Þirin beldemiz Mudurnu’nun; yurdumuzun her yöresi gibi, kendine özgü folklorik deðerleri vardýr. Örf – âdet – gelenekleri , halk oyunlarý, türküleri, atasözleri, mânileri, yöresel kelime ve deyimleri gibi....Beldemizin folklorik özelliklerinden en zengini kanýmca, yöresel konuþma biçimidir.Yani þivesidir.Yöresel kelimeler ve deyimler incelendiðinde, birçoðunun öztürkçe olduðu anlaþýlýr. Ancak bu kelimelerin birçoðu, zamanla bazý harf deðiþimine uðramýþtýr.

Ýþte, cümlede pekiþtirme görevi yapan yöresel kelimeler:

PEKÝÞTÝRMELER





















Acýk acýk: Azar azar. ( Ali yemeðini acýk acýk yiyor.)
Aycýk aycýk: Azar azar

Bezi bezi: Bazen, zaman zaman. ( Bezi bezi baþým aðrýyor.)
Bicik bicik: Birer birer.
Betdül bütdül yürümek: Dengesini zor saðlayarak, sallanarak yürümek. ( Babannem betdül bütdül yürüyor.)

Carýl carýl etmek: Tiz bir sesle baðýrmak. ( Carýl carýl baðýrýp durma.)
Civil civil: Çok küçük. ( Ayþe civil civil yazýyor.)
Cýrkýl cýrkýl etmek: Çok ses çýkarmak, gürültü etmek. ( Özellikle çocuklar için kullanýlýr.)......( Çocuklar bahçede cýrkýl cýrkýl ediyorlar.)
Çemil çemil etmek: Kendisinden büyük biriyle, aðýz dalaþý etmek.Saygýsýz davranmak. ( Bu çocuk annesine çemil çemil ediyor, dili çok uzamýþ.)

Dangýl dangýl etmek: Çok yüksek sesle konuþmak. ( Hastanýn yanýnda dangýl dungul konuþulmaz.)

Ebil gubül yürümek: Dengesini zor saðlayarak yürümek. ( Anneannem ebul gubül yürüyor.)
Ettiri ettiri vermek: Bir iþi çabuk çabuk yapývermek.


Falan fýrkýz: Falan filan.
Faþdýr faþdýr etmek: Kýzgýnlýðýný sert davranýþlarýyla belli etmek. ( Bizim gelin bana faþdýr faþdýr ediyor; derdi ne, anlayamadým.)


Gaydur guydur etmek: Üstlendiði bir görevi, baþtan savma yapmak. ( Elbisemi gaydur guydur etmiþ terzi, hiç beðenmedim.)
Gatýn gatýn tembihlemek: Tekrar tekrar tembih etmek. ( Bizim oðlana ekmek lamayý unutma diye gatýn gatýn tembihledim.)
Goyur goyur aðrýmak: Çok aðrý duymak.Ýçten içe bir yeri aðrýmak. ( Bacaklarým goyur goyur aðrýyor.)
Gýyýr gýyýr giyinmek: Temiz ve çok güzel giyinmek. ( Nesrin Haným giyime çok meraklý; her zaman gýyýr gýyýr giyinir.)

Hiyonk hiyonk etmek: Birkaç kiþinin, istenilmeyen bir durumda veya zamanda aralarýnda, alçak sesle konuþmasý. ( Ali ile Osman derste hiyonk hiyonk edip durdular.)
Holdur holdur etmek: Bir eþyayý aramak için evin altýný üstüne getirmek. ( Arabanýn anahtarýný bulmak için, evi holdur holdur ettim.)
Haldur huldur: Ýtina göstermemek.Özensiz iþ yapmak. ( Ayþe Haným her iþi haldur huldur eder.)


Ýnil inil doldurmak:Tepeleme, aðzýna kadar doldurmak. ( Bardaða inil inil çay doldurursan, taþar.)
Ýpil ipil etmek: Titremek. ( Bu akþam gözlerim ipil ipil ediyor.)

Kerçine kerçine yapmak: Ýnadýna inadýna yapmak. ( Yapma dediðimi kerçine kerçine yapýyor bu çocuk.
Kelpir kelpir gezmek: Avare avare gezmek. ( Ýþi yok gücü yok; akþama kadar kelpir kelpir gezer.)

Lepir lepir olmak: Çok ýslanmak.(Özellikle giysiler, yiyecekler için kullanýlýr. Örnek: Bir çuval un lepir lepir ýslanmýþ.)
Löm löm söylemek: Ýncitici konuþmak.Söyleyeceði sözü hiç esirgememek. ( Dedem löm löm söyle sözünü.)

Mýrkýl mýrkýl yemek yemek: Yemek yerken pek de hoþ olmayan davranýþlar göstermek. ( Mýrkýl mýrkýl yeme, güzel güzel ye.)
Mavýr mavýr kokmak: Çok kötü kokmak. ( Bu et bozulmuþ, mavýr mavýr kokuyor.


Öbül öbül yürümek: Zor yürümek. ( Nine öbül öbül yürüyor.)
Öþül öþül bakmak: (Bebekler için kullanýlýr.) Dikkatli dikkatli bakmak.

Pýyýr pýyýr giyinmek: Çok temiz, özenli, güzel giyinmek.
Pestül püstül: Pasaklý pasaklý. ( Kardeþim giyime önem vermez, böyle pestül püstül gezer.)
Pompul pombul: Tombul tombul. ( Bebeðin yanaklarý pombul pombul. Annemim poðaçalarý pompul pompul olur.)
Parýl parýl etmek: Korku veya heyecandan ya da soðuktan titremek. ( Köpeði karþýmda görünce, korkudak bacaklarým parýl parýl etti.)

Sentil savuþ yürümek: Dengesini zor saðlayarak yürümek. ( Ali sarhoþ galiba, baksana, sentil savuþ yürüyor.)
Süren süren: Akýn akýn. ( Parka süren süren çocuklar gidiyor.)
Seldür süldür giymek: Özensiz, kötü giyinmek.
Þakla þukla: Ciddiyetsiz,aðýrbaþlý olmayan. ( Naciya Haným þakla þukla bir kadýn.)

Tarkýl tarkýl olmak: Çok sert hale gelmek, kurumak.( Özellikle çok katý piþirilmiþ, kývamý kaçmýþ yiyecekler için kullanýlýr.) ( Bu fýrýn kurabyeleri tarkýl turkul piþirmiþ.)
Tayýr tayýr yürümek: Hýzlý hýzlý yürümek. ( Ahmet Amca’ nýn acele bir iþi var galiba; baksana, tayýr tayýr gidiyor.)

Uvvaþýk uvvaþýk: Uyuþuk uyuþuk.

Yalap þap yapmak: Yarým yamalak iþ görmek. ( Bizim kýz bulaþýklarý yalap þap yýkamýþ,.)
Yelbir yelbir gezmek: Çok gezmek, amaçsýz dolaþmak.
Yavýl yavýl etmek: Yavaþ yavaþ yürümek veya aðýr davranmak.

Zibil zibil olmak: Çok ýslanmak. (Yaðmurdan zibil zibil ýslandým.)
Zatdur zutdur yürümek: Düzgün yürümemek.Yürürken kötü bir görüntü vermek.
















resimler Nuri CAN
www.nuricann.com