Bilindiði gibi dünyada sýrrýna hâlâ tam olarak eriþilmemiþ ve düþünülenlerin üstünde sistemli ve sýnýrsýz bilgi iþlemine sahip olan varlýk “Ýnsan Beynidir”. Hatta insana, insan olduðunu hatýrlatan, öðreten ve bu doðrultuda hareket emesini saðlayan da beynidir. Bu yüzden insanýn beyne tanrý dememesi için kendisini zor tutmaktadýr.
Ýnsan beyninde sað lop, sol lop, ön, orta ve arka korteksler þeklinde çeþitli bölülerin mevcudiyetiyle birlikte, beyin içerisinde en az on beþ milyarý aþan nöron bulunmaktadýr. Ýþte insaný hem insanlaþtýran hem de diðer canlýlardan ayýran en bariz açýk özellik, beyindeki nöron sayýsýnýn milyarlarý bulmasý ve birbiriyle sýnýrsýz iletiþimidir.
Beyin Uzmanlarýnýn bugüne kadar yapmýþ olduklarý bilimsel çalýþmalardan öðrendiðimiz bilgilere dayanarak, insan beyninde iyilik ve kötülüðün ya da bizi biz yapan düþüncelerimizin nasýl organize olduðunu, felsefi ve mantýk açýsýndan þu temel gerçeklere göre açýklanabileceði mümkündür.
Her þeyden önce insan anatomik olarak enerji deposuna benzer þekilde sürekli ses, ýsý, ýþýk, sývý, koku, renk, tat ve özelliðini tarif edemeyeceðimiz çeþitli saydam sinyalleri alýp depolayan, ayný zamanda dýþa gönderen güçlü bir alýcý ve verici özelliðe sahip manyetik bir cisimdir.
Beslenme ve hareketlerden alýnan enerjinin yüzde yirmisini beyindeki nöronlar alýp kullanýr. Enerji sinyalleriyle harekete geçen nöronlar, “Dendirit” olarak adlandýrýlan lifler aracýlýðýyla birbirleriyle baðlantý kurup istenilen yönde duygu, düþünce, his, edim ve sorgulamalarý gerçekleþtirir.
Beyindeki nöronlarýn nasýl ve neye göre þekillenip düþünce sahibi olunduðunu ayýran diðer önemli bir örnekte, hayvan yavrusu ile insan bebeðin yürüme sürelerindeki farklýlýktýr.
Örneðin tüm hayvan yavrularý tür ve özelliklerine göre en erken bir iki saat ya da bir iki hafta sonra kalkýp yürüme ve uçmaya baþlamasý. Ýnsan bebeði ise en erken bir ya da iki yýl sonra ancak yürümeyi öðrenmesi, insanýn beyin nöronlarýnýn çevreden alýnan sinyal ve iletiþime göre harekete geçtiðini çok güzel açýlamaktadýr.
Genelde hayvan yavrularýnýn beyinleri kopyalý ve kalýplanmýþ hazýr þekilde doðarlar. Ve bu yavru hayvanýn beyni, geliþimini tamamlamýþ hayvanýn kontrol ve hareket kapasitesini saðlayan nöronlarla aynýdýr.
Hayvan yavrularýnýn beyindeki nöronlarýn dendirit iletiþimi, doðduðu gibi kalýr ve daha sonra hiçbir geliþim ve farklýlýk göstermez. Bu yüzden erken yürüdüðü gibi, yetiþkin bir hayvanýn yapacaðý tüm hareket, his ve duygularý bir saat içerisinde hissedecek kapasitededir.
Ýnsan bebeðinin beyin nöron sayýlarý on beþ milyar þekilde hazýr doðmasýna raðmen, nöronlar arasýndaki dendirit iletiþim bebeðin çevreyle olan bað, iliþki ve hareketlerine baðlý olarak zaman içerisinde iliþkiyi geliþtirerek çoðaltýr. Ýþte insanýn her deðiþik ortam ve koþullara uyum saðlayabilmesi, beyin nöronlarýnýn ortam, zaman, hareket ve sosyal koþullara göre sýnýrsýz dendirit iletiþimi geliþtirip çðaltmasýdýr.
Bu yüzden bebekler ya da yetiþkinler her iklimsel ortama göre uyum saðlayarak yaþayabilirken, hayvanlar doðduklarý iklimin dýþýnda baþka ortamlarda kolayca yaþayamamaktadýrlar. Buna sebep olansa, hayvan beynindeki nöronlarýn dendirit iletiþimlerinin sabit ve sýnýrlý kalmasýdýr. Ýnsan nöronlarý ise sürekli her ortam ve deðiþime göre iletiþimi sýnýrsýz geliþtirir.
Ýnsan Beyinde böyle birçok temel özellik ve farklýlýklarýn mevcut olmasý, doðal olarak insanýn iyilik ve kötülük özelliklerinin de, nöronlar arasý zaman, koþul, iliþki, ses, sinyal, durum, sertlik yumuþaklýk, rahatlýk, zorluk vb. þartlarda dendirit iletiþimin çoðalýp yoðunlaþmasýna baðlý þekilde iþlem gördüðü.
Yaþamaya yeni baþlayan bir bebek, ilk olumlu, olumsuz sinyalleri annesinin memesiyle kurmuþ olduðu iliþkiye göre nöronlarýný harekete geçirir. Anne bebeðin acýkma saatini iyi ayarlamayýp, bebeði çok acýktýracak þekilde sürekli emdirirse, bebek bu duygusunu aðlayarak ya da çeþitli seslerle çevreye ve anneye iletir.
