OKUMUÞ ADAM


      - Bir nüfus sureti gerekli. Bu nüfus cüzdaný, bu da fotoðraf.

Muhtar gözlüðünü düzeltip nüfus cüzdanýmý inceledikten sonra, üstünden baktý :

- Annenizin adý Ayþ mi ?

Muhtar iyi kötü selamlaþtýðýmýz biri, sað olsun ilgi gösteriyor.

Annemin adýnýn aslýnda Ayþe olduðunu, nüfus müdürlüðünde e harfinin eksik yazýlmasý sebebiyle Ayþ olarak yazýldýðýný anlattým. Muhtar gözlüðünün üstünden hâlâ
bakmayý sürdürünce, iþlerimin çok yoðun olduðunu, fýrsat bulur bulmaz düzelttireceðimi söyledim.

Söz sýrasý ona geldi :

- Ýhmalcilik, dedi, hiç iyi bir þey deðildir. Her iþi zamanýnda yapmak gerekir. Hele hele siz okumuþ, yazmýþ adamsýnýz. Siz böyle yaparsanýz cahil insanlar neler yapmaz. Hemen bir ilmuhaber yazalým, git düzelttir.
     
Acelem var ya, ezile büzüle nüfus suretini almaya çalýþýyorum. Söz üstüne söz veriyorum, “Ýlk fýrsatta, boþ kaldýðým ilk gün, sizden bir deðiþtirme yazýsý alýp düzelttireceðim” falan filan. Ama nafile. Adamýn hayattaki en büyük emeli, benim nüfus cüzdanýmdaki e harfi eksikliðini tamamlatmakmýþ gibi bastýrdýkça bastýrýyor :

- Siz okumuþ, yazmýþ adamsýnýz. Yakýþýyor mu þimdi ? Sen bunu kendine yedirebiliyor musun ?

Ben mahçup mahçup kývranýrken o da bir yandan hazýrlýyor, bir yandan da söylenmeye devam ediyor :

- Þimdi Mehmetçim, cahiller neler yapmaz? Öyle ya.

Ayýp deðil mi, filan demeye getiriyor. Yalnýzca muhtar olsa neyse. Ýþ için gelmiþ baþkalarý da var. Onlarýn üstüne de görevmiþ gibi, muhtara destek oluyorlar.
     
- Ya ya olur mu? Yakýþýr mý?
     
     …

Köyde bizim muhtar, zeytin hýrsýzlarýný karþýsýna dikeltir, saatlerce nasihat ederdi, paylardý. Onlar da boyunlarýný önlerine eðer, bir daha zeytin çalmayacaklarýna söz verirler, yeminler ederlerdi.
     
Biz çocuklar da seyre gider, “Ali þöyle yemin etti”, “Veli böyle yemin etti”, “Bir daha çalmayacaklarmýþ” vs. gibi sohbetini ederdik.

Benim muhtarýn karþýsýndaki boynu bükük duruþum da tam zeytin hýrsýzý duruþu. Köyde muhtar oturduðu yerden, yetiþebildiðine bir tokat çýkarýrdý. Bereket versin bu muhtar yalnýzca öðüt veriyor.

      Ama çenesi kalabalýk. Ben nüfus suretini almýþ aceleyle kapýdan çýkarken, o hâlâ arkadan baðýrýyor,

- Bir yarým gününü ayýr. Bir ilmühaber düzenleyelim. Yakýþmýyooor !

…

      Okula kayýt baþvurusu yapýcam. Tüm evraký hazýrladým. Muhtar korkusundan eski tarihli bir nüfus sureti var onu ekleyiverdim.

Memur evraký eline aldý, tek tek inceliyor. Nüfus sureti eski tarihli ya, acaba “Bunun yeni tarihlisi gerekli” der mi ? Muhtarýn karþýsýnda boynu eðik durmak var. Aklýma geldikçe yüreðim cýýz ediyor. Ýçimden dualar ediyorum. “Tanrým, sen büyüksün, nüfus suretinin eski tarihli olduðunu görmesin”.

      Sýra ona geldi “Bu da tamaaam” dedi, geçti. Dualarým kabul oldu ya neredeyse göbek atýcam. Ama memur tüm evraký inceledikten sonra “Tamam” diyeceðine, yine geri uzattý. “Ne oldu ?” dedim.
     
      - Fotoðraflý ikametgah senedi eksik. Ekle getir. Tamam.

      Kendi kendime kýzýyorum, þimdi. Nüfus suretindeki eski tarihi görmeme duasýný yaptýn, tamam, fotoðraflý ikametgâh duasýný niye unutursun be adam. Bir de mürekkep yalamýþýz.

      Ýþim o denli acele ki, nüfus deðiþtirme iþini dünyada yapamam. Yapmaya kalksam iþi kaybederim. Hiç çýkýþ yolu yok. Yine karþýsýna dikilicem , zeytin hýrsýzý gibi. Çaresiz.

