OTLAKÇI


      Herkesin ayrý bir yöntemle býrakmasý, özel, hatta akla gelmeyecek yöntemler geliþtirilmesi olanaklý.
Sigaradan bahsediyorum. Býrakabileceðimi hiç düþünemezdim. Tümüyle arkadaþ yüzünden oldu. Yüzünden dediðime bakmayýn, piþman deðilim. Özlemiyorum da. Ben yalnýzca býrakmaya zorlayan koþullarý kabullenemedim.

      …

Fabrikada iþe alýnýnca, yönetici, montaj bölümüne götürdü. Oradaki ustaya “Kadir usta, bu Mehmet. Elektrikten anlar; kontrollere baksýn.” dedi.
      Kadir usta iyi birine benziyor. Yönetici gidince tanýþma faslý baþladý. Ýlk soru:
      - Aspirin var mý?
      Ben de hiç aspirin içmem. Baþýmýn aðrýsý bir tuttu mu, kaç tane içersem içeyim boþuna. Ýlle de Panalgin. O da, aðrý yirmi dakikada hafiflemezse bir tane daha. Ancak kendime gelebiliyorum.
      Kadir usta hala yanýt bekliyor:
      - Yok, iyi gelmiyor. Ýçmiyorum.
Alaycý alaycý güldü. Sorduðu þey baþkaymýþ. Teklifsiz, gömlek cebimdeki sigaraya et attý. Bir tane yaktý, bir tane kulaðýnýn arkasýna kýstýrdý “Þakacý kerata!” diye de sözde sevdi.
Hiç beklemediðim bir karþýlama biçimiydi bu.

     …

     Günler geçtikçe, gerçekten iyi bir insan olduðunu, ancak çok sigara içtiðini farkettim. O yýllarda daha ülkenin en önemli sorunu sigarayý yasaklamak deðildi. Her yerde içiliyordu. Kimsenin aklýna “Þurada yasak olsun, burada yasak olsun” demek gelmiyordu. Yine o günkü düþünce yapýsýna göre hiç kimsenin aklýna Kadir ustanýn çok sigara içmesine tepki göstermek de gelmiyordu.
     Sanýrým, rahatsýz olan tek kiþi bendim. Yok, öyle yasaklama anlamýnda deðil. Benim sýkýntým, içtiði sigaranýn benim sigaram olmasý. Adam günde iki üç paket sigara içiyor. Ama akþam eve giderken yalnýzca bir paket sigara alýyor. Onu da üç dört tane kalana kadar akþamdan içiyor; kalanýyla iþe geliyor. O üç dört sigarasý da akþama kadar bitmiyor; çünkü eli sürekli benim gömlek cebimde. Günün üçte birinde bitiþik ikizler gibi dolaþýyoruz.
     Ben, günde iki paket sigara alýp, yarým paket içiyorum; o bir paket alýp saðdan soldan gelen ekstralarla belki de üç paketi bulduruyor.
Ben sigarayý azalttým mý, o çoðaltýyor, tüketim dengesini kararlý hale getiriyor.
      Arada, “Ýçkim yok, kumarým yok. Günde bir paket sigaram var, çok mu?” diye övünmesi, benim gömlek cebimle oldukça ilintili.

     …


Bir gün servis aracýný kaçýrýp iþe geç kalýr mýyým? Akþamdan kalan bir kaç sigarayý bitirmiþ, yollarýmý gözlüyor. Beti benzi atmýþ. Beni görünce yüzü aydýnlandý. Ama tehditten de geri kalmýyor:
      - Bir daha geç kalýrsan yönetime rapor ederim. Ekmeðinden olursun.
Çýkardým paketi:
- Usta yak.
Gözlüðünün üstünden baktý. Sözde nazlana nazlana:
- Yakalým bakalým bir sigaraný!

     …

Zaman geçtikçe sigara masrafý iyice arttý; hatta yük olmaya baþladý. Küçük çapta bir ekonomik sýkýntý; daha doðrusu sýkýntý demeyeyim de, cebim bozuk para görmez oldu.
Sigarayý dondurma yer gibi þapur þupur içen Kadir usta için olay daha farklý. Sigara saðlýða zararlýdýr; bilinen bu. Ama, insaný kanser hastasý edip öldürür mü? Bugünkü bilimsel verilere göre bu kesin deðil. Korktuðum þu, eðer doðruysa, otlanma sigara ile ilk ölüm gözlerimin önünde gerçekleþecek. Katili de ben.
Bildiðim kadarýyla, yasalarýmýzda sigara otlanmayý hoþ görmek suretiyle adam öldürme diye tanýmlanmýþ bir suç yok. Ama, vicdaným ve özellikle cüzdaným beni rahat býrakmýyor.
…

