RÜÞVETÇÝLÝKTE SORUNLAR


Kapýdan her çýkan “Rüþvetsiz iþ görülmüyor!” diye yakýnýnca, insan ister istemez ceplerini yoklamaya baþlýyor.
Adamýn karþýsýna beþ parasýz dikilmenin utancýný düþünebiliyor musunuz? Týpký beleþçi gibi! “Paran pulun yok, adamým diye dolaþýyorsun” diye bakmazlar mý insanýn yüzünüze.
Söylediklerine göre arada hediyeci olmayan da çýkýyormuþ. Nerede bende o þans da, yine de “Aman ha! Bir de suçlu düþersin, alýþtýra alýþtýra” uyarýlarýný yabana atmamak gerek.
     Gerçi o kadar da bilgisiz deðiliz. Parayý elime alýr, yelpaze gibi savurmaya baþlarým; adam rüþvetçiyse havada kapar. Deðil de “Bana rüþvet mi teklif ediyorsun” derse; “Serinlemek de mi suç oldu birader” diye çýkýþýp yükümü yukarý yýðarým. Hani, çok da kolaydý ya. Neyse, zaten zor iþler de hep beni bulur.

     …
     
Bizim Fuat olacaktý þimdi; öðretiversin þýp diye iþin sýrrýný. “Avrupa’da bile rüþvet verdim” diye þiþinir dururdu ya, koyduysan bul þimdi; kýrk yýlda bir hayýra girecek!
Çaresiz, hiç bir ön hazýrlýk yapmadan daldým içeri. Kapýdaki görevli, iþimi ortadaki gençten memurun yapacaðýný söyledi. Ýlerledim, karþýsýna dikildim. Bir ara baþýný kaldýrdý; iþaretle dosyamý gösterdim. Bir hareket yaptý; dur mu demek istedi, yoksa defol git mi, anlayamadým. Her olasýlýða karþý bekledim. Baþýný bir daha kaldýrýnca ayakta durduðumu görüp kýzdý:
- Otur! Sýrýk gibi karþýmda dikilip durma.
Sýrýk mý? Bak bu çok hoþuma gitti. Ben kýsalýktan yakýnýrken o boylu poslu görüyor demek ki. Eðer rüþvetçiyse, bu bile vereceðim hediyeyi helal ettirmeye yeter.

     …

Þimdi hediyeyi hangi yöntemle vereceðimi düþünüyorum.
      Öncelikli sorun rüþvetçi mi deðil mi? Artýk þansýmýzý deneyeceðiz. Baþlasýn denemeler: Kaðýt parayý sað elimin altýna sýkýþtýrýp bir hamle yaptým, göz göze geldik. Korkup geri çektim. O da yumruk mu atýyorum sandý ne:
- Dövecek misin beni?
Haþa! Dövmek de ne demek efendim. Becerebilsem rüþvet verecem de, nerede o yetenek. Daha önce de hiç hediye alaveresi yapmadým ki.
Ýlk hamle baþarýsýz. Artýk hiç kuþkum yok, rüþvet vermek deneyim iþi, hatta bir sanat.
…

Bir ara sað yanaðýný kaþýdý. “Hah tamam” dedim, sað cebime koy demek istiyor. Bu ”Ýstemem yan cebime koy”un deðiþik bir türü olmalý. Ama madem öyle, insan sað cebini þöyle biraz öne çýkarmaz mý?
Rüþvet iþi bu. Verebileni var, veremeyeni var. Alýþkýný var çekingeni var.
Bir ara da iþaret parmaðýný burnuna soktu. Ýki boðumunu birden. Bu haliyle de “Herkes ne alýrsa, ben iki katýný alýrým” demek istediðini düþündürüyor. Üstelik hýzlý hýzlý karýþtýrmasý da, çabuk ol iþareti gibi.
     
Memleket olarak geri kalmýþýz diyoruz ya, doðru, iþte geri kalmýþlýk! Bir iletiþim sistemi, ortak bir dil oluþturamamýþýz hâlâ. Adam iki katýný istiyor, benim rayiçten haberim yok.
Önce eðitim, sonra yine eðitim. Öyle “Benim memurum iþini bilir!” demek yetmiyor.

     …


Tam ben yeni bir hamleye kalkýþacaðým, bir anda aklýna çok önemli bir þey gelmiþ gibi yerinden fýrladý. Soluðu köþedeki telefonun baþýnda aldý. Gizlemek için sol eliyle aðzýný kapattý, baþýný sürekli sallamaya baþladý. Karþý taraftaki ne anlatýyorsa bu da hem konuþuyor hem de denemeler yapýyor. Önce telefonu boynuma kýstýrdý, sol elini “Ver” der gibi uzattý. Sonda sað eliyle uzattýðý sol eline bir þaplak vurdu.
Ardýndan belini saða kavis yaptýrýp, pantolonunun sol cebini, çerezciden çay bardaðý ölçüsüyle çekirdek koyduracakmýþ gibi açtý, sonra bundan da vazgeçti.
En son iki eliyle dosya açma ve saðý solu kollayýp hýzla kapatma deneyi yapýp telefonu da kapattý.
Dönüþte ayný þeyleri sözde belli etmeden tekrar tekrar denedi. Ben de bir kaç giriþimde daha bulundum, olmuyor. Ne o almayý becerebildi ne de ben vermeyi…

      …

Anlayacaðýnýz rüþvet vermek de almak da zor iþ.