Fırtınalar insanın denizi sevmesine engel olamaz. -Maurois |
|
||||||||||
|
( http://tr.wikipedia.org/wiki/J.K._Rowling) Çocukluğundan itibaren İngiliz kültürüyle yetişti doğal olarak.Etrafında gördüğü tarihi binaların tasvirlerinden tutun da Hıristiyan ve Avrupalı bir kültürün etkisiyle belleğinde yerleşen Latince sevgisini yansıttı Harry Potter adlı romanına. Dünya gençliğini, yeni bir fantastik dünya inşasıyla evrenselleştirmeyi başardığı Anglo-Sakson ve Latin kültüründe eritme hamlesiydi aslında onun yaptığı.Rowling belki de bu ulvi gayesinin farkında değildi şuuraltının istila ruhundan habersizcesine.Aslında herkesin hakkıdır kendi kültürünü başka ruh dünyalarında yeşertmeye çalışmak.İşte JK Rowling de belki bilinçsizce girişti bu işe.Ancak onun yetişme ortamını; yetişme tarzını da içinde barındıran fantastik çikolatalarla süslenmiş edebi sesi, tüm dünya gençlerinin ve çocuklarının aklını çelmeyi başardı. Evli ve iyi bir anne olan yazarın hayat serüveninin birkaç adımı İngiliz mimarisinin en güzel tarihi örneklerinden de geçmişti.Liseyi okuduğu Wyedean Comprehensive’den tutun da Exeter Üniversitesinin mimari yapısına kadar şuuraltı tam bir Anglo-Sakson kültürüyle depolandı.Exeter Üniversitesinde öğrenim gördüğü yıllarda Fransa’da da öğrenim görme imkanı elde eden yazar, hem Fransız diline hem de Fransız kültürüne bir aşinalık kazandı.Aslında o, bu eğitim hayatı boyunca Harry Potter romını oluşturacak unsurları da beyninde, kalbinde ve ruhunda biriktiriyordu. Çocukluk yıllarını geçirdiği Chepstow’da muhtemelen pek çok kez ziyaret ettiği ve hayran kaldığı Chepstow Kalesi’nin mimari yapısının etkisi yok mudur eserlerindeki mekan tasvirlerinde?İskoç krallığının kale ve saraylarının izlerini gömez miyiz onun fantastik dünyasında.Ya da günümüz kiliselerinde de yaşamaya devam eden ve İngiltere’nin hatta Orta Çağ Avrupa’sının mimari görüntülerini yakalayamaz mıyız onun mekan tasvirlerindeki ayrıntılarda?Yazarın romanından uyarlanılarak gösterime giren Harry Potter fimlerinde gördüğümüz Hogwarts Büyücülük Okulu, ambleminden tutun da mimari yapısına, öğrencilerin sıralarda oturuş biçimlerine kadar bir İngilizvâri ya da Avrupai bir hava üflemez mi beyinlerimize? Yazarın öğrenim gördüğü Edinburgh Üniversitesindeki Teviot Row House binası ya da Fransa’ya gittiğinde muhtemelen ziyaret ettiği Carcassonne Kalesi ile Hogwarts Büyücülük Okulunun binası arasındaki inanılmaz benzerlik ortada olduğuna göre, Harry Potter roman ve film serilerinin hayranı olan çocuklarımızın, gençlerimizin önlerine fantastik süslemelerle sunulan İngiliz Kültürünü özümsemediklerini iddia etmek yanlış olmaz mı?Onlara göre hayal dünyasının mimarisi artık İngiliz tarzı bir mimari olacaktır.Muhtemelen bu gençlerimiz biraz daha büyüdüklerinde hayal dünyalarını süsleyen bu mimari tarzının Yeni Gotik bina üslubunun bir benzeri olduğunu fark edeceklerdir. Hatta bu mimari tarzının etkisi o küçük yürekleri kiliselerin mimari dünyasına iliştirecek, hayal dünyalarına kazınmış bu mimari dünyanın benzerlerinin ancak Kiliselerde var olduğunu şuuraltlarına kazıyacaktır.Bu durum elbette İngiliz Edebiyatı adına özelde de JK Rowling hesabına büyük bir başarıdır.