Geçen ay Selahattin Eyyubi'nin Kudüs'ü fethetmesini konu alan 'Cennet Krallýðý' (Kingdom of Heaven) filminde Kürtçe ezgilerin okunacaðý haberi halkýmýzda çeþitli tepkilere neden olmuþtu. Bazý Türkler "Selahattin Eyyubi Türktür" diyerek, Kürtçe türküler sayesinde Selahettin'in Kürt olarak gösterilmesine itiraz ettiler. Kardeþ Türküler'den Vedat Yýldýrým ise, "film yönetmeninin Selahattin Eyyubi'nin Kürt olduðunu bildiði halde filme yansýtmamasýnýn da dikkat çekici nokta olduðunu belirtti." (1) Zaman Gazetesinde not býrakan Murat da, "Amerikanýn bu filminde Selahettin Eyyubinin Kürt kimliðini öne sürmesi kasti bir tutum olabilir. Muslumanlar arasýnda tartýþmalara sebebiyet verebilir. Bundan dolayý önemli olan Selahettin Eyyubinin Müslüman olmasýdýr" (2) diyerek herhangi bir etnik kökenin belirtilmesine karþý bir görüþ belirtmiþti.



Hollywood'un yaptýðýnýn gerçekten 'kasti bir tutum' olup olmadýðýný bilmek için, ilk önce Selahattin Eyyubi'nin etnik kökeni nedir onu bilmemiz lazým. Selahattin Eyyubi hakkýnda yazýlan yazýlarda bu konuda mutabakat yoktur. Bazý yazarlar Selahettin Kürttür, bazýlarý Türktür der, ve daha az bir sayýyla Araptýr diyenler de var. Bunlarý yazarken ne yazýk ki çoðu sayfalar bilimsel, akademik bir çalýþmayý kaynak olarak göstermez. Dolayýsýyla ben konuyu gerçek tarihi yayýnlardan araþtýrmaya karar karar verdim. Bu araþtýrmam esnasýnda öðrendiklerimi paylaþarak konuya biraz aydýnlýk getirebileceðimi umuyorum.



Al-Nasýr Salah al-Din (Selahattin) Yusuf bin Ayyub aslen olarak Tikrit (Irak) doðumludur. Arapça'da, isimlerde geçen 'bin' yada 'ibn' yapýsý, kiþinin babasýnýn ismini belirtir. Örneðin, Selahettin'in adýndan, babasýnýn ismi 'Ayyub' olduðunu çýkartabiliriz. Babasýnýn tüm ismi kitaplarda Najm ad-Din Ayyub (Necmettin Eyyubi) bin Þadi bin Marwan olarak verilir. Böylece, Selahattin Eyyubi'nin babalarýn ve dedelerin kimliklerini kolaylýkla öðrenmiþ olduk. Bu silsile yapýsýndan annenin ismini öðrenmek ise pek mümkün olmuyor; fakat annesinin erkek kardeþinden (Þihabeddin Mahmud bin Tokuþ) bahseden kaynaklardan







Selahattinin dedesinin ismi ve soyu hakkýnda bilgi edinebildik. Selahattin'in kardeþlerinin ve akrabalarýnýn isimlerinden Eyyubi ailesinin kimliði ve düþünce yapýsý hakkýnda bazý ipuçlarý da çýkarýlabiliyor. Ýlk olarak babasýnýn soyunu inceleyelim.







Babasý'nýn Etnik Kökeni







Selahattin Eyyubi'nin atalarýnýn isimlerini tespit etmek ne kadar kolay ise, soylarýný tespit etmek de o kadar zordur. Öncelikle, kaynaklarda karþýlaþtýðým çeþitli tezleri özetleyip, deðerlendirmek istiyorum. Selahettin Eyyubi'nin Türk olduðunu ileri süren www.ozturkler.com sitesinde, "Eyyub'un babasý Þadi'den önceki aileinin soyunun, tespit edilememiþ" oldumasýndan söz ediliyor (5). Necdet Sevinç ise, koþe yazýsýnda (4) "Selçuklular'ýn ve Zengi'lerin hizmetinde büyük emirler olarak çalýþan Selahaddin Eyyubi'nin babasý Necmettin Eyyup Azerbaycan'daki kesif Türkmen boylarý arasýnda yerleþmiþtir ve Türk'tür." yaziyor. Ben þahsen araþtýrmalarýmda bu noktayý doðrulayacak bir bulguya rastlayamadým.