      Tabii gittim. Odasý yine týklým týklým. Sýraya girdim. Muhtarýn, yirmi gün önceki geliþimden bu yana gündeminde en ufak bir deðiþiklik yok, en arkalardan beni görüp öðütlere baþladý,

      - Mehmetçim yakýþýyor mu þimdi ? Siz böyle yaparsanýz, okumuyanlar neler yapmaz. Hiç yakýþtýramýyorum. Olmuyor.

      Sýradakiler bir þey anlamasa da, ben harf harf anlýyorum. Mahçup mahçup bakýyorum.
…

      En büyük sýkýntýyý, ev sahibi “Zaten kiracý virancý, elektriði, suyu üstüne al. Yarýn çeker gidersin, baþýma kalýr. Almayacaksýn evimi boþalt” deyince yaþadým.

      Öðrendim ki, her ikisine hem nüfus sureti hem de ikametgâh gerekirmiþ. Yandým ki, ne yandým. Þimdi bu adama gidip, dört tane birden evraký nasýl isterim.

      Kabahatimi örtmek için bir kutu baklava aldým, bir büyük þiþe de gazoz. Dikildim karþýsýna.

      Ne çare. Adam sinir küpü. Hediyelere bakmýyor bile. “Bunlarla suçunu hafifleteceðini mi sandýn ?” der gibi yüzüme baktý :

- Ne var ?

Birazcýk yumuþar gibi mi ne ? Hemen atýldým.

- Ýki nüfus, iki ikametgah.

- Hem de ikiþer ikiþer, öyle mi ?

- …

- Yakýþýyor mu sana? Okumuþ bir adam olarak, sen kendine yakýþtýrabiliyor musun ?

-
Neyse sað salim bunu da geçiþtirdik.

      Yýllarca en büyük yaþama zorluðum, nüfus cüzdanýmdaki anne adýnýn e harfi eksikliði oldu, diyebilirim.
     
     …
     

Hiç aklýma gelmezdi. Kaderde bir gün iþsiz kalmak da varmýþ. Ýþsizim ya boþ boþ dolanýyorum. Aklýma nüfus cüzdaným geldi. Vaktimi boþa harcayacaðýma, gideyim, nüfus cüzdanýmý deðiþtireyim; e harfi eksikliðinden kurtulayým, dedim. Öyle ya, muhtar en az yirmi kez söyledi. Benim e harfine karþý bir tavýr takýndýðýmý düþünmüþ olacak “Olmadý, yakýþmadý…” diye payladý durdu.

      Þimdi ben de dikileyim karþýsýna, tabii o yine baþlayacak.

“Olmuyor Mehmet’çiðim. Sen okumuþ yazmýþ adamsýn, Sana yakýþýyor mu ?”, “Bir ilmühaber yazalým” diye. Sanacak ki, ben yine “Abi vaktim yok. Ýþim çok acele. En kýsa zamanda...” falan filan diyeceðim. Ezilip büzüleceðim. Tabii ben “Vaktim var. Yaz bir ilmühaber. Götüreyim nüfus müdürlüðüne, þu Ayþe’nin e’sini bir güzel yazdýrayým. Þöyle alný açýk, baþý dik geleyim bundan sonra karþýna” diyeyim. Öyle ya, biz okumuþ yazmýþ adamýz. O kadar mürekkep yalamýþýz. E harfi eksik nüfus cüzdanýyla dolaþmak bize yakýþýr mý?

      …

      Daltaban muhtarlýða koþtum. Dikildim karþýsýna. Nüfus cüzdanýmý gururla uzattým.

- Buyrun Macit abi. Vaktim oldu, geldim. Yaz bir ilmühaber, tamamlatayým þu “e” harfi eksikliðini, dedim.
     Muhtar her zaman yaptýðý gibi, bir nüfus cüzdanýna, bir de yine gözlüðünün üstünden bana baktý.

      - Talebin nedir?

      Her gidiþimde uzaktan paylamaya baþlayan muhtar, bu kez dalgýn bir gününde olmalý. Açýklamaya çalýþtým :

- Hani annemin adý Ayþe idi de, e’si eksikti Ayþ mý demiþtin ya. Ýþte ona e ekletmek için yazý yazdýrmaya geldim.

      Nüfus cüzdanýna dikkatlice bir daha baktý :

      - Buna e’mi ekleteceksin?

      - Öyle.

      Yanýtýma bir kahkaha attý :

      - Yahu Mehmet bey. Siz okumuþ yazmýþ adamsýnýz. O kadar mürekkep yalamýþsýnýz. Ayþe olsa ne oluur, Ayþ olsa ne olur. Ne zararý var þimdi. Siz böyle bir harf için sorun çýkarýrsanýz, okumamýþlar neler yapmaz, neler.

      Baktým yapmayacak, geri döndüm. Arkamdan hâlâ laf yetiþtiriyor.

- Uðraþmayýn böyle gereksiz þeylerle. Çok rica ederim.