Tam, benim paramý, biricik Kadir ustamýn da canýný kurtaracak bir yöntem arayýþý içindeydim ki, çözüm kendiliðinden geldi. Basit bir olaydan aramýz limonileþmiþ, kýsa bir süre konuþmamýþtýk. Baktým, konuþmadýðýmýz sürede elini gömlek cebime atamýyor. Bu çok hoþuma gitti. Fazla sigara almayý unuttuðum ya da gidip almaya üþendiðim zamanlar ortamý biraz gerip yüzümü karartýveriyorum; küsüz! Bizimki saða sola sigara aramaya koþuyor artýk.
Bazý kimseden bulamýyor, melül melül gömlek cebime bakýyor. Üzülüyorum.
Bu sigara denen þey var ya, öyle namussuz bir þeydir ki; kendini dilenciden bile istetir.
     …

Gel zaman git zaman o bakýþlarýna vicdaným elvermedi. Küsmelerden vazgeçtim. Ama, olmuyor. Elleri yine cebimde. Hatta, bu kez iþi daha ileri götürdü. Sigaram azaldýðýnda “Kör müsün, sigaran bitiyor. Beni sigarasýz býrakmaya ne hakkýn var?” der gibi ters ters bakmaya baþladý.
Hatta bir gün iþe dalmýþým, sigaram bitmiþ, sakladým sanýp, döner býçaklý holigan üstü arar gibi tepeden týrnaða aradý. Bulamayýnca da caný sýkýldý; ortadan kayboldu. Baktým on dakika sonra geri geldi. Meðer gitmiþ önüne gelenden benim adýma sigara istemiþ. Onlar da “Mehmet az yesin de kendine sigara alsýn” demiþler.
- Sen, dedi, ne sevimsiz adammýþsýn. Ýnsanlarýn gözünde iki sigara kadar hatýrýn yokmuþ. Yazýklar olsun!
     …

Artýk bardak taþmýþtý. Yine çözüm aramaya baþladým. Ne yapmalý ne etmeli…



Ve bir sabah elini cebime attý. Boþ. Önce bir þaþkýnlýk geçirdi. Sonra, yüz yüze geldik:
- Sigara saðlýða zararlýymýþ, býraktým.
Hiç beklemiyormuþ; dilleri dolaþtý:
- Se..se..sen. Si..si..sig….Bý…bý… Hasstiiir!
Bu denli mutsuz halini hiç görmemiþtim.
Günlerin, aylarýn getirdiði alýþkanlýkla cebime bir kaç kez daha el attý; ama boþuna. Kadir ustam umarsýzdý. Kendince haklýydý da. Küsle, bir yolunu bulup barýþýlýrdý; ya sigarayý býrakmýþ adam ne iþe yarardý.
Elini, kazaðýnýn altýndan gömlek cebine soktu, buruþuk bir paket çýkardý. Ýçinde üç ya da dört sigara olmalýydý. Birini gururlanarak yaktý; “Bak, bizim de sigaramýz var” der gibi. Ardýndan birini de çýkardý bana uzattý. Almadým tabi. Bu konuda kararlý olduðumu belli eder biçimde elyüz hareketleri yaptým. Onun bir sigarasýnýn ne kadar deðerli olduðunu biliyordum. Bu, hem sigaraya yeniden baþlamak hem de on beþ yirmi kilo sigarayla o bir sigarayý geri ödemek demekti. Sözle de pekiþtirdim:
- Býraktým.

     …

Ertesi gün iþe elinde eski bir gazete parçasý ile geldi. Sözde Amerikalý bilim adamlarý sigaranýn kanser etmediðini söylemiþler. Bunlar sömürgelere sigara satan þirketlerin aylýklýlarý olmalý, ama onun iþine geliyor; “Hastalanmazsýn, korkma” demek istiyor…
Sonraki günlerde sigaranýn ruh saðlýðý üzerindeki iyileþtirici etkilerini kanýtlamaya çalýþtý.
Günler, haftalar geçtikçe çabalarý da umutlarý da tükendi gitti.

     …

Bir gün yönetici çaðýrdý. Söylediðine göre bu bölümde verimli olamamýþým. Uyum sorunum da hat safhadaymýþ. Beni baþka bölüme verip yerime Celal diye bir arkadaþý aldýlar.
Ben yeni yerimden memnunum. Ama, Kadir usta ile Celal’in arasý biraz limoniymiþ bugünlerde.