50
El mantýðý kolektif iþleyiþ üzerinde kiþisi sahiplik iradesiydi. Bu irade ko-lektif iradeyi susturmuþtu. El mantýðý baþta olmayandý. Ama baþta ola-nýn yerine kondu. Ne getireceði ne götüreceði hesaplanamayandý. Bi-linemeyendi. Gerçek olanýn yerine kiþi özneli anlayýþ ve anlatýmlarý ko-yan tuzak söylemlerdi. Ancak vaatleri ile kiþilere cazip gelen anlatým ahitleriydi.

El ile yapýlan ahit demek, kolektif irade yerine özelleþtiren kiþi sahipli iradeyi koymak demekti. Kolektif sistemi enfekte etmekti. Kolektif mülk, kimi kiþilerin mülkü olmuþtu. Sahipliði olmayanlarýn yoksulluðu açlýðý sefaleti ortaya çýkmýþtý.

Sefaleti olanlar çalýþýp ürettiði halde sýrf kolektif üretim aracý sahibi ol-mamalarý yüzünden insan bin bir hal içindeydi.

Üretim kesikli ve sürekliydi. Þu hâlde özelleþtirme de sömürü de kesikli sürekliydi. Erdemlerimiz El e El mantýðýna göreydi. Yani kiþisi sahiplerin sahiplik amacýna göreydi. Onlar kolektif mülkiyeti tuzaklarla çalýp ele geçirmiþlerdi. Ama sen kolektif hakkýný kaybetsen de erdeminden ötürü çalmayacaktýn.

Erdemlerin seni kolektif olmayan mülkün korunmasýna ve mülk sahibi-ne saygýya davet ediyordu. Baþlangýç içinde oluþan kolektif anlayýþta, mülkü koruma iþi erdemlerden ötürü deðildi. Zorunlu, karþýlýklý yükümle, kendilikle olan iþ bölüþümüydü.

Oysa þimdi tuzaklar nedenle kýrýlan kolektif baðlar; erdemle, iman ak-diyle sarsýlmaz iman ile dolaþarak yerine konmak isteniyordu. Neyin kaybedildiðini, kaybedilenlerle de ne olmazlýklarýna ortaya konulduðu görüldü.

Kolektif bað gibi olmazlarýn yeniden yerine konmasý gerekiyordu. Hem özel mülk kutsallýðý hem özel mülkün ortaya konup savunulmasý sürdü-rülmesi sürekli kýlýnma sömürüsü için kolektif bað gerekiyordu. Ýþte bu çeliþkiydi.

Bu çeliþkiyi ya zorla ya kiþileri sisteme ve kendisine yabancý kýlmakla bir arada tutacaktýnýz. Zor kullanmak zorbalýktý. Zalimlikti. Zorbaca ahitti. Kiþileri sisteme yabancýlaþtýrma iþi de zorba ve zalim olana karþý acýma ve merhamet olan iman ve inanýcý ahitti. Cebir yapan inanmalar da ahit içine ustaca gizlenmiþti.

Köleci sistem ikisini de bir arada kullanýldý. Birinin yetmediði yerde ikisi birden kullandý. Anlaþýlmasýn diye insaný kendisine ve sisteme yaban-cýlaþtýran iman ahdi sistemin en baþýna kondu. Ýman ahdi birleþtiren deðildi. Ýman ahdi üreten iliþki hiç deðildi.

Ama sefalet nedenle dayanýþan benzer amaçlar bir araya geliyordu. Sefil olanlar emek gücü sömürülmekle çalýþanlar üretenlerdi. Üstelik inancý iman ahdi olanlardý. Ýþte iman dýþýndaki nedenle bir araya gelen-ler, iman gücü sayesinde bir araya gelip üretenler türünde verilen algý yanýlsamasý burada ortaya konuyordu.

Sömürülenler de sefaleti bu inançlarý üzerinde sorgulamakla ana ko-nudan tümden uzaklaþýp kendisine ve sisteme yabancýlaþýyordu. Mülk sahibine olan ibadet ve tapým; yabancýlaþtýrma süreci ile bir perde da-ha gizlendi. Karartýldý.

Þimdi karartýlma içinde gizlenene, gaip olana, gaip alemine; yabancý-laþmaya saygý ve ibadet istemi (tapýmý) erdemdi. Bu gaip algýsýný olu-þan bu yabancýlaþtýrmayý oluþan nedenle; çalýþmak ibadettir, diyordu.

Ýyi ama mülk sahibi olmakta muktedirlikti. Egemenlikti. Hüküm sahipli-ðiydi. Faziletti. Hamiyet ilikti. Yardým severlikti. Beylikti. Efendilikti. Aða-lýktý. Yönetim ve iradeydi. Lütuf etmekti. Çekinilen korkulandý vs. Çalýþ-mak ibadettir diyen buna deðinmiyordu. Bir araya geliþ ibadete ve biat ahdine yatkýnlýk oluyordu. Ýbadet te çalýþma oluyordu, Tersinden de çalýþma ibadetti. Yabancýlaþtýrma sömüren için saadetti.

Bu yaklaþýmlarla tarihten, tarihsellikten, kolektif bilinçten eser kalma-mýþtý. Zaten istenen de buydu. Cehaletti, bilmezlikti. En önemli kolektif mirastan biri olan depo edilmiþ kolektif bilgi üretenlerden saklanmýþtý.

