Yaratıcı Drama ve Eğitimde Kullanılışı
Eğitim, tanımı ve içeriği ile en zor kavramlardan biri. Eğitim alanında da en mükemmele ulaşmak uzun yıllardır insanları hep meşgul ede gelmiştir. Eğitimi insanlarda kalıcı ve istendik yönde bilgi ile donatmak diye tanımlamak yanlış olmaz sanırım. İşte ülkemizde son yıllarda karşımıza cıkmış olsa da dünya gündeminde epey eski bir yeri olan “Yaratıcı Drama “ konusuna değinmek istiyorum. Beni buna iten ise, bu yılki sene sonu mesleki etkinlikler çerçevesinde bize verilen bir seminer oldu. Size aktaracaklarım bu seminer sonunda merak edip derlediğim bilgilerin bir aktarımı olacak. Umarım mesleğe yeni başlayan meslektaşlarıma ve velilere faydalı olur.
Yaratıcı Drama; Çıkış noktası olarak, bir davranış, bir kelime, bir cümle veya fikirden yola çıkarak, tiyatro tekniklerini de kullanarak, grup çalışması içinde eski yaşantılarından yararlanarak yeniden çağlandırma eylemidir.
Yaratıcı Drama uygulamalarının kendi içinde ve bir bütünlük taşıyan aşamaları vardır. Bunlar,

1. Isınma: Çeşitli yöntemlerle beş duyuyu kullanma, gözlem yetisinin geliştiği, bedensel ve dokunsal alıştırmaların yapıldığı, tanışma, etkileşim kurma, güven ve uyum özelliklerini katılımcıya kazandıran ve oldukça kesin kurallarla belirlenen, grup liderinin yönlendiriciliğinde yapılan çalışmadır.

2. Oynama (Pandomim ve rol oynama): Belirlenmiş kurallar içinde özgürce oyun kurma ve geliştirme çalışmalarından oluşur. Yaratıcılık bu aşamada oldukça önemlidir.

3. Doğaçlama: Saptanan bir tema üzerinden yola çıkılarak, bir hedefe doğru belli aşamalarla yol alınır. Bireyselliğin ve yaratıcılığın ön plana çıktığı çalışmalardır.

4. Oluşumlar: Sürecin nasıl gelişeceği ve nereye varacağı önceden belirsizdir. Süreç, önceden belirlenmiş bir noktadan başlar (*).
Yaratıcı Drama ya Ait Bazı Kavramları ise şöyle sıralamak olasıdır.

a) Yaratıcılık: Genel olarak yaratıcılık, daha önceden kurulmamış ilişkileri kurabilme, böylece yeni bir düşünce şeması içinde, yeni yaşantılar, deneyimler, yeni düşünceler ve yeni ürünler ortaya koyma durumudur.

Graham Wallis’e göre bu süreç dört ana bölümden oluşur:
1. Hazırlık dönemi,
2. Kuluçka dönemi,
3. Aydınlanma dönemi,
4. Gerçekleşme ya da doğrulama dönemi.

b) Dramatik Oyun: Çocukların çevrelerinde keşfettikleri tüm karakterleri ve hareketleri taklit ettikleri özgür bir ortamda oynanan oyundur. Oyunun süresi belli değildir. Temel olarak öykünmeye (taklit) dayanır. Örneğin; evcilik, doktorculuk yapılandırılmış çocuk oyunlarıdır. Çocuğun doğal gelişim evrelerinde ortaya çıkar.

c) Dramatizasyon: Drama gibi bir eylemselleştirmedir. Rol oynama yöntemi ile iç dramaların görselleştirilmesidir. Bir konu, bir olay ya da durumun roller verilmesi yoluyla hareket, mimik, jest ve seslerle canlandırılmasıdır.

d) Rol Oynama: Film ya da tiyatro oyunundaki karakterlerin aynı biçimde canlandırılması değildir. Başta öykünme olsa da, ama henüz yaşanmamış roller üstlenerek, yaşamın daha ilerdeki aşamalarına hazırlanmaktır.

e) Doğaçlama: Genellikle “anında oluşan” anlamında kullanılsa da, daha çok belirli bir hazırlık sürecini barındıran doğaçlama; büyük ölçüde grup dinamiğinden yararlanılarak oluşturulan rol oynamalar, oyunlar ve süreçlerdir (5).

f) İletişim: Bilgi üretme, aktarma ve anlamlandırma sürecidir. İletişim, katılanların bilgi /sembol üreterek birbirlerine ilettikleri ve bu iletileri anlamla maya, yorumlamaya çalıştıkları bir süreçtir (**).
*Nilgün Tuluk
nilguntuluk@mynet.com
Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yaratıcı Drama Bölümü
**Dökmen, Ü. (2003). İletişim çalışmaları ve empati (23. baskı). İstanbul: Sistem Yayıncılık...
Konu ile ilgili Başvurabileceğiniz bazı kaynaklar;
ADIGÜZEL,H:Ömer; (1993). “Oyun ve
Yaratıcı Drama İlişkisi”.Ankara
Üniversitesi Eğitim Bilimleri
Enstitüsü, Eğitim Programları ve
Öğ r e t im Ana b i l im Dalı ,
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
SAN,İnci; (1990). “Eğitimde Yaratıcı
Drama”. Ankara Üniversitesi Eğitim
Bilimleri Fakültesi Dergisi, sayı.23,
Ankara.
(1991). Yaratıcı Drama Eğitsel
Boyutları. Dokuz Eylül Üniversitesi…
Buca Eğitim Fakültesi I.İzmir Eğitim
Kongresi, 25-27 Kasım.
Yaratıcı Drama
Gülşen YEĞEN
Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi
YARATICI DRAMA