Totemi sosyal etki hemcinsimiz gibi evrimsel bir biyolojik geliþmiþliðe sahip organizmalar üzerinde giriþen öznel deðerlerle hayli aktiftir. Bu tür giriþmeler, hemcinsler üzerinde duygudaþlýk üzerinde oluþan giriþmelerle etkili olup, bu etkiyi önce ortak kabul olan sosyal bir ortak aklý oluþmuþtur.

Sosyal ortak akýl (kolektif akýl) totem süreci, kolektif birim zamanlý süreç kýlmýþtýr. Ya da ortak akýl totemi süreçle birlikte bir kiþi zamaný içine birçok kiþi zamaný sýðdýrmýþtýr. Bir kiþi zaman içine sýðdýrýlan birçok kiþi zaman ayný anda baþlayan eþanlý zamanlardý.

Eþanlý zaman içinde olan kiþilerin eylemi, ayný seyirli ya da farklý seyirle sürecek olan eylemlerdi. Birçok kiþilerle olan zamandý. Bir birimlik kiþi zamaný içine birçok kiþi zamaný katýlýmý olmadýkça ve bir birimlik kiþi zamaný içine veya bir birimlik kiþi zamaný çevresine birçok katýlýmlý giriþmenin birçok senkronunu verecek olan birçok kiþiler zamaný, kiþi zamaný içine sýkýþmazsa; totemi sosyal süreç baþlamýyordu.

Bir birimlik kiþi zamana endeksli, kiþiler ortaklaþmalý senkron eylem olmadan; kolektif süreç ve kolektif birim zamanlý totemi süreç olmuyordu. Yani kolektif birim zaman olmadan, totem süreçler oluþamýyordu. Totemi sürecin kolektif etkisi nedenle bu kolektif etki kiþideki sosyal etkiyi çok çok katlamýþtýr.

Kolektif totem etki, totemi süre durumu, üreten bir ilahi yapý içine doðru geliþtirmiþtir. Tabucu avcý ve toplayýcý olan totemi süreçle, üreten irade sahibi ilahi süreçlerin kendilerine özgü kendi ortak kabulleri olan bir mana anlayýþlarý vardý.

Üreten yapýlarýn kendisini hazýrlayan totemi ön süreçleri bileþik algýlý zamaný veren süreçlerdir. Atalarýmýz ilk totemi etkilerin birleþtiren çekimseten etkilerini belli bir bölge içindeki tutumla güç birliði direnci çevrimini oluþturmakla, atalarýmýz sürü sosyal yaþamý içinde ayrýlmýþlardý.

Eklemli totemi alan, uzun süreler sonunda üreten iliþki olmuþtu. Üreten ilahi yapýnýn ilahi mana üzerine; yani kendi üzerine kendi etkisi olan tesiri ile ilahi yapýnýn çarpan bir kuvvet etkisi vardý.

Üreten yapý, tabumsak ortak aklý, karar alma süreçleri içine getirdi. Üreten süreç tabumsak ortak aklýn içine deneyselliði soktu. Üreten yapý tabumsak ortak akýl içine üreten deneysel akýl ile girilip tabumsak ortak akýl kontrol edilip, tabumsak ortak aklý yeni sürece göre düzenleme yapacak olan bir kurt deliði açýlmýþtý.

Üreten süreç kendi gördüðü iþler üzerinde ya da olup biten üzerinde karalarýný alan ilahi etkiydi. Artýk süreç totem dönemdeki gibi alan etkisi bir eðimle topu geliþine göre vurmak kadar; gelen topa açý sal momentum verme kararlýlýðýný da göstermenin muktedirliðiydi.

Ýþte açý sal momentumun düzenlenmesi kararýný veren irade Ýlahi yapýnýn takdirde bulunmasýydý. Takdirde bulunma, üreten süreci çeþitli biçimlerle sýralama, düzenleme yapýp; entegre süreci istenen sýra ve istenen süre ile bir araya getirme, etkin alan içini organize etme iþiydi. Tasarým ve planlamaydý. Tüm bu türden kýlgýn oluþlar ilahi ligin üreten sürece etkisiydi. Kýsaca kolektif çarpan oluþun etkisi, karþýlýklý etkiydi, eytiþimdi (diyalektikti).