Ýman ahdi olan köleci ahit en temel yabancýlaþtýrma söylemli, ahitti. Ýman kolektife karþý olmakla daha baþtan gizliyordu. Gerçekleri gizli-yordu. Kalp içinde olaný, kalplerde olaný, bencilce olaný gizliyordu. Üre-ten irade sahibi gerçekliðin, emek deðiþ tokuþu olan ittifak ahdi yerine; mülk sahibi olacak kiþiyi irade sahibi kýlmakla gerçeði gizliyordu.

Böylece ilk iman ahdi olan anlaþma gizlenen bir bencillik içinde çýkarý gözetme ile bencilleþip hem tuzaða düþürme hem de tuzaða düþmekti. Bu nedenle El kendisine; tuzak kuranlarýn en hayýrlýsý, diyecekti. Bu ilk aþamada iman ahdi yapan kiþiler birinin sahipliðine inanmaktan çok bencillikleri için kendi seçilecek olmalarýna inanmakla bir araya geliyor-lardý.

Gizlemenin ikincisi buydu. Kendi sahipliðini, kendi eðriliðini doðru gör-mekle bir araya gelenler bu bir araya geliþ duygusunu iman ahdinden sanýlýyordu. Bu üçüncü yanýlmaydý. Üçüncü gizlemeydi. Ve üçüncü yalandý.

Dördüncü yalan olan bu tutum içlerinde gizli olaný izole monarþin yapý içinde dýþa vurmaktý. Ýþte bu durumda da Atý alan Üsküdar’ý geçmiþti. Efendi ve köle mülk sahibi ve mülkten yoksunluk ortaya çýkmýþtý. Kolek-tif güç efendinin eline geçmiþti. Kolektif güç ve üreten güç, ibadet ol-makla; mülk sahibi efendiyi saygýlý olmaya dönüþmüþtü.

El ile baþlayýp hala sürmekte olan bu özelleþtirme iþi iyi huylu tutumdu. Köprünün altýnda çok sular geçmiþti. Þimdi ahlaklý ahlaksýz vardý. Ah-lakçýlar insaný imana, iman ahdine; kurtuluþa çaðýrýyorlardý. Daha çok iman demek, daha çok sömürüye yatkýnlýktý. Daha çok bilmezliðe yol-suzluða batmaktý. Sömürü sefalet, zulüm ayyukaydý. Ezme de ezilme de erdemdi.

Bu durumda feryatta olanlarý kurtuluþa çaðýranýn, insanlara vaat günü-nü sayýp dökenin; kendilerini vaat gününe, hesap gününe dair uyarýcý, sakýndýrýcý sayanlarýn; Yahya gibi vaazý olanlarýn, Ýsa gibi ben vaftizci-yim diyenlerin bini bir paraydý. Erdem sizi töreye itaate çaðýrýyordu. Ýyi ana baba olanlar da zaten töre olaný öðretiyordu. Töreyi de irade sa-hipleri söylüyordu.

Ýrade sahipleri de kolektif güç üzerinde mal mülk sahipleriydi. Mal mülk sahiplerinin töresi de kolektif güç üzerinde mal mülk sahipliklerini koru-maktý. Bizim erdemimiz de töreye göre olunca, töremiz de efendilere göreydi. Þu hâlde töreye teslimiyet göstermekle iyi ana olma iyi baba olma süreci de köleci ve sömüren düzene hizmetti.

Sistem baþka türlüsüne izin vermiyordu. Ýyi analýk babalýða izin vardý. Ama kolektif güç diyen ana babanýn, ana ve babalýðýna izin yoktu. Ýmanlý olmak yerine emek, emek gücü, emekten yanaþlýk dediðinizde hoþ olmuyordu. Bu tür söylem iyi ana baba kapsamýna hiç girmiyordu. Sakýncalýydý. Kader, kime þikâyet edeyim seni; diye þarký söylerseniz hiçbir sakýnca yoktu. Ben feleðin çarkýna çomak sokarým, derseniz cýs olurdunuz.

Sistem sizi her yönden sarmala alýyordu. Sistem uyarýcýlar aðzýnda ev-latlara da: analýk babalýk hakkýný gözet, diyordu. Ýyi ananýn töre, gele-nek dediði yerde evlat; emek, emek gücü, dediðinde hayýrsýz evlattý. Vaazlarýn yeterli olmadýðý yerde de iyi analýðýmýzý her gün evladýn ba-þýna kakýþ yapmakla, "saçýmýzý süpürge etmekle" analýðýmýzdan dem vuruyorduk. Yani bizler nankör evlatlar olmakla hep azarlanýrýz.

Biz de saçýný bize süpürge yapan anamýza karþý; Özge’nin anasýna babasýna bak, sizin gibi mi? Siz ne biçim bir ana babasýnýz diye nispet yaparak evlatlýðýmýzý iyi ana babalarýn yüzlerine vururuz. Bu durumda da düzenin ideoloðu olan uzmanlar deveye girer. Her ailenin, her ço-cuðun baþkasýyla kýyaslanamaz bir geliþme çizgisi var, öðüdünü alý-rýz… Uzmanýn bu konuþmasýyla toplumsal gerçeklik biyolojik düzeye indirgenmekle kömür gibi kararýrýz. Yüzümüzde zeytin karalýðýndaki ýþý-lama da kalmaz.

Dahasý iyi analýk iyi babalýk tanýmlý bu tür yobazlýklar içinde kalýp; top-lum uhdesinde olasý gerekip te özelleþtiren irade nedenle köleci siste-min üzerimize yýktýðý sistemin tüm köleci çeliþkilerini bu gibi köleci öðreti olan anlayýþlarýn içinde kalmakla; sistemin çeliþkilerini iyi analýk, iyi ba-balýk, iyi evlatlýk hakký üzerinde sorgulanýrýz.