Sýradan bir iþ günü sonunda, 19: 10 seansýna yetiþip yetiþememe telaþýný da bindiðim taksi de býrakarak, Akmerkez AFM salonlarýna girebilmiþtim.Benim için þimdiye kadar sýradan olan sinemaya gitme durumunu özelleþtiren etkenlerinde, hemen yanýbaþýmda olduðu bir akþamüstü seansýndaydým.
Film baþlamadan önce film hakkýnda bildiklerim, 8 dalda Oscar adayý olmasý ve baþrol oyuncusunun, defalarca seyrettiðim Gladyatör filmindeki þu meþhur Russell Crowe olmasýyla sýnýrlýydý. Birde filmin, þu hiç sevmediðim matematikle bir ilgisi olduðunu biliyordum. Eski New York Times muhabiri Sylvia Nasar'ýn yazdýðý, Josh F. Nash'ýn yaþam öyküsünü filmde hayal kýrýklýklarýna uðramamak adýna mý okumamýþtým; bilemiyorum. Filmi seyretmeden önce Akýl Oyunlarý’ný okumuþ olsaydým, beni bu derece etkileyemeyeceðini hissetmiþtim belki de…

Akýl Oyunlarý’nda beni etkileyen matematik dehasý John Forbes Nash, Jr.'un yaþam öyküsü olmasýmýydý?

Sadece o kadar mý? Hayýr.

Arkadaþlýk – Dostluk

Arkadaþlarýna göre nasýl biriydi?
‘‘Son derece tuhaf, soðuk, kendini beðenmiþ, tepkisiz, tarafsýz, acayip, münzevi, garip.’’
Okul yýllarý boyunca Nash’ýn dýþlanýþýný, a sosyal davranýþlarýný, empatiyle izledim.

Hýrs

Okul yýllarýndan belki de filmde gösterilmeyen Nash’ýn doðum anýndaki gözyaþlarýyla start alan ve yaþamý boyunca peþini býrakmayan hýrsý belki de bir taktir duygusu uyandýrdý bende.

Rekabet

Bir kiþinin ekseninde bütün matematikçilerin dünyasý, matematikçi cemaatinin birbiriyle iliþkileri, acýmasýzlýkla sertleþen meslek rekabeti, duygunun, mantýðýn hem bir arada, hem ayrý yaþama arzularýnýn çarpýþmasýnda bende hýrslandým belki bilemiyorum.

Sevgi

Evet sevgi, matematiði ve bilimselliði fazla sevmeyen, duygusal yaným bu filmde de aðýr bastý sanýrým. Sevgiyi bu günlerde yanýbaþýmda hissetmemin ve bu güzel filmi sevgiliyle paylaþmamýn etkisini de gözardý edemem tabii.

Nesnelere anlam yüklemek…
Gökyüzüne çizilen þemsiye, ahtapot…
Sevgiliye verilen mendilin, her durumda ve her þartta anlamýný korumasý…
Bana gerçek çözümün aklýmýzda deðil, yüreðimizde olduðunu düþündürdü.



Princeton Üniversitesi'nin dahisi John Forbes Nash Jr'ýn zehir gibi çalýþan beyni tam 30 yýl boyunca þizofreninin karanlýk labirentlerinde, puslu çýkmazlarýnda dolaþýp durmuþtu. Yýllar sonra hem de hiç beklenmedik bir þekilde sis daðýldý... A Beautiful Mind'da Russell Crowe tarafýndan beyazperdede canlandýrýlan John Forbes Nash Jr, kelimenin tam anlamýyla delilik ile dahilik arasýnda gidip gelen bir matematikçinin hayatýndaki sis perdesinin daðýlmasýnda ve Nobel ödülünü almasýndaki en büyük etkende, onun hep yanýbaþýnda duran koskocaman yürek deðil miydi zaten? Bütün hezeyanlar, sanrýlar Nash'ýn özel yaþamýný olumsuz etkiliyordu ama karýsý; önceleri güçlü, yakýþýklý, akýllý bir adam olan ama daha sonra, hayal aleminde nefes alýp veren bir yaþayan ölü haline gelen Nash’ýn hep yanýndaydý.

Yani demek istediðim, hani o hep küçümsediðiniz sýradan, gündelik, küçük þeyler…

- ‘‘Þimdi bunlarý anlatmanýn ne alemi var? Bunlarla vakit geçirmenin, oyalanmanýn ne gereði var?’’ dediðimiz sýradan, insani duygularýn hayatta bilimsel anlamda dahi fevkalade önemi olduðunu hissettim.

Lütfen sizde filmi bir kere daha hatýrlayýn; görmediyseniz mutlaka görün.

Ve sizin için hayatta önemli olan, deðerlerin sýralamasýný bir kez daha yapýn.
Oyun kuramýný bilmenin insana saðladýðý faydalardan yararlanýp; uzlaþmazlýk giderme yani anlaþma yeteneðimizi hep beraber arttýralým.

Uzlaþmama taraflardan biri kazanmýþsa, diðeri mutlaka kaybetmiþtir (win-lose) paradigmasýna kilitlenmeden; gerçek hayatta iki tarafýn da kazanacaðý (win-win) veya iki tarafýn da kaybedeceði (lose-lose) gibi hallerin mevcut olduðunu unutmamak hepimiz için faydalý olacaktýr sanýrým.


Ömür Ýsfendiyaroðlu
19.03.2002