Selahattin Eyyubi'nin Kürt olduðunu iddaa eden çoðu kitap da konuyu ve sülalesini tamamen incelemeden Selahattin'in direk Kürt olduðu teziyle kitaplarýna baþlýyorlar. Ancak birkaç kitap baba tarafý hakkýnda daha ayrýntýlý bilgi vermektedir fakat bu kaynaklarda dahi anne tarafý hiç ele alýnmamýþtýr. Örneðin, Geoffrey Hindley'nin "Saladin" adlý kitabýnda (8), yazar Selahettin'in Kürt olduðunu belirtip, atalarýnýn Kürt 'Rawadiya' aþiretine baðlý olduklarýný ifade etmiþtir. Ayný kaynaða göre, Þadi bin Marwan'ýn iyi bir arkadaþý ve Baðdat'ta yönetici olan Bihruz sayesinde, Necmettin Eyyubi Tikrit þehrine komutan olarak tayin edilmiþtir. Fakat 1138 yýlýnda Bihruz, Necmettin Eyyubi'nin kardeþi Þirkuh'un bir kavga esnasýnda adam öldürdüðünü duyunca, Eyyubi'yi görevinden almýþtýr. Necmettin Eyyubi ile kardeþi Þirkuh þehri terkederek, Selcuklu devletine baðlý Mosul Atabeyi Nurettin Zengi'ye sýðýnmýþlardýr. Ýþte bu tarihten itibaren, çeþitli komutanlýk ve yönetim görevlerinde, Eyyubi ailesi Selcuklu devletine hizmet etmiþtir.







R. Stephen Humphreys tarafýndan yazýlmýþ bir baþka kitapta (9) Selahettin Eyyubi'nin soyu hakkýnda daha detaylý bilgiler aktarýlmaktadýr. Humphreys'e göre, Selahettin'in dedesi Þadi, merkezleri Ani ve Dvin'de olan Þahaddad Kürtlerinin hizmetindeymiþ. Ani þehri tarihi Urartu antik kenti olup, Türkiyemizin Iðdýr ilçesindedir. Dvin ise, bugünkü Ermenistan sýnýrlarý içindedir.







Necdet Sevinç, Ýdris Bitlisi'nin Þerefname'de Eyyubi ailesinin Ravende Kürtlerinden geldiklerinin belirtildiðini ancak bu bilgilerin yanlýþ olup, Þerefname'de dahi bu tezin "tarih bilginlerinin ve araþtýrmacýlarýn rivayetlerine" baðlý olduðunu açýklýyor. Sevinç: "Bazý Ýslam kaynaklarý, Selahettin Eyyubi'nin 758 yýlýnda Basra'dan Azerbaycan'a sürgün edilen, nakledilen veya göçen Yemen araplarýndan Ravvad b. El-Müsenna El-Ezdi'nin soy kütüðüne kaydederler. Rivayete göre bu aile Azerbaycan'daki Hezbaniyye Kürtleriyle karýþmýþ, daha sonra da Kuzey Irak'a dönerek Selçuklular'ýn ve Zengi'lerin hizmetine girmiþtir...[Ancak] bilim adamlarý bu Yemen'den Basra'ya, Basra'dan Azerbaycan'a göç hikayesine itimat etmezler " Sevinç'e göre, Ýdris Bitlisi muhtemelen 'Ravvad Araplarýný' 'Ravende Kürtleri' olarak deðiþtirmiþtir. Muhtemelen Þerefname'de yazýlanlar bir þekilde yabancý kaynakara girmiþ ki yazarlar ona benzer þeyler anlatmaktadýr.







Bu rivayet doðru mu deðil mi bilmiyorum. Selahattin Eyyubi'nin atalarýnýn Kürt, Kürtleþtirilmiþ Arap, veya Türkmen olmasý hakkýnda kaynaklarda kesin bir mutabakat yok. Fakat tezlerin doðru olma



olasýlýklarýný isimleri deðerlendirerek tespit etmeye çalýþabiliriz. Selahattin'in amcasý olan Þirkuh'un ismini ele alalým. Farsça'da Þirkuh aslan demektir. Þirkuh ne bir Türk ismidir, ne de bir Ýslam büyüðünün ismidir. Hele öz Türkçe olan Arslan, Alparslan, Kýlýçarslan gibi isimler varken, ki dönemin büyükleri bu isimleri taþýmaktadýr, bir Türkün oðluna Þirkuh adýný koymasý bana çok mantýksýz geliyor. Dolayýsýyla, Selahattin'in dedesi Þadi'nin Türk olma olasýlýðý bence baya düþük - Kürt veya Kürtleþtirilmiþ olmasý daha muhtemel gözüküyor.