Üreten iliþki, Sadece totem yapý olan süre durumun, uzun evrim sonunda takdirde bulunan (karar alan) yapý olmasý, muazzam bir þeydi. Bu durum, yedi milyon yýldýr insanýmsý tarihin içinde hiç görülmemiþ olan bir durumdu.

Kolektif takdir bilincine olunan, takdir edilen, nesnel oluþa göre söylemli ortak akýl olmakla bir güçtü., Ta ki özel mülkiyetçi kiþi marifeti bir El takdiri (giderek tanrý takdiri) olana dek bu süreç böyle sürdü. Ýlahi takdirde bulunan ittifaklar, gruplarýna çok güçlü bir geliþme ivmesi kazandýrdý. Totem meslekli üreten iliþkiler yeni yerlerini, takdirde bulunan ilahlara býraktý.

Aslýnda ortak akýl içinde þimdiki neden üreten iliþkilerdi. Yine de siz ortak akýl içinin kaynaðýný ve nedenini bilmeseniz de takdir eden yapýlardan kaynaklý, takdirle olan ön ittifaklar da yeni bir ortak akýl ve yeni bir ön kabuldü. Yani ittifaký inþaydý.

Yeni inþanýn temeli totem deðil ittifaký oluþtu. Bir zamanlar tepe göz olan ve ýþýkta çalýþan yapýnýn þimdi karanlýkta çalýþan epifiz bezi olmasý gibidir. Bir öngörü ile oluþan totemi ortak akýl, artýk totemi etki ile çalýþmýyordu. Ýttifaký ortak akýl üreten iliþkiyle, nesnel, deneysel, bilimsel çalýþýyordu.

Ýlahlar; takdirde bulunmanýn, ittifaký ortak akýlý kullanmanýn, avcýlýktan üretime geçip, üretim gücü ile takdirde bulunmanýn grup kiþileriydi. Ýlahlar tekil söylemiyle bile üreten grubun kolektif birim zamanlý, çoklu kiþi gücüydü. Ýlah yönetirken tekil temsilci kiþiydi. Ýttifaka etki olurken her bir kiþiydi.

Üreten iliþki totem yapýyý ikiye ayýrmýþtý. Biri kiþisi tutumlu sosyal alandý. Diðeri üretim yapan toplum sal alandý. Totemi mana nostalji olarak sosyal alan içinde kalmýþtý. Ýlahlar toplumu ya da üreten iliþkileri, ittifaký ortak akla göre verilen karalarla düzenliyordu. Yeni ortak akýl buydu.

Ýlahi mana anlayýþlý alanýn içi, totemi mana anlayýþlý alanýn içine göre; çok daha yüksek düzenli organizasyon bað enerjisi olmasýyla, daha çok ve daha yüksek enerji tüketti. Daha kararlý, daha dengeli, ayaklarý yere basan somut durumlar çevrimi oldu.

Bencillik birbirini iten yapýyý daðýtan bir terslenmeydi. Bencilliðin birbirini iten kuvveti, ortak aklý ortaya koyan bað enerjisinin gücü ile aþýlmýþtý. Bað enerjisi; sistemin kendi kendisine harcadýðý, sistemi bir arada tutan enerji olmakla bir sistemde olmasý gerekenden daha fazla olan, enerjiydi.

Ön kabul bu bakýmdan bað yapan enerji olmakla, kolektif depo bilgili enerji düzeniydi. Yani ön kabul kolektif ligi nedenle her zaman ve zorunlu olarak kiþi hemcinslere bilinmez olacaktý. Hem de yýðýnlarca olacaktýr. Bunlarý tam bir vukfiyetle deðil ama felsefe ile bilirsiniz. Kavrarsýnýz.

