþýsýnda suyun diðer tüm baðýntýlarý beliremez olur. Halbuki siz su içerken bir böcek suda boðuluyordur. Bir saman çöpü suda yüzüyordur vs. Yani susuza göre belirme olmayan tüm belirtiler olduðu gibi durmaktadýr. Boðulan böceðe göre de susuz olanýn susuzluðu ve yüzen çöpün yüzme baðýntýsý böcek nazarýnda (bakýþý içinde) baðýntý olarak beliremez olanlardýr. Bir baðýntýya göre pasif kalan enerji türü, sizin üzerinize elektromotor kuvveti etkisi ile hem bir aktifliktir. Hem bir biriken bir depo enerjidir. Hem de bu biriken ve depo olan enerji sizde potansiyel bir öz yineli elektromotor kuvvetine dönüþür. Sizin üzerinizde beliremeyen bað enerjileri EMK’ne dönüþürken, ayný anda baþka bir dýþ baðýntýsý nedenle baþka bir belirmeye dönüþmüþtür. Kiþideki depo enerji eylem, duygu, düþünce, büyüme gibi birçok enerji türlerine dönüþmektedir. Amca dediðimiz baðýntý eylem türü, duygu olan yaklaþýmla eyleme dönüþen bir enerji türüdür. Amca bað duygusu, eylemli bað ve baðýntýlý bir enerji türü dönüþmesi içinde kiþi üzerinde enerji düzenlenmesi ve harcanmasýdýr. Yine ayný kiþi üzerinde baba olma konumlu bað ve baðýntý da kiþi üzerinde bir enerji düzenlenmesi ve kontrollü bir enerji harcanmasýdýr. Size baba olma baðýntýsýyla, size amca olma baðýntýsýyla yaklaþama yapamamakla beliremeyen veya harcanamayan ya da dönüþemeyen bu enerjiler çevrenizde elektromotor kuvvetine dönüþür. Yani babanýz olan kiþideki týlsýmlý enerji baþkasýna karþý diðer bir baðýntý türü olarak amca olma aktifliðiydi. Babanýzdaki amca olma aktifliði size karþý belirme olamamakla yýðýlýr. Yýðýlan bu enerji sizin üzerinizde depo enerjili elektromotor kuvvetine dönüþen bir baðýntý akýþ biçimiyle kesikli sürekliliðe neden olur. Bir oluþum çevresinde depolanan bu elektromotor kuvveti; o sentezin bað ve baðýntý iliþkisine göre dönüþür. Bu dönüþmenin motor kuvveti karþýtlýktý. Sürtünmeydi. Filtreydi vs. Karþýt oluþla karþýtýný tümleyen enerji; bir depo enerji birikmesi, bir depo enerji boþalmasýdýr. EMK dediðimiz elektromotor kuvveti oluþ bu karþýtlýktýr. Ýç ve dýþtaki karþýtýyla depo enerji birikmesidir (EMK’dir) Ýniþe çýkýþ karþýtlýðý böylesi tümlere ve eksiðini tamamlamaya yönelen karþýtlýk olmakla süreci çevrim ve devam ettirirler. Bu çevrim önce kiþiye göre çevrim. Ýnþa baðýntýsýna göre çevrim. Hayata göre çevrim vs.dir. Bu tür kesikli, eylemli yönelim bir yalýtma durum içinde korunan yasa olurlar. Seçme ayýklama, tepki olurlar. Sýnýrlý sonluluk ta özel durumun içindeki baðýntýlarla kýsýtlýlýk olurlar. Yönelen eylem içinde olan süre durumlar eksiði tamamlama nedenle dýþta bir enerji girdisi (ithali) yapmak zorundadýr. Enerji ithali göre yönelimli olan eylemler, insan sosyo toplumunda da yardýmlaþan kolektif etkili organize eylem olmuþlardý. Doðada (yalýtýmýn dýþýnda) enerji ithaline dayalý çaba iþ ortaya konmasý kolektifler arasý paylaþýmla bu bir kiþi sahipliðiydi. Bu bir kolektif oluþtan ötürü haktý. Ne var ki bu hakký ve bu sahipliði ortaya koyan karþýt belirmeler olmadýðý için bu kiþi sahipliðinin ve bu kiþi hakkýnýn bilinip korunmasý da bir bilinç düzeyi olmakla bilinmiyordu. Bunlar sadece kendiliðinden olup biten bir kolektif çevrim yansýmasý gibi duruyorlardý. Yani kolektif ortam içi ortak eylemli durumlarda aksi bir durumla hasta, sakat, yaþlý gibi özür durumu olmadýkça iþe katýlma zorunlu ve vaz geçilmez bir kendilik koþulla (dýþtan enerji ithali nedenle) kiþisi aitle tüketilen bir sahipliktir. Yani kiþi iþ bulamaz bir durumla deðildi. Kiþinin iþsizliði beliremez durum olmakla söz konusu bile deðildi. Ýþsiz kýlýcý hal, “kolektif oluþu kökten yýkacak” bir tersinme olurdu. Kolektif oluþun eyleme yönelen iþ birliði ortamý vardý. Bu ortamýn kiþilere kolektif saðlatma yapmasý nedenle ortamýn kolektif içindeki saðlatmaya konu olan toprak, araç, gereç bilgi hüner vs. türünden kullanýmlar sahipliði, eylemli ortama bitiþik ve ortamýn vazgeçilmez bir durumuydu. Bu her bir durum ancak köleci kapitalist sistemle köleleri iþsiz ve üretim