Annesi'nin Kökeni



Anne tarafýný tespit etmek çok daha zordur. Çoðu kitaplarda annesinden hiç söz edilmiyor. Annesinin ailesiyle ilgili bulduðum tek bilgiler Selahettin'in dayýsý hakkýndadýr. Sir Hamilton Gibb'in kaleme aldýðý eser de (3), Selahettin'in dayýsýnýn adý 'Mahmud ibn Takush' olarak veriliyor ki onun kitabý tamamen Selahettin'i þahsen tanýyan Ýmad ad-Din ve Baha ad-Din Karakuþ'un yazýlarýna dayanarak yazýlmýþtýr. Bir baþka makalede, dayýsýnýn ismi 'Hama Prensi Þihabeddin Mahmud ibn Takaþ' olarak verilmiþtir (4). Baþka yerlerde de dayýsýnýn adýný 'Þihabeddin Tokuþ' (4) veya 'Þihabeddin Mahmut b. Tüküþ' olarak yazýldýðýný (5) gördüm. Ýsmin farklý þekilde yazýlmasý, annesinin babasý olan Tokuþ'ýn gerçekten kimin olduðunu tespit etmesini zorlaþtýrýyor. O dönemde yaþamýþ, ve benzer ismi taþýyan bir kaç kiþi buldum, fakat bir akrabalýk ispat edemedim:



- Harzemþah Tekeþ (veya Tekish, Tukush) bugünkü Türkmenistan'da defnedilmiþ olup, 1200 yýlýnda vefat etmiþtir. Selahettin Eyyubi 1137-8 yýlýnda doðuduðuna göre, Sultan Tekeþ aradýðýmýz ata olamaz. Fakat, Tekeþ adýný taþýyan baþka akrabasý varmýydý onu da bilemiyorum, kütüphanede baktýðým hiç bir kaynakta bir ipucu bulamadým.







- Selcuklu Tekeþ ve Tutuþ kardeþleri Sultan Malikþah'ýn oðullarýndandýr. Tutuþ Damascus dolaylarýný yönetmiþtir, Rýdvan ve Dukak adýnda iki tane oðlu vardýr. Onun dýþýnda sülalesi hakkýnda bilgi bulamadým. Fakat, Tekeþ hakkýnda ilgiç bir tesadüf var. Dönemin tarihçilerden biri olan Ýbn al-Athir, 1094 yýlýnda Sultan Berkyürük'ün amcasý olan Tekeþ'in öldürüldüðünden bahsediyor (6). Berkyürük Tekeþin oðlu Ahmet'i de bir müddet Tikrit kalesinde hapsetmiþti, ve daha sonra öldürmüþtü. Hatýrlarsanýz, Selahettin Eyyubi de Tikrit doðumludur. Ahmet bin Tekeþ'in sulalesi hakkýnda bundan baþka bilgi bulamadým. Oðlu varmýydý yokmuydu, baþka kardeþleri de varmýydý yokmuydu bilmiyorum.







Selahettin'in dayýsý Þihabeddin Mahmud bin Tokuþ'un sülalesini tam olarak çýkartamasam da, Türk olduðu nerdeyse yüzde yüz bir ihtimaldir. Tekeþ, Tokuþ, Tekiþ - bunlarýn hepsi eski Türk adlarýdýr. Türk Dil Kurumu, bu isimlerin anlamlarýný þöyle veriyor (7):



Tekiþ: 1. Her þeyin sonu, bitimi 2. Boynuzsuz keçi



Tekeþ: 1. Cenkçi, savaþkan 2. Birbirine uygun.



