Düþmanlýk dünyasý, dostluk dünyasýna göre dardýr; çünkü düþmanlýk dünyasýndan kaçarlar da dostluk dünyasýna ulaþýrlar. Dostluk dünyasý da, dostluk dünyasý ile düþmanlýk dünyasýný var eden dünyaya göre dardýr.

Dostluk, düþmanlýk, küfür, iman, ikiliðe neden olur. Dostluk, ikiliðe neden olur ya, bir dünya var ki orada ikilik yok; tüm birlik o dünya. Ýnsan oraya vardý mý, dostluktan da çýkar, düþmanlýktan da. Oraya ikilik sýðmaz çünkü.

O dünya küfrün de ötesindedir, imanýn da... Dostluðun da ötesindedir, düþmanlýðýn da.

Ýnsan oraya varýr da ikilikten çýkar ya; önceden bulunduðu ikilik dünyasý, yani aþk dünyasý, dostluk dünyasý, þimdi göçtüðü dünyaya göre aþaðýdýr; bu yüzden ikilik dünyasýný istemez artýk; o dünyaya düþman kesilir.

Hani Mansur, Tanrýya aþký son aþamasýna varýnca kendine düþman kesildi, kendini yok etti gitti. "Ben Tanrýyým" dedi. Yani "Ben yok oldum, Tanrý kaldý ancak." Bu söz, alçak gönüllüðün son derecesidir, kulluðun sonudur.

O halde, o vardýr tek.

Ona derler ki "Sen Tanrýsýn." Eðer "Ben kulum" dersen kendi varlýðýný ortaya korsun; bu ikiliktir. "

"Odur Tanrý" dersen gene ikilik çýkar bu sözden; çünkü "Ben" olmadýkça "O"nun olmasýna olanak yoktur. O halde, "Ben Tanrýyým" sözünü Tanrý söyledi; çünkü ondan baþka bir varlýk kalmamýþtý. Mansur yok olmuþtu; o söz, Tanrýnýn sözüydü.

Ýmge (hayal) dünyasý da, "düþünceler dünyasý" ile "algýlanan þeyler dünyasý"na karþýn daha geniþtir. Çünkü tüm düþünülen þeyler, imgeden doðar. Ancak, "imge dünyasý" da imgenin kendisinden var olduðu dünyaya göre dardýr.

Söz ile bu kadar anlaþýlýr; yoksa anlamýn gerçekliðini söz ile anlatmaya olanak yoktur; söz ile anlaþýlmaz o.

MEVLANA CELALETTÝN

(Fihi Ma Fih, Mevlana Celaleddin, Bölüm 1- 6, Çeviri: Abdülbaki Gölpýnarlý, Ýnkilap Kitabevi, 2008.
Not: metin tarafýmdan kýsmen kýsaltýlmýþ, düzeltilmiþ, sadeleþtirilmiþtir. Fihi Ma Fih, "içindeki onun içindedir" anlamýna geliyor. Ya da: "onun içindeki, onun içindedir, ne varsa onun içinde var, ne varsa onda var." "Her ne arýyorsan, aradýðýn aradýðýnýn içindedir, ya da, aradýðýn onun içindedir." HCD)