gücünden yoksun býrakmasýyla tehdit olmanýn belirimiyle ortaya çýkacaktý. Enerji akýl almaz denli bir deðiþme dönüþme devim zaman mekân vs. nicelemesi yeteneði olmasý nedenle bir akýþ ve bir kendi kendisine çevrimdi. Saf enerji böylesi deðiþmeler ve dönüþmeleri içinde akýþlý olduðunda zamandý. Mekândý. Devimdi. Sýnýrlý sonuydu. Bir biçim ve bir baðýntý gibi durumlarý içinde olan akýþtý. Bu akýþ zaman, mekân, devim türü baðýntýlarla belirir. Bir baðýntýya göre o baðýntý içinde belirme olmayan durumlar da oluþmanýn zýttý veya oluþmanýn negatifi ya da oluþmanýn karþýtý yahut ta karþýsý olurlar. Bu süre durumlar bir sonrasýyla bir öncesini hatýrlar. Bir öncesiyle de bir sonrasýný tekrarlayýþlarla sistemin birbirini geri çaðýrmasýydý. Karþýtýna doðru aksediþler içindeki niceli nitel olan bir süre durum, bir yanda diðer yöne doðru giden niceli salýnýmlarýnda kendisini çaðýrma nedenle bir tarafta azalma olurken; azalan her bir noktadan geriye ya da tersine doðru gittikçe de nicelsen nitelik salýnýmlar artar, sýklaþýr. Doða içindeki sistemlerin ve sistem içindeki olay ve olgularýn yalýtým durumlarý dýþtaki ithalle kendisini çaðýrmanýn özel baðýntýlý giriþmesine dönerler. Bu özel baðýntýlý salýnýmlar o yalýtýmýn kendisini çaðýran dinamiði ile yalýtým içine bir çevrim, belleði olurlar. Teorik olarak ve pasif olarak artýp azalmakla giren çýkan enerji tahripkardýr. Durum düzenli deðildir. Yalýtýmlý yapýlar en basitten en karmaþýða düzenli ve kontrollü yapýlardýr. Kýsaca yalýtýmlý yapý içi, teorik olarak artan enerji ihtiyacýna karþý sýký bir enerji korunumla, enerji sakýnmasý içinde olurlar. Yalýtým büyüdükçe yalýtmasý gereken enerji ihtiyacý artar. Enerji ihtiyacý arttýkça da girdi enerji büyür. Bu bir kýsýr döngüdür. Kýsýr döngüler tekdüze bir kesikli sürekli oluþla davranýr. Birbirine baðýntýlý uyum süreçleri ortaya koymaktan ve organizeni bir düzenli yapýlar oluþmaktan hep yavaþ kalýr. Bozulana karþý düzeni saðlamakta yavaþ kalma eylemi kaosu artýracaðýndan, kýsýr döngüler pek geliþemez. Kolektif oluþun doðaya karþý þiarý þuydu. “Bizler tek baþýmýza olduðumuzdan çok daha güçlüyüz”. “Biz, biz olanla akýl almaz denli güçlüyüz”. “Bizle, bizler hiçbir zaman hiç birimizin asla olamayacaðý kadar güçlüyüz”. Ýþte kolektiflik te kolektif etki de bu ve bunla olan sinerjiydi. Köleci El sahipli mantýk, günümüzde dehþet boyutlarýna ulaþmýþtýr. Genetiði deðiþmiþ ürünler (GDO) sahipliði olmakla kölelik ve köleciliðin (kâr etme mantýðýnýn; kendi hak-hukuk, adaletini tanýmaz oluþ mantýðýnýn) sýnýr tanýmazlýðýydý. Bu GDO’lu sahipliðe "çalýnmýþ ürün de (hasat ta)" deniyordu. Býrakýn insan emeðini doðada da çalmaydý. Hiçbir hayatýn genetik inþacýsý insan olmadýðý halde hayat; buðday olarak, mýsýr olarak vs. her yere aitken; genetiði deðiþmiþ mýsýr ve buðday ekimiyle yok edilen doðal tohumlarýn yok olma sonrasýndýr ki mýsýr ve buðday her yerin deðildi. Efendilerindi. Efendilerin izin verdiði yerin ve parayý verenindi.
ÝzEdebiyat yazarý olarak seçeceðiniz yazýlarý kendi kiþisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluþturmak için burayý týklayýn.
|
|
| Þiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleþtiri | Ýnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babýali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratýcý Yazarlýk | Katýlým | Ýletiþim | Yasallýk | Saklýlýk & Gizlilik | Yayýn Ýlkeleri | ÝzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Giriþi | |
Book Cover Zone
Premade Book Covers
ÝzEdebiyat bir Ýzlenim Yapým sitesidir. © Ýzlenim
Yapým, 2024 | © Bayram Kaya, 2024
ÝzEdebiyat'da yayýnlanan bütün yazýlar, telif haklarý yasalarýnca korunmaktadýr. Tümü yazarlarýnýn ya da telif hakký sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadýr. Yazarlarýn ya da telif hakký sahiplerinin izni olmaksýzýn sitede yer alan metinlerin -kýsa alýntý ve tanýtýmlar dýþýnda- herhangi bir biçimde basýlmasý/yayýnlanmasý kesinlikle yasaktýr. Ayrýntýlý bilgi icin Yasallýk bölümüne bkz. |