Tokuþ: Savaþ



Referans ettiðim sözlükte, öztürkçe ad olmayan isimlerin yanýnda 'Far.' veya 'Ar.' yazýlmaktadýr. Has Türk isimlerin yanýnda hiç bir þey yazýlmaz, dolayýsýyla görebiliriz ki Tekiþ/Tekeþ/Tokuþ özbeöz Türk isimlerdir. Burdan Selahattinin dayýsýnýn ve dolayýsýyla da annesinin büyük ihtimalle Türk olduklarýný çýkarabiliriz.







Selahattin Eyyubi'nin Kardeþleri







Selahattin hakkýndaki önemli bir bilgi de kardeþlerinin isimlerinden elde edilebilir. Baktýðým bütün kaynaklarda, Þerefname dahil, Selahettin Eyyubi'nin kardeslerin isimleri þu þekilde verilmiþtir: Þahinþah, Tuðtekin, Tacilmülk Büri, Seyfettin Ebu Bekir, Turanþah, Sitt al-Sham Hatun, ve Rabia Hatun. Bu isimlerden Tuðtekin, Büri, ve Turanþah gibi isimleri Türklerden baþka kimsenin taþýmasý mümkün olamaz. Necmettin Eyyubi Türk olmasa dahi çocýklarýna öztürkçe isimler koymasý ilk olarak eþinin Türk olduðunu ve ailenin Türklere ve Türklüðe ne derece yakýn olduðunu göstermektedir. Selahettin Eyyubi'nin Türklükle hiç bir baðlantýsý yok ise, kardeþine niye 'Türk dünyasý hükümdarý' anlamýna gelen Turanþah gibi bir isim verilsin?







Türklerle Akrabalýk







Eyyubi ailesinin Türklerle akrabalýðý Selahettin Eyyubi'nin annesiyle sýnýrlý deðildir. Selahettin Eyyubi kendisine eþ olarak da bir Türk hanýmý almýþtir: Ýsmet Amine bin Mu'in al-Din Unur. Ýsmet Hatun köklü bir Türk ailesinin kýzýdýr. Babasý Mu'in al-Din Unur 12. yüzyýlýnda bölgede Zengilerden önce hakimiyet kuran Büridlerden biridir. Ýlk Bürid hükümdarý, Tuðtekin, Selçuklu devletinin Þam hükümdarý Dukak'ýn hizmetçisi olarak baþlayýp, Dukak'ýn ölümünden sonra þehri ele gecirmiþtir. Hakimiyetleri 1154 yýlýnda Zengilerin þehri zaptetmesine kadar devam etmiþtir. Ýsmet Hatun'un ilk kocasý Nurettin Zengi'dir. Nurettin'in ölümüyle Zengilerin kuvveti sona erince, Ýsmet Hatun Selahettin Eyyubi ile evlenmiþtir. Bu evlilikle, Selahettin Eyyubi Zengilerin mirasçisi olarak yerini pekiþtirmiþtir.







Selahettin Eyyubi'nin kýz kardeþi Rabia Hatun da Ýsmet Hatun'un erkek kardeþi Sadettin Mesut ile evlenmiþtir. Sadettin Mesut'un vefatýndan sonra da gene bir Türk beyiyle evlenmiþtir: Harran Hükümdarý Gökböri.







Selahattin Eyyubi'nin diðer kýz kardeþi, Sitt al-Þam Zumrut Hatun, da Türkle evlenmiþtir. Hem Humphreys'in kitabýnda, hemde Terry Allen'in Eyyubi mimarlýðý makalesinde de (10), Sitt al-Þam'ýn ilk kocasýndan olan oðlunun ismi Hüsamettin Muhammed bin Umar bin Laçin olarak veriliyor. Laçin, 'kartal' veya 'þahin' anlamýný taþýyan bir öztürkçe isimdir. Dolayýsýyla, Sitt al-Þam'ýn ilk kocasý Umar Türktür. Umar'ýn vefatý ardýndan, Sit al-Þam Selahettin Eyyubi'nin amca oðlusu, Nasrettin Muhammed bin Þirkuh, ile evlenmiþtir.







Kesinlikle tespit edebildiðimiz bir baþka Türk gelini de Memlük kökenli Þajar al-Durr'dur (Al-Salih Necmettin Eyyup bin Al-Kamil Muhammed bin Seyfettin Ebu Bekir I bin Necmettin Eyyubi ile evlenmiþtir). Oðlu Turanþah'ýn öldürülmesinin ardýndan, Þajar al-Durr Memlük Türk komutaný Aybek ile evlenip, Mýsýr'da kendi Hükümdarlýðýný devam ettirmiþtir.







