Ortaya konan yeni güç birliği içinde, kişisi akıl dahilinde akıl edilemeyen; ön görülemeyen yeni yansımalar, aynı süredurumu onlarca kes onlarca parçalı durumun tepki koyuşu yapmıştı.

Parçalı kılınan kolektif süre durumlar içinde yapılan sağlamalar da av tekil sağlama içindeki gibi bir gün sürse bile; kolektif sağlama bir günlük süre içinde bütün temel referansları karşılar. Üstelik kolektif süre durum entegresi tüm bunları daha kısa sürede ortaya koyar.

Bir günü kendisini savunmanın kaçma kovalama süreci içinde geçen tekil kişi, o gün av yapamamıştır. Yavru bakımıyla yavru güvenliğini tesadüfe bırakmıştır. Kolektif tepkili etkinlik, kişi tepkili etkinlikle benzerdi. Biri daha az sürede daha çok ve birçok parçalı iş ortaya kor. Kişi tepkili süre daha uzun ve bir tek parçalı bir süredir. Kolektif birim süreli etkinlik, aynı anda ve tüm kolektife göre birçok etkinlikti.

Kişi tepkili etkinlik sadece o kişiye göre bir tek etkinlikti. Parçalı kolektif etkinlik ile kişisi etkinliğin ikisi de bir gün süren etkinlikler olsalar da her iki etkinlikler nicel süre etkinliği olukla eşit değildiler. Tekil kişimiz tehditle karşılaşmadan; kendisini savunma durumunda olmadan, gün boyu süren bir beslenme süreci içinde olsun.

Kolektif etkinliğin de gün boyu süren bir etkinliği olsun. Tekil etkinlik içinde sadece o tekil kişi doyar. Oysa kolektif etkinlik içinde birçok kişi doyar. Ve kolektif etkinlik içinde aynı anda, aynı gün boyu etkinlik içinde birçok kişinin güvenliği sağlanır. Geride kalanların bakımı, eğitimi yapılır.

Gün boyu süren kişisi etkinlikler zarfında kişi kendisini yavaşlatacak durumlarla baş başadır. Örneğin, tekil kişi ya yavruyu geride bırakacaktı. Ya yavruyu sırtlayacaktı. Yavruyu sırtlama da geride bırakma da kişiyi yavaşlatır. Biri düşünce olarak yavaşlatır. Birisi de fizik sel olarak ve somut biçimde kişinin eylemlerini kısıtlayacaktı.
Kişi birçok referans durumun birçok potansiyel basıncı altında olmakla aynı andadır. Ama kişi kolektif bir yapı içinde olmadan çoklu referanslar kişisi zaman içinde kolay kolay ve aynı anda gerçekleşemezler.

Eş birim süre içinde gerçekleşen tekil süre ile kolektif süreyi kıyaslayalım. Kolektif zaman birçok parçalı süre olması nedenle, mutlaka ve aynı anda birçok etkinlik içinde ve birçok referansların sağlatması olacaktır. Bu tür sağlatma ile kolektif alanın içi çok hızlıdır. Yani kolektif etkinlik aynı anda ertelenmeyen birçok temel referansı eksen alan bir gerçekleşmedir.

Oysa kişisi etkinlikler de bir tür referansa dayalı olmakla genellikle tek tek gerçekleşen etkinliktirler. Siz bu etkinliğin birini yaparken diğer etkinlikleri aynı anda yapamazsınız. İkinci olaraktan da tek kişili tepki etkinlik süresince gerçekleşen kolektif etkinlik sağlaması miktarca da eşit değildi.

Kolektif birim zaman içinde yapılan sağlatmalar, kişi sağlatmalı süre duruma göre sanki göz kapatıp göz açma kadar kısa süre olmuştur. Kişisi tutumun uzun süren çabasına göre kolektif iş birliği kişiye göz yumup göz açma kadar kısa olan süre durumdur. Senkronlu iş birliği olan kolektif birim zaman, süreç içine "kolektif bir artık boş zamanı" eklemiştir.

Bu kolektif birim zamanlı artık zaman, gelecekteki sürdürülebilir bir üretim koşullarını oluşmanın birinci ve tek ileri süreciydi. Sürdürülebilir bir üretim sürecinin birinci koşulu kolektif birim zamandı. Kolektif artık zamandı. Artık zaman içinde yapılacak olan boş zaman etkinliğine bağlı buluşla bağdaş olan, üreten ilişkiydi.

Üreten ilişki içinde temel referansa göre zorunlu olan ve biliş sel öngörülü oluşlara karşılık depo enerjili birikme dışında; gelir getirici, kâr olucu hiç bir birikme yoktu. Depo enerji olan birikim davranışsal, biliş sel senkronlu ve zorunlu birikmeler de kolektif tabanlı ve kolektif birikmeydi.

Depo enerji köleci sistem üzerinde şimdinin seçilmişlerine finansmandı. Teşvikti. Kâr payıydı! İhaleydi. Vergi indirimiydi vs.

Bu birikmeler bir kişinin diğer kişilere karşı ezme, ezilme yapacağı birikmeleri değildi. Aksine kolektif başlayan sürecin kolektif olarak devem etmesi; devamlılığı için birikmeydi. Sürdürülebilir bir iç üretimin ikinci adımı, üreten grupların, üreten gruplar arası üretim ilişkilerini takas etmeleriydi.

Yani sürdürülebilirlik kendi içinde yarın yenden ve yeniden üretimdi. Kendi dışında da üreten birçok grupların, birbirine göre olan birbirinin ihtiyacı içinde buğday ve dokuma gibi farklı iki ürünün farkı iki ve birçok kullanımlarına dek farklı tüketim değerini veren giriştirici yansımalarıydı.

Farklı kullanım ve farklı tüketim değeri olan ürünlerin karşılıklı takası da üretim hareketiydi. Böylece kolektif birim zamanlı olan kolektif artık zamanın üreten ilişkiye dönüşen yansıması; gruplar arasında da dolaşıma (tedavüle) çıkan yeni bir yansımaydı. Grup biriktirmiyor bir başka grup için değiştirilebilir emekleri üretiyordu.

Bu süreç şimdiki gibi acımasız, vahşi ve barbar bir arz talep soygunu olan kâr ya da kazanç güdüsünü süreçliyen hile ve tuzaklar da değildi. Arz ve talep gibi hileler için üretim yapılmıyordu. Karşı tarafı tüketime zorlayan kâr, kazanç sömürülü güdü hiç yoktu. Zorunlu tüketim olan emeğe karşı zorunlu tüketim olan emekler vardı.

Bu tür takas içinde artan, biriken, kâr olan, kazanç getirmekle tasarruf olan ölü emekler hiç yoktu. Otuz kişilik üreten bir totem grup 5 ton arpa üretip; bu beş ton arpayla bir yıl yaşamını sürdürüyorsa, bu grup durup dururken10 ton arpa üretip biriktirmez.

Bunu iki nedenle yapar. Fazla ürün çürümekle, haşere istilası olmakla üreten grubun tüketimi olmayacağı için kullanım ve tüketime girmeyen fazladan bir boş boşuna enerji harcanması olacağından grup fazla ürün üretmez.