Ön kabulün bu kabilden soyut anlama oluþu vardý. Totemi grup þimdisini atalarýyla, atalarýnýn deneyimi olan kurulu düzen ile açýklýyordu. Ama atalarý ve kendisi nasýl vardý bunlarý bir türlü açýklayamýyordu.

Atalarýn yolu somut, nesnel, bilinen totemi ortak akýldý. Ama kendilerinin ve atalarýnýn nasýl var olduðu anlayýþlý ön kabul de bir baþka ön kabuldü. Evrenin yumurtadan olmasý, sudan olmasý, kendisinin aðaçtan olmasý kayadan, topraktan olmasý gibi binlerce söylen mitoloji denecek bir ön kabuldü. Ki bunlar hiçbir zaman ortak aklý vermezler.

Her iki ön kabul ön yargýlarý oluþan tabularla birlikte ayrýk eþ zamanlý durumlardý. Soyutluk ön kabulün ön yargýya dönüþen þekli tabuda kalmýþtý. Süren devam eden, inþacý olan ise somut ortak akýldý.

Ýlk ön kabul olan totemi mana, þimdinin üreten ortak aklýydý. Somut ve inþacý durumla yeni ön kabullere dönüþecekti.

Ýlk ortak akýl, beslenme barýnma savunma gibi temel düzlem içinde olup bitenin duygudaþlýðýydý. Totemi tarz içindeki bu tür deneyimler ortak akýl söyleminin izahýydý. Temel düzlemi ortaya koyan olgu, olay ve deney içinde olan yaþantýlar, somuttu. Somut olan ortak akýl, tabuya dönüþen izahla bir ön kabuldü. O anki yeni süreç tekil kiþi süreçlerine göre soyuttu.

Bu soyutluk içinde ilk kolektif var saný, ilk kolektif yaþamlý var sanýydý. Yeni baþlayan kolektif sürecin önünde yeni sürece dayanak olacak kolektif geçmiþi yoktu. Böyle olunca ilk kolektif süreci eksiðiyle, fazlasýyla kýyaslayýp eleþtireceðiniz bir mihenk noktasý da yoktu

Groteski ilik kiþisi zamanýn ilk algý düþüncesiydi. Groteski algý kiþisi özneyi, sonu gelmez bir boþ boþuna düþünsel çývlamalardan kurtaracak bir imdada yetiþme olmakla, var sanýnýn kaynaðýydý.

Þu hâlde bugünkü ortak aklýn en baþýnda ve þimdi dahi hayal ve imgelerinden kurtulamadýðýmýz groteskilik içinde inþacý bir tabumsak, totemi mana anlayýþýmýz hep vardýr.

Totemi süreçler var saný üzerinde ön kabul hüviyetindeydi. Ortak akýl çevresindeki olaylarý, uzun evrimler sonunda ilk üretim iliþkisi izledi. Üreten iliþki çoklayýcý, katlayýcý ve geliþtiriciydi. Üretim iliþkisi ilk var sanýlý ön kabul üzerine baðýntýlýn süreçlerin sonunda, ortaya konan ikinci bir ortak akýldý. Üreten sürecin kendi üretim yapýsý daha somut olmanýn pozitifliðiydi.

Bir geliþme, kendisinden sonraki süreçlerden habersizdir. Totemi süreç üretim iliþkisinden habersizdi. Ayný biçimde üreten ilahi dönem de önceden öngörülemeyen akýl almaz süreçlerin baþlangýcý olmuþtu. Örneðin, ilahi dönem de en az iki totem kültürün birleþme sentezinden oluþan bir yapý olmakla, uygarlýðý baþlatan süreçti. Ýnsan oluþun ön kabulüydü.

Her süreç zýttý ile vardýr. Ýmparatorluklar yeryüzüne doðru olan sömürüyü ortaya koyan devasa bir sosyo toplumsa yapýlardý. Ama imparatorluklar sömürü olumsuzluðuna raðmen zýttý bir durumuyla istese de istemese de yeryüzü uygarlýðýný ortaya çýkarmýþtý. Yani imparatorluklar da "yeryüzü uygarlýðýnýn" ortaya çýkmasýnda rol almýþtýlar.