Kültür, sanat ve geçmiþ ile arasý pekiyi olmayan bir toplum olduðumuzu kanýtlamak zannederim pek de zor deðildir. Büyük þehirlerimizin en iþlek caddelerinden birine çýksak ve insanlara Türkiye’ nin çok deðil beþ-on sene öncesinin sanat ve kültür hareketlerinin temasý ya da kiþileri hakkýnda rasgele küçük sorular yöneltsek; çoðunlukla alacaðýmýz karþýlýklar ya suskunluk, ya da alâkasýz cevaplar olacaktýr.
Meselâ 1898 ile 1944 yýllarý arasýnda yaþamýþ, tiyatro tarihimizin en önemli isimleri arasýnda yer alan Hâzým KÖRMÜKÇÜ ‘ nün kim olduðunu rastgele, ya da seçkin kalabalýklara sorsak herhalde doðru cevabý yakalamak hiç de kolay olmayacaktýr.
Çoðunluða bu isim belki de hiçbir þey ifade etmezken, belki bir kaç kiþi onun günümüzde yaþayan ve ayný isim ve soy ismini taþýyan özbe öz torunundan (1965 doðumlu) söz edecektir.
Ýlginçtir ayný ismi taþýyan torunu da kendisi gibi bir tiyatro ve sinema sanatcýsý’dýr. Ancak yaþadýklarý dönemlere göre karþýlaþtýrýlýrsa dede Hâzým, torun Hâzým’ dan muhakkak ki daha yetenekli ve daha popülerdir.
O halde biraz daha yakýndan tanýyalým dede Hâzým’ ý :
Sanat camiasýna girmeden önceki gerçek adý Kâzým olan sanatçýmýz, Kabataþ Lisesinden mezun olduktan sonra, bir süre Ýstanbul Belediye Meclis’ inde zabýt kâtibi olaraka görev yapar. yeni oluþmakta olan modern Türk Tiyatro ve sinemasýnýn ilk ve önemli aktörlerinden birisidir.
Körmükçü önce Benliyan’ ýn ( Arþak Haçaduryan) kurucusu olduðu Millî Osmanlý Týyatro Operet Kumpanyasý'nda Clariette’ nin 28 Günlük Askerliði adlý oyunla yardýmcý oyuncu olarak çalýþmaya baþladýktan sonra, 1917 yýlýnda Vasfi Rýza Zobu ile birlikte Darülbedayi'ye girdi.
O yýllarda sahnelenen “ Kayseri Gülleri” ndeki “Yanko” rolü ile seyirciden büyük bir beðeni ve þöhret kazandý.
“1924-25 sezonunda Muhsin Ertuðrul ve Arkadaþlarý Topluluðu’ nun Ferah Tiyatrosu’ ndaki oyunlarýnda rol aldý, 1925-26 sezonunda Raþit Rýza (Samako) Topluluðu ve Milli Týyatro’ da çalýþtý. Baþta Lüküs Hayat olmak üzere birçok operet oyunlarýnda rol aldý.
Özellikle, Musahipzâde Celal’ in oyunlarýnda, operetlerde ve müzikli oyunlarda ün yaptý...”
Tiyatro’ da özellikle komedi rolleri ile tartýþmasýz mükemmel kiþilikler sergiledi. “Ceza Kanunu”, “Kibarlýk Budalasý”, “ Mum Söndü” gibi oyunlarýn yýldýzý oldu. Bu büyük aktör, sadece rolleri ile deðil, özel hayatýnda da çevresine neþe taþýyan, yaptýðý þaka ve hicivlerle onlarý güldürmüþ bir dost olarak iz býrakmýþtýr.
Ýlk olarak 1932 yýlýnda “Kaçakçýlar” filmi ile kamera karþýsýna geçti ve çoðunlukla Muhsin Ertuðrul'un yönettiði, Bir Millet Uyanýyor (1932), Leblebici Horhor Aða (1933), Karým Beni Aldatýrsa (1933),Aysel Bataklý Damýn Kýzý (1935), Aynaroz Kadýsý (1938), Bir Kavuk Devrildi (1939), Kahveci Güzeli (1941), Nasreddin Hoca Düðünde (1943) gibi önemli filmlerde rol alýr.
Tiyatro ve sinema dýþýnda, ayrýca Karagöz ile de ilgilenir; ölümüne kadar da amatör bir hoby olarak Karagöz oynatýcýlýðý yapacaktýr.
Hâzým Körmükçü’ nün adaþ-torunu Hazým Körmükçü verdiði bir röportajda, aile geçmiþlerinin Karagöz sanatý ile baðlantýsýný þöyle anlatýyor:

“…Bize söylenene göre ‘Körmük’, Karagöz ile Hacivat gibi bilumum temaþa sanatlarýnýn icra edildiði yer. Oradan türemiþ adýmýz. Dedemin babasý Ali Bey ayný zamanda Karagöz ile Hacivat oynatýyormuþ. Usta çýrak iliþkisi içinde dedeye de geçmiþ…”
Müzikle ilgisine gelince, onun müzikal kimliði hayatý boyunca aþk derecesinde ilgilenmesine raðmen, günümüzde pek bilinmemektedir.
Ruhî yapý olorak olaðanüstü hassas bir kiþilik taþýyan Hâzým Bey, Topkapý ve Dolmabahçe Saraylarýnda solfej öðretmeni olan babasý Ali Bey’ den etkilenerek, henüz aktör bile deðilken, daha küçük yaþlarýndan itibaren müzikle ilgilenmeye baþlar. Bu heves sonucu “ud “ ve “keman” öðrenir. Müzikle o kadar hemhal olmuþtur ki, döneminde oynanan bazý operetlerde figüran olarak sahneye çýkar.
Oynadýðý birçok eserde O’ na klâsik Türk Mûsýkîsi tarzýnda þarkýlar okutulur, bu yönü de seyircisinin gözünde aynen taklit ve komedi yeteneði gibi karakteristik bir nitelik kazanýr.
Dâvudî sesi ile,Türk Mûsýkîsi’ nin makam, usûl,tavýr v.d. hususlarýna hakimiyetinden dolayý Atatürk’ ün meþhur “ akþam sofralarý” nda da zaman zaman yer aldýðý, orada hem mükemmel sesi, hem de udu ile sohbet ve meþklerin önemli bir figürü olduðu söylenmektedir.



D Ý P N O T L A R :

1 Reþad Ekrem KOÇU, Ýstanbul Ansiklopesi, Ana Yayýncýlýk, Ýstanbul,1996, C.5, s.95
2 Reþad Ekrem KOÇU, “ a.g.e.”
3 Neþe MESUTOÐLU, Naif Bir Yaþam Vardý Eskiden, Milliyet, 12 Haziran 2012
4 Sayra ORKAN, Müzisyen Hazým Körmükçü, Tercüman Gazetesi, 31 Mart 1983

http://ferahnak.wordpress.com/2012/06/29/turk-tiyatrosu-nun-buyuk-ismi-hazim-kormukcu-ayni-zamanda-usta-bir-muzisyen-idi/