İngiltere ve Avrupa, kendi öz kültürünü, felsefesini ancak bu kadar hızlı ve köklü yayabilirdi dünyaya. Büyü ve sihir gibi kavramların zararlı etkileri herkesin malumu olduğuna göre bu hususu fazla deşmeyeceğim.Yani Harry Potter romanlarının bu açıdan da dünya çocuklarını ve gençlerini olumsuz yönde etkilediği söylenebilir.Beyni büyü ve sihir tasvirleriyle, anlatımlarıyla dolu olan bir çocuk, elbette büyü yapmanın ya da büyücü olmanın yollarını arayacaktır.Ve yine elbette bu uçuk yolları arayanlar çok azınlıkta kalacaktır.Bütün kutsal dinlerin büyüyü yasakladığı dikkate alınırsa, bu romanları okuyan bir çocuk gelecekte tam bir anti Christ (İsa Karşıtı) ya da tam bir dindar Hıristiyan olacaktır.Kendi paralel evrenimize uyarlarsak ya bir münkir ya da iyi bir Müslüman olacaktır. Yani ya Harry Potter’daki Büyü Felsefesini dolayısıyla Dinlerin alternatifi olan yeni bir dünyayı kabul edecek, böylelikle günümüz Avrupa’sının sunduğu, inanç dışı ama inançlaşmış teorilerle fantastikleşen sekülarizm dünyasına adım atacak ya da inançlarını reddetmek yerine bu hayali dünyayı reddedecektir.Bu da onu inancında daha da sabit kılacaktır.Bu iki durumda da kazanan yine Avrupa olacaktır.Zira Çağdaş Avrupa, sekülarizmi poh pohlarken kiliseyle savaşın başarısından bahseder.Peki savaşılacak bir kilise kalmazsa yeryüzünde, günümüz Avrupa’sı varlığını sürdürebilir mi?Gücünü zıtlıkların çarpışmasından alan her fikir, zıddının var olmasını da arzu eder.Onu tamamen yok etmek, kendi varlığını da dinamitlemek olacaktır çünkü.Avrupa’nın içten içe Vatikan’ı koruması bu sırdandır belki de. Ya da Avrupa kendi kültür kaynaklarından birisi olarak görmektedir Kiliseyi. Mimariden sanata, ahlaktan dile kadar pek çok alanda yaşamakta olan Kilise Avrupa’sı, Avrupalıları uyuşturucu bağımlısı gibi kendine çekmektedir.Hücrelere kadar, genlerin en derin karanlıklarına değin bulaşmış olan Hıristiyan kültür, Avrupalıların Kiliseyi antik bir müze olarak, tamamen nostaljik mülahazalarla korumasının sebeplerinden birisidir.Bu durum tahkiki değil ama bir alışkanlığı ifade eden ve adeta refleksleşmiş taklidi bir durumdur. Harry Potter romanlarında rastladığımız aslında Kilisenin kutsal dili olan Latince kullanımlara da değinmeden geçemeyeceğiz.Bugün yediden yetmişe pek çok gencimizin dilinde dolaşan bu terimler yeni roman ve filmlerle hücuma devam ederlerse, dilimizi de başkalaştırabileceklerdir.