Aðlama veya sýkýntýlý hali doðal olarak bebeðin beyin içerisindeki nöronlarýn yüksek derecede enerji kullanmasýný ve diðer nöronlarla bu doðrultuda sýkýntýlý, sinirli ve olumsuzluðu yükselten bir dendirit iletiþim geliþtirir. Bu vb. durumlar sürekli devam ederse, o çocuk sinirli bir karaktere daha yatkýn olur.
Diðer bir örnekse, bir bebek temiz, rahat ve her þeyi zamanýnda normal koþullarda yerine getirildiðinde, o bebeðin beyindeki nöronlarý dendirit olarak enerji tüketiminden diðer faaliyetleri normal þekilde kurar. Ve sürekli ayný normal ortamda yetiþen bir bebek ya da yetiþkin, daha insani ve sakin bir karakter özelliði taþýr.
Çocukluktan olgunluða kadar toplu ve bireysel olarak çevrede yaþanan siyasi, kültürel, ekonomik, kavga, çatýþma, savaþ, terör, kýskançlýk, anormal yarýþlar gibi olumsuzluklar, istemesek te insanda kötülüðün yükselmesinin ana kaynaðýdýr.
Bir de buna bilgi eksikliði, bilgi yanlýþlýðý, kendisini ifade etme sýkýntýlarý, korku, herkesten üstün olma gibi egoist bencil duygularýn sürekli direkt ve dolaylý dile getirilmesi, o toplumlarda sözde insanlýk adýna aslýnda kötülükler her þeyi belirlemektedir.
Tüm bu sosyal olaylarýn nitelik, nicelik, özellik, geliþme, oluþum, yaþanma dereceleri ve süresi kiþi, aile, grup, topluluk, toplum ve ülkelerin olumsuz, olumlu veya üst olumluðu, beyindeki nöronlarýn dendirit iletiþimin yüksekliðine ve bilinç altýna kaydedilen bilgilere göre dýþa yansýr.
Ýnsan beynindeki iyilik ve kötülüklerin özet olarak bu þeklide oluþtuðundan yola çýkarak, bazý toplum ve ülkelerin karakterlerini ya da iyilik kötülük derecelerinin düzen ve yansýmalarýný þu þekilde saptayabiliriz.
Bir toplumun kaderini ya da karakterinin oluþumunu o toplumu yöneten devlet sistemlerinin birinci derece etkisi olduðunu herkes bilir. Ülke yönetimi gerçek sosyal devlet olmanýn dýþýnda, ekonomik kaynak ve olanaklarý fýrsat eþitliði adýyla güçlü olanlarýn hýrsýzlýk, yolsuzluk ve yalan düzenine göre yönetilmesi, o ülke toplumunun beyin nöronlarý %90 olumsuz yükseklikte ve sayýda dendirit iletiþim gerçekleþtirir.
Böyle bir ülkede insani iliþkiler hep kötülüklerin yüksekliði gölgesinde kalitesiz yaþanýr. Yani doðru olan her þey dejenerasyona uðramýþtýr ve uðramaya devam eder.
Eðer devlet yönetimi geçmiþ olumsuzluklardan gerçekçi bir ders çýkarýp insanlarý doðru, çaðdaþ, gerçek demokratik bir mantýkla eðitirse, o toplumda insanlarýn beyin nöronlarý daha çok olumlu yönde dendirit iletiþimle iyi bir karakter dönüþür.
Buna ilave olarak aile ve toplum içerisinde kültür, inanç etnik, cinsiyet vb. farklýlýklarý birbirine karþý kullanmak yerine, birbirine yardýmcý örnek ve destekleyici duygunun eðitim olarak verildiði toplum veya ülkede, iyilik nöronlarý daha yüksek iletiþim kurup kötülükler can çekiþir.
Devlet yönetimleri ve baðlý oluþumlarý sürekli kendinden baþkasýný kötü ve gereksiz gören bir siyasi, idari, dini, bilgi, eðitim, duygu ve düþünceyle hareket ettiði sürece, bireylerin nöronlarýný hep bencillik ve kötü yönde yüksek iletiþim kurmasýna sebeptir.
Ýfade edilen toplum ve birey karakteri insanlýðý, siyaseti, iyiliði, demokrasi gibi kýsacasý güzel olan her þeyi kendi beynindeki doyumsuz, bencil, narsist ve ukala nöronlarýn yükselmiþ dendirit iletiþimine göre þekillendirip gerçekleri çarpýttýðýna dikkat edilmesi gerekir.
Demek ki insanýn karakter yapýsýndaki iyilik ve kötülükler, insanlarýn yaþadýklarý çevre ve olaylarýn niteliklerine göre, iradeleri doðrultusunda nöronlarýný hareket ettirmesine baðlýdýr. Bu yüzden her neden önce kendinde ve insanda arandýktan sonra farklý etkiler sorgulanmalýdýr.
Belirtilen olumsuzluklardan uzak insana yakýþýr þekilde iyiliklerin yüksek olduðu nöronlarýn çalýþmasý için, öncelikle her konuda empati kurup, bireysel ve toplum olarak öz eleþtiriyle iþe baþlanabilir. Bu bir ön ve küçük adým olup, samimi sorgulama yapan her insan ve toplumun, olumsuzluklarý minimalize edeceðinden emim olabiliriz.
“Unutmayalým ki, her insanýn beyin nöronlarýnýn dendirit iletiþim hareket ve þekillenmesi, yaþamýmýzdaki iyi ve kötü hikayelerin dýþtan içe, içten dýþa yansýyan gerçek özetidir.


Cemal Zöngür