ï¿½zEdebiyat - Nï¿½khet Everi - Sevgilim Mardin ï¿½

Ve sevdalandý kadýn bozkýr gözlü Marde’ye...

Hiç þehirlerin de cinsiyeti olabileceðini düþündünüz mü? Bir tür enerji... Ben her þehrin enerjisini farklý hissederim. Kadýn, erkek, genç, yaþlý, ana, baba, çocuk, ata vs...

Mardin deyince aklýma gelen, erkek enerjisi olan bir þehir. Mardin bir erkek. Yaþýný göstermeyen, dað gibi ayakta sapasaðlam kalmýþ yakýþýklý bir erkek. Size garip gelebilir ama, hani þöyle biraz Kenan Ýmirzalýoðlu, Özcan Deniz, Kadir Ýnanýr arasý bir karýþým...

Mardin denince aklýnýza ne ya da neler gelir bilemem. Benim aklýma onlarca þey geliyor. Bütün bunlarý burada sizlerle bu yeni yazý dizisinde paylaþacaðým. Ama belki de biraz gurme zevkleri olan biri olduðumdan benim aklýma ilk anda yemekleri geldi bugün Mardin’in.

Mardin yemekleri... Sakýn ola Güneydoðuya has kebap ve acýlý yemekleri düþünmeyin Mardin yemekleri denince. Mardin yemekleri þehrin aynen kendisi gibi çok farklý ve çok özel. Bu mutfak et ile bulguru, sebze ile baharatý müthiþ bir uyumla bir araya getirir. Týpký attýðýnýz her adýmda þehrin Um-Dabaggiye, Hassuna, Samara, Halaf’tan Uruk, Hurri, Akad, Hitit,Mitanni, Asur,Arami, Med’lere; Persler, Büyük Ýskender, Selevkoslar, Abgarlar,Ermeniler, Romalýlardan, Sasaniler, Bizans’a; Artuklulardan, Ýlhanlý-Moðol, Karakoyunlu, Akkoyunlulara; Osmanlýdan günümüz Türkiyesine tüm tarihi bir potada eritip, hepsini uyum içinde yaþatmasýný hissedeceðiniz gibi.

Size bugün Mardinli bir kadýndan bahsetmek istiyorum. Ebru Baybara Demir. Onu artýk o kadar çok insan tanýyor ki... Mardin’de yaptýklarýyla, Mardin için yaptýklarýyla ve o eþsiz yemekleriyle artýk Mardin’e yolu düþen hemen herkes tanýyor. Ama özellikle rehberler için hiç de yabancý deðil o. Ýstanbul Rehberler Odasý’nýn bir dönem Genel Sekreterliðini yapmýþ olmasý zaten Türkiye’deki hemen tüm profesyonel turist rehberlerinin onu tanýmasý demektir.

Benim ilgimi ise bir dergide hakkýnda çýkan epey detaylý bir yazý ile çekmiþti. Bir kadýn olarak yaptýklarý, verdiði savaþ takdirimi kazanmýþtý. O sýralar turist rehberleri için bir eðitim gezisi düzenleme derdindeydim aþýðý olduðum Mardin’e. Onu aradým, tebrik ettim ve bana bir tur düzenlemek için yardýmcý olmasýný rica ettim. Ýþte o andan itibaren de arkadaþým oldu.

Bir Mardinli o. Büyüdüðü, yetiþtiði ve yaþadýðý þehir olan Ýstanbul’u terk edip, tüm zorluklara göðüs gererek köklerinin olduðu ve deli gibi sevdiði Mardin’e yerleþmiþ bir Mardinli. Bir bozkýr gözlü o... Burnunda hýzmasý, Mardin’e has telkari yüzük, bilezik, küpe ve kolyeleri ve giydiði yörenin becerikli terzilerinin elinden çýkan harika yöresel kýyafetleri ile Mezopotamya ovasýna bakan, hayraný olduðum Ermeni mimar Lole’nin eseri bir binadaki lokantasýný iþleten becerikli bir Mardin kadýný o.

Hikayesi çok yazýldý çizildi. Evleniþi, balayý için geldiði Mardin’e kalmak ve bir þeyler yapmak için kocasý ve çocuðuyla geri geliþi. Turizm için çabalamalarý. Bir Alman grubunun öðle yemeðini vermesi gereken lokantanýn yemeði yapamayacaðýný bildirince, dayýsýnýn karýsýnýn mahallenin bütün kadýnlarýný ve gelinlerini bir araya toplayýp çeþit çeþit yemekler hazýrlayýp dayýsýnýn Mezopotamya ovasýna bakan eski taþ evde tüm grubu aðýrlamasý. O andan sonra Mardin mutfaðýný yaþatmaya karar veriþi ve Cercis Murat Konaðý’ný kullanýlýr hale getirip sýra dýþý bir lokanta kurmasý...

Cercis Murat Konaðý çok özel bir mekan. Mezopotamya ovasýna hakim güzel bir taþ ev. Mardin’in pek çok sivil mimari eserinde imzasý olan Ermeni mimar Lole bu binayý 1888’de yapmýþ. Konak el deðiþtire deðiþtire 90’lý yýllara gelmiþ ve en son 1992-1998 yýllarý arasýnda Mardin Ýl Turizm Müdürlüðü Hizmet Binasý olarak kullanýlmýþ. 2001 yýlýnda da Ebru Baybara tarafýndan Mardin yemeklerinin sunulduðu son derece þýk bir lokanta haline getirilmiþ.