Örneğin Ruh Emicileri kovmak için kullanılan “Expecto Patronum” kelime grubu zorda kalan çocukların sıkıntı dile getirmek için kullandıkları bir deyime dönüşebilir.Bugünün çocukları da bu gibi dillerine yerleşen deyim ve terimleri gelecek kuşaklara aktarabilirler. JK Rowling başarılı bir şekilde Fantastik dünyayı kullanarak tüm dünya çocuklarını hatta insanlarını kuşatacak yeni bir ortak dil oluşturma yolunda ilerliyor.Bu ortak dil Avrupa için ne kadar meşruysa bizim için o kadar imkansız bir dildir.Çünkü bu oluşturulan fantastik dil Yunan Mitolojisinin ve Kilise Latincesinin kökleri üzerinde yükseliyor.Bu iki temel de bize yani Türklere göre merduttur yani kabul edilmesi imkansızdır.İsterseniz bazı örnekler vererek bu imkansızlığı ve kan uyuşmazlığını açıkça gösterelim. “Expecto Patronum” Latince “Umuyoruz Baba” yani daha derin yapıda “Bizi Kurtar Baba” anlamına geliyor.Bu durumda Hıristiyanlık inancında var olan “Baba-Tanrı” inanışının bir yansımasını açıkça görüyoruz.Bu romanda geçen kahramanlardan birisi olan Argus, Yunan mitolojisinde geçen Zeus’un karısı Hera’nın yardımcılarından birisinin adıdır. Hermione, Yunan mitolojisinde Troyalı Helen ve Menelaus'un kızlarının adı olarak geçiyor. Hippogrif, Hippo yunanca 'ippos' dan gelir, ve 'at' demektir, 'grif' ise 'griffin' denilen kuş adıdır.(http://www.dizifilm.com/forum/showthread.php?t=1374&page=77) Hogwarts’ın ambleminde yazılı olan “Draco Dormiens Nuquam Titilandus” tamamen Latince bir cümledir ve "Uyuyan bir Ejderhayı Sakın Gıdıklama" anlamına gelmektedir.Bu gibi Latince ve Yunanca kelime gruplarının, mitolojik unsurların, gençlerimizin; çocuklarımızın dilleri, kültürleri üzerinde ne gibi tesiri olabileceğini sanırım fazlaca açıklamaya gerek yok. (http://en.wikipedia.org/wiki/Hogwarts) Bu yazımız kuru bir yakınma yazısı değildir.JK Rowling’in ve Çağdaş Fantastik İngiliz Edebiyatı’nın bu başarısını küçümsemek de haddimiz olamaz.Ya da bir edebiyatçı olarak Harry POTTER roman ve filmlerini yasaklayalım da asla diyemeyiz.Bunu diyenlere de karşı çıkarız. Aksine tüm okuyucularımızın bu roman serilerini okumasını Harry Potter filmlerini de seyretmelerini tavsiye ederiz.Bize düşen kendi düşünce dünyamıza zıt bir anafora bizi sürüklese de bu başarısından ötürü JK Rowling’i tebrik etmek olacaktır.Bunun aksi ise hangi isimle anılırsa anılsın soğuk bir kıskançlıktan başka bir şey değildir.Bizim önerimiz daha gerçekçi bir öneri olacaktır.Aslında bu öneri acımasız bir öz eleştiriyi de içinde barındıran yapıcı bir öneri olacaktır. JK ROWLİNG kendi Avrupai ve Kiliseye dayalı kültüründen Fantastik bir dil ve dünya oluştururken biz ne yapıyorduk?Bizim mazimiz hayal yönünden çok mu kısırdı da batı fantastik dünyasını taklide çalışıyorduk her fırsatta?Kahramanlarımız, mekanlarımız her şey batıdan ithaldi.