Baþka Eyyubi sultanlarý ve þehzadeleri de Türk kýzlarýyla evlenmiþ olabilirler, fakat bunu þüphelerimi kesin bir þekilde doðrulayacak bir bilgi edinemediðimden dolayý, tahminlerimi sadece bir olasýlýk olarak sunacaðým:



- Al-Nasýr Kýlýç Arslan bin Al-Mansur Muhammed bin Taqi al-Din Umar bin Þahinþah adýndaki þehzade Kýlýçarslan gibi özbeöz Türk ismi taþýdýðýna göre, annesinin de Türk olmasýnýn ihtimali yüksektir.



- Taqi al-Din Umar ve Ýzzettin Farukþah'ýn annesi - yani Þahinþah'ýn karýsý - Türk olabilir. Necdet Sevinç'in yazýsýnda adý 'Kutlukýz' olarak veriliyor; Terry Allen'in yazýsýnda ise, ism 'Khulukhayr Khatun bin Ýbrahim bin Abd Allah' olarak veriliyor. 'Kutlu' kelimesi ise, öztürkçe bir kelimedir, dolayýsýyla hanýmýn Türk olabilme ihtimalli yüksektir.





Selahettin Eyyubi'nin Kimliði



Araþtýrma sonuçlarýna bakarsak, Selahettin Eyyubi Türktür diyenlerde büyük bir haklýlýk payý var. Sonuç olarak, Selahettin Eyyubi kan olarak yarý-Türktür, ve karýsý da Türktür. Kan hücreleri sayacak olursak, Selahettin Eyyubi'nin çocuklarý da 3/4 Türktür. Eyyubi ailesi uzun yýllardýr Selçuklulara baðlý Zengil ailesini komutanlýk ve idareci görevlerinde hizmet etmiþtir ve köklü Türk ailelerine kýz alýp vemiþlerdir. Eyyubi devlet simgesi dahi Selçuklular gibi kartaldýr. Bugünkü Mýsýr bayraðýnda bulunan kartalda Selahettin Eyyubi'den kalan bir mirastýr. Bu açýdan bakýlýrsa, Türklerin Selahettin Eyyubi'ye Türk olarak sahip çýkmasý ve bazý yabancýlarýn Selahattin Eyyubi'ye 'Selçuklu' veya 'Türk komutaný' demeleri de son derece de normaldir. Çünkü her bakýmdan Eyyubi ailesi Türklerle kaynaþýp ayný hedeflerin peþinden savaþmýþlar. Selahattin Eyyubi'nin yaygýn bir þekilde Kürt olarak gösterilmesinin sebebi de babasýnýn yüksek ihtimalle Kürt olduðundan. Baba tarafýna aðýrlýk verip, anne tarafýný unutmak ise, 'kan
babadan gelir' gibi bir haksýz zihniyeti uygulamaktan baþka bir þey deðildir.







Buna raðmen, kanaatýmca asýl önemli olan kan deðil, kiþinin kendisini nasýl hissettiðidir, yani belirttiði kimliktir. Örneðin, teröristbaþý Abdullah Öcalan'ýn annesi Türk ve babasý Kürttür, ama zannederim hiç bir kimse ona Türk demez, diyemezde. Öteki yanda, bazý Valide Sultanlarýn yabancý soydan gelmelerine raðmen, kimse Osmanlý Padiþahlarýnýn Türklüðünden þüphe etmez çünkü onlar Müslüman Türk olarak yetiþtirilip eðitilmiþtir. Kýsaca, birine Türk diyebilmek için, o kiþinin Türklük bilincinde olmasý gerekir. Benzer þekilde, birine Kürt diyebilmek için de, o kiþinin Kürtlük bilincinde olmasý gerekir.