Geçen sene Mardin’de yemek saatlerimi ve onun dýþýndaki tüm boþ zamanýmý Cercis Murat Konaðý’nda geçirdim diyebilirim. Bundan da son derece zevk aldým. Mezopotamya ovasýna hakim terasta oturup güneþin batýþýný seyretmek sizi Mardin evleriyle bir bütün haline getirir. Mardin evlerinin pencereleri önce kendi teraslarýna sonra da Mezopotamya ovasýna bakarlar. Siz de onlarla ayný tarafa yönelttiðiniz bakýþlarýnýzla Mardin’deki benzersiz taþ iþçiliðini, güneþin batýþý ile kýzýla dönüþen sarý taþlarý, gecenin gelmesiyle Suriye yönünden yaklaþan maviliðin hava karardýkça bir denize dönüþmesini seyredebilirsiniz.

Bu nasýl bir zevktir bilir misiniz? Bilmiyorsanýz hiç zaman kaybetmeden bunu yaþamanýzý tavsiye ediyorum.

Geçen sene Ebru bana ileriye dönük projelerini anlatýyordu, o sýralar üzerinde çalýþtýðý bir kitap vardý, Mardin yemekleri kitabý. Kýyýda köþede kalmýþ, unutulmaya yüz tutmuþ tüm yemekleri araþtýrýyor, buluyor, deniyor ve bunlarý yazýyor, bazýlarýný da lokantanýn mönüsüne alýyordu. Bir de mutfak atölyesi projesi vardý. Bana yeni denediði Süryani þarabýný tattýrýrken, ‘Ben burada isteyen herkese Mardin yemeklerini öðreteceðim. Bir program hazýrlýyorum. Ýnsanlar çarþýya çýkacak, alýþveriþ yapacak, kullanýlacak malzemeyi tanýyacak, yemekleri yapacak ve yiyecek...’ diyordu.

Bu sene Mardin’e gittiðimde epey deðiþmiþ buldum Cercis Murat Konaðý’ný. Öncelikle epey bir restorasyon geçirmiþ, odalarda bazý niþler ortaya çýkmýþ ve Ebrunun duyarlýlýðý ile son derece güzel bir hale gelmiþti. Teraslarý yeniden düzenlemiþ, iç mekandaki salonlara Mezopotamya, Babil ve Savur gibi isimler takmýþtý. Alt katý ‘Mutfak Atölyesi’ haline getirmiþ. Çok güzel olmuþ Mutfak Atölyesi. Bana orada bu senenin yeni þarabýný ve yanýnda mönüye yeni eklediði kapari salatasýný denetirken anlattý; Mutfak Atölyesi çok ilgi çekmiþti. Gruplar geliyor ve deðiþik programlarý uyguluyorlardý burada. Kitap bitmiþ, basým aþamasýna gelmiþti. Þimdilerde baþka bir þehrin mutfaðýna el atmýþtý. O kitap ta bitmek üzereydi.

Ben bu yýl yaptýðýmýz eðitim gezisinde de tüm yemek saatlerimi ve boþ zamanlarýmý Cercis Murat Konaðý’nda geçirdim. Size de tavsiye ederim. Gidin, o güzel tatlarla tanýþýn. Benim mönüden özellikle tavsiye edeceklerim tabii ki benim damak tadým ama kötü yemek yok ki Cercis Murat Konaðý’nda... Her yemeðin bir öyküsü var. Sunuþu da pek güzel. Nar Salatasý, Ýkbeybet (haþlanmýþ içli köfte), Irok (kýzartýlmýþ içli köfte), Bacanak Çorbasý, Kaburga Dolmasý, Bademli Ýç Pilav, Kapari Salatasý, Zencefilli Limonata ve Süryani þarabý benim favorilerim ve olmazsa olmazlarým açýkçasý Mardin’de.

Ebru ile Mardin konusuna bakýþýmýz aynýdýr. Ben de turizm için doðru yatýrýmlarýn yapýlmasý gerektiðini, eðitim eksikliði olduðunu ve bu konuya çok ciddi boyutta eðilinmesi ve iyi sanayi yatýrýmlarý yapýlmasý gerektiðini düþünüyorum. Ebrunun bir kadýn olarak tüm zorluklara göðüs gererek ve her þeye raðmen baþ koyduðu bu iþi ýsrarla devam ettirmesi beni her zaman çok etkiledi. Gidin, görün, tanýþýn, yemeklerini deneyin. Sadece bir lokanta iþletmecisi ile karþý karþýya gelmeyeceksiniz. Son derece sevecen karakterini hemen keþfedeceksiniz. Size her konuda da yardýmcý olacaktýr. Mardin’de ne yapýlýr, nerelere gidilir, nereden ne alýnýr... Kýsacasý Mardin’i doðru pencereden gösterecek ve sevdirecektir size.
Bana da Mardin’i severken yýlmamayý, býkmamayý, inatla baþladýðýný bitirmeyi öðretti. Kurucusu ve Baþkaný olduðum Mardin Çalýþma Komisyonunun çalýþmalarýna sergilediði güven ve kendince yardýmlarý için ona teþekkür ediyorum buradan. Ben de bir kadýn ve Mardin aþýðý olarak onun yaptýðý çalýþmalarý gönülden destekliyorum ve desteklemeye de devam edeceðim.

Bu zarif mekan ve tatlarla tanýþmak isteyenlere:

Cercis Murat Konaðý
Birinci Cadde, No.517 Mardin
Tel: (0482) 213 68 41 – (0482) 212 83 23
Faks: (0482) 213 68 42
Web: www.cercismurat.com