Özgün kahraman ve mekanlarımızınsa hiçbir kültürel ve tarihi derinliği yoktu.Uyduruk bir dünyaydı oluşturulan bu felsefesiz öz geçmişsiz dünya.JK Rowling’in Harry’sinin gücü nereden geliyordu bunu anlayamadık?Onu ve onun gibi batılı yazarları taklitten başka bir şey de yapmadık.JK Rowling’in kendi Kültür dünyasını evrenselleştirme çabasının binde birini kendi rengarenk kültür dünyamız için göstermedik. Geçmişimizin, Batının kurak hayal alemlerini de sulayan hayali zenginliklerini romanlarımıza yeniden taşımayı bir başarabilseydik, tüm dünya çocuklarının bizim Hayali Kahramanlarımızla coştuğunu görecektik.Bizim çocuklarımızın bugün Latince ve Yunanca kelimeleri, terimleri ya da mitolojik öyküleri ezberlemeleri gibi dünya insanlarının da Türkçe (Osmanlı Türkçesi de olabilir) kökenli terim ve kelimeleri özümsediklerini, bizim kültürümüzün aydınlık limanlarına yanaştıklarını müşahede edecektik. Peki kendi fantastik dünyamızı inşa faaliyeti için geç kalmış sayılır mıyız?Bu soruya samimiyetle “Hayır” cevabını verebiliriz.Hayal gücünün projeksiyonları ve kurgu boyutları sonsuz açılımlara sahiptir.Sonsuz ya da sonsuzu yutacak büyüklükte olan hayal midesi, elbette sınırlı sayıda birkaç hayal mahsulüyle doyurulamaz.Bu da demektir ki hayal midesini doyuracak sonsuz sayıda fantastik dünyalar, kurgu hayatlar, bu dünyanın aşçıları sayılabilecek olan yazarlar tarafından avlanmayı, pişirilip ruh midelerine servis edilmeyi beklemektedir.Bu bakış açısıyla bakıldığında Harry Potter’in fantastik dünyası ne sondur ne de yeni bir başlangıçtır. Dünyaya Binbir Gece Masallarını, Kelile Dimne’nin Fabllarını ve pek çok fantastik hikayeyi, kahramanı armağan eden edebiyatımızın mimarları Harry Potter’in olmazsa olmaz temellerinden olan Phoenix yani Zümrüd-ü Anka’yı o sonsuz hayal güçleriyle inşa etmeyi başarabilmişlerdir.Tom ve Jerry’nin temellerinde Kelile ve Dimne’nin fabllarının olmadığını kimse söyleyemez.Ya da Ev Cini Dobby’nin şahsında tezahür eden İtaatkâr ve iyiliksever Cin anlayışı Alaattin’in sihirli Lambasından çıkmamış mıdır ilk olarak?Veyahut da Harry Potter romanlarında sıklıkla rastladığımız Devler, bizim binlerce yıllık geçmişe sahip Tepegözlerimizin ve devlerimizin soyundan değil midir? Gerçekte batının fantastik dünyasını teşkil eden bütün o mumyalar, şeytani güçler, periler, iyi kahramanlar zaten bizim imal ettiğimiz bir fantastik dünyanın Batıca devamından ibarettir.Bilhassa Haçlı Seferleriyle birlikte bizim topraklarımızı sömüren batı, fantastik dünyamızın öğelerini de akıl heybelerinde saklayarak kaçırmışlardır.Günümüzde Batılı yazarlar Doğunun münbit ve velud hayal dünyasından daha çok istifade ediyorlar.Hatta dünya klasiklerinin bazılarında doğu edebiyatının derin tesirleri, ilhamları açıkça görünüyor.Bu durumda kendimizi küçük görmeye ve başkalarının başarılarını da nazarımızda küçültmeye hiç gerek yok.Vaktiyle geliştirdiğimiz Menkibe Kurgu Roman başlıklı yazımızda kendi fantastik dünyamızı nasıl inşa edebileceğimizin bazı arayışlarını ortaya koymuştuk. (http://www.gokselihtilal.com/menkıbe.htm) Bu nedenle bu konu üzerinde daha fazla durmayacağım. Harry Potter benzeri Fantastik içerikli romanların başarılarını görüp hayıflanmak ve keşke bataklıklarına sürüklenmek yerine, tüm