Ancak, duruma o þekilde bakarsak, Selahattin Eyyubi'nin Türklüðünü yada Kürtlüðünü ön planda tutmak yanlýþtýr, çünkü o dönemde ýrk önemli deðildi, Müslüman olmak önemliydi. Selahatttin Eyyubi Ýslamiyet için savaþtý ve hükümdarlýðý sýrasýnda onlarca medrese ve cami inþaat ettirmiþti. Ýslami bilimlerde kendini yüksek seviyede geliþtirmiþtir. Eðer Selahettin Eyyubi'nin Kürt olarak fazla bir hissiyatý olsaydý, yoðun sayýda Kürtlerin yaþadýðý Þahrizor bölgesine yöneltmeyip, devletini çoðunlukla Araplarýn yaþadýðý Mýsýr ve Suriye bölgelerinde kurmazdý. Zaten Selahettin Eyyubi'nin Kürtlük uðruna deðil, Ýslamiyet uðruna savaþmasý zaten bazý aþýrý Kürt milliyetçileri kýzdýrmaktadýr. Mesela, geçen gün tartýþma forumlarýn birinde, bir Kürt ''Selahettin Kürtlük için savaþmýþ olsaydý þimdi Ortadoðu bizim olurdu'' gibi bir düþünce ifade etmiþti. Araþtýrmacý-yazar Michael Rubin'in de bu olumsuz duygularý kaydetmiþtir (11):







"Salah al-Din tarihin en ünlü Kürt olabilir, ancak onu bir milliyetçi tarihçesine dahil etmek sünnidir, çünkü Salah al-Din etnisite için deðil, din uðruna savaþtý (Spuler, 960: 93). Bunu görerek, mulakat ettiðim bazý milliyetçi Iraklý Kürtler Salah al-Din'in Þam'daki türbesi üzerinde iþedikleri için övünmüþtür, çünkü Salah al-Dn 'Ýslam uðruna milletine ihanet etmiþtir.' (14 Ekim 2001, Halepçe mulakati)"









Çoðu Kürtlerin Selahettin Eyyubi'ye bu þekilde hakaret edecek kadar adi davranabileceklerini inanmiyorum. Fakat Rubin'in rapörtajý kinle beslenmiþ bir etnik temelli milliyetçinin ne derecede zararlý olabileceðinin bir göstergesidir. Selahettin Eyyubi'nin zamanýnda, onun ki gibi karýþýk soydan gelen bir insanýn Türklük veya Kürtlük arasýnda seçmek zorunda deðildi. Bugünün ideolojilerle ve siyasi çýkarlarla Selahattin Eyyubi'ye 'Türktür' yada 'Kürttür' diye israr ederek, onu herhangi bir etnik milliyetçiliðe alet etmek çok yanlýþ bir davranýþtýr. Türk ve Kürt kaynaklarý araþtýrýrken, bir mevzu dikkatimi çekti: Selahattin Eyyubi'ye 'Türk' gösteren yazýlarda, babasýndan pek bahsedilmez; Kürt sayfalarýnda ise, Selahattin'in annesinden hiç söz etmeyip hatta yabancýlarýn dahi Türk olarak tanýdýðý atabeylere 'Türk' demekten sakýnýyorlar. Mesela, bir sayfada Nureddin Zengi 'Süriyeli' olarak tanýtýldý. Ýki tarafýn gerçeklerle yüzleþememesi acý vericidir. Selahattin Eyyubi tarihin en büyük Müslüman kahramanlarýndan biridir. Onun baþarýsýnda Türkün, Kürdün, Arabýnda emeði geçmiþtir, ama nedense onun bütün Müslümanlarýn ortak atasý olduðunu görüpte kabul edemiyoruz.







Sonuç olarak, Hollywood filmi yapanlarýn Kürtçe türkü okuduklarýna kýzmamalýyýz; filmde sadece Kürtçe türkü deðil, Arapça ilahiler de seslendirliyor. Ayrýca, bütün batý kaynaklarda Selahattin Kürt olarak tanýtýldýðý için yaptýklarý anlaþýlabilir. Amerikalýlar uzun yýllardýr Ortadoðu insanlarý dinlerinden uzaklaþtýrýp, ýrkçý politikalarýný ihracat etmektedirler. Bunu baþlangýç noktasý dönemin Amerikan Baþbakan Wilson'un ''Wilson'un 14 Noktasý'' olarak bilinen politikasýdýr. Wilson Ortadoðu'da bulunan bütün etnik gruplarýna ayrý ayrý devletler kurulmasýný öngörüyordu. Kardeþi, kardeþe düþman ettiler. Hollywood'a kýzmayalým, sadece kendimize dönüp bakalým ve soralým: biz neden birbirimizle kavga ederek sömürgeci ülkelerinin oyununa geliyoruz?