ihtişamıyla geçmişimizin ufuklarında beliren hatta batının yazın dünyasını bile aydınlıklara boğan kendi hayal dünyamızın zenginliklerinden istifade etmeliyiz.Kendi Hayali Edebiyatımızı eldeki malzemeleri daha bir işleyerek, parlatarak ve onararak yeniden inşa etmeliyiz.Böylelikle dünya insanlarının tümüne hitap edecek evrensellikte eşsiz yapıtlar oluşturabiliriz. Bizim eserlerimizin mekanları İngiltere’nin şehirleri değil ama İstanbul, Erzurum ya da Semerkant olacaktır.Mimari tasvirlerimiz Selçuklu ve Osmanlı mimarisinin muhteşem uyumunu yansıtacaktır.Bizim romanlarımızda büyüler, sihirler değil de kerametler, mucizeler söz sahibi olacaktır.Romanlarımızla geliştireceğimiz Fantastik dünyamızın Ortak Dilinin yelpazesi, Orta Asya Türkçesinden Selçuklu ve de Osmanlı Türkçelerine hatta Arapça ve Farsça bazı terimlere kadar uzanacaktır.Belki de bir İngiliz Çocuğu “Mevlana” adlı kahramanın birbirinden fantastik olaylarıyla mutlu olabilecektir.( www.gokselihtilal.com) Olaylarımız Çifte Minareli medresede veya Tac Mahal’de veyahut da Süleymaniye Camiinde geçecektir.Fantastik Dünyamızı bütün bütün yerlileştireceğiz.Hayal dünyasının merkezi olan doğuya yöneleceğiz. Bütün bu amaçlarımıza ulaşmak için hiç kimsenin ve hiçbir kültürün başarısını kıskanmamıza, bu başarıları adaletsizce eleştirmemize gerek yoktur. Yapacağımız iş basittir. Öncelikle biz kendi tembelliğimizi eleştireceğiz.Ardından zaferlerle dolu bir geleceğin kahraman mimarları olarak ellerimize kalemlerimizi, kâğıtlarımızı alacağız; kendi Fantastik dünyamızı inşa edeceğiz.Bizim samimi olduğumuzu, eserlerimizin tam da kaynağından, Fantastik dünyanın doğduğu topraklardan fışkırdığını gören dünya insanları, sunduğumuz ab-ı hayattan kana kana içmek için eserlerimizin etrafında pervane olacaklardır.Biz ise başarılarımızla asla şımarmayacak, insanlığı karanlıklardan kendi aydınlığımıza ulaştırma arzusuyla yanıp tutuşarak, oluşturduğumuz fantastik dünyanın kıyısına köşesine yapışıp sonsuzlaşacağız.
İzEdebiyat yazarı olarak seçeceğiniz yazıları kendi kişisel kütüphanenizde sergileyebilirsiniz. Kendi kütüphanenizi oluşturmak için burayı tıklayın.
|
|
| Şiir | Öykü | Roman | Deneme | Eleştiri | İnceleme | Bilimsel | Yazarlar | Babıali Kütüphanesi | Yazar Kütüphaneleri | Yaratıcı Yazarlık | Katılım | İletişim | Yasallık | Saklılık & Gizlilik | Yayın İlkeleri | İzEdebiyat? | SSS | Künye | Üye Girişi | |
Book Cover Zone
Premade Book Covers
İzEdebiyat bir İzlenim Yapım sitesidir. © İzlenim
Yapım, 2024 | © Oğuz Düzgün, 2024
İzEdebiyat'da yayınlanan bütün yazılar, telif hakları yasalarınca korunmaktadır. Tümü yazarlarının ya da telif hakkı sahiplerinin izniyle sitemizde yer almaktadır. Yazarların ya da telif hakkı sahiplerinin izni olmaksızın sitede yer alan metinlerin -kısa alıntı ve tanıtımlar dışında- herhangi bir biçimde basılması/yayınlanması kesinlikle yasaktır. Ayrıntılı bilgi icin Yasallık bölümüne bkz. |