AKLIM DEPREMDE KALDI

Van sallandý, Erciþ ve köyleri yerle bir oldu. Acýlar ve ölümler beynimize demir bir mýzrak gibi saplandý. Televizyonlarýn karþýsýnda çakýlýp kaldýk. Üstelik þanslýydýk, deprem bize çok uzaktý. Benim yaþadýðým kentte bu þiddette bir deprem olsa daha çok insan telef olacaktý. Bunu bütün uzmanlar ve benim gibi bu kentte yaþayanlarýn hepsi biliyor. Yerel televizyon kanalý sokaklarda dolaþýp insanlarýn korkularýný paraya çevirmek isteyenlere canla baþla hizmet eden sorular soruyor. "Evinizi deprem sigortasý yaptýrdýnýz mý? Eviniz depreme dayanýklý mý?" diyor. Sanki deprem sigortasý yaptýrýrsak ölmeyecekmiþiz gibi bir hava yaratýyor. Ýnsanlar evlerinin depreme dayanýklý olup olmadýðýný bilemiyorlar. Zaten muhabir de soruyu özellikle muhataplarýna deðil onlara soruyor. Ölsek de kalsak da hep biz suçlu oluyoruz.

Deprem haberini duyar duymaz televizyonlara koþuyorum. Ýlk haberlerde Van'da çok az sayýda bina hasar gördü, henüz can kaybý haberi gelmedi deniyor. Bu kadar þiddetli bir depremde hiç kimsenin zarar görmemesine çocuklar gibi seviniyorum. Ertesi gün bütün haberler deðiþiyor. Erciþ'in yarýsý haritadan silindi, köyler yerle bir oldu diyorlar. Baþka türlü olmasýnýn mümkün olmadýðýný bilmeme raðmen Ýnanmak istemiyorum. Kanal kanal dolaþarak depremin boyutlarýný anlamaya çalýþýyorum. Ama inatla ve ýsrarla bütün televizyonlar çöken bir binanýn önünden baþka yere ayrýlmýyorlar. Kentin içinde dolaþmýyor, Erciþ'e veya köylere gitmeye çabalamýyorlar. O enkazýn altýndan sað, yaralý ve ölü olarak çýkarýlanlarý izlemeye mecbur oluyoruz. Birden tablo kararmaya baþlýyor: Ölü sayýsý yüz, iki yüz, üç yüz derken dört yüzün üzerine çýkýyor. Yaralý sayýsý da binin çok üzerine ulaþýyor.

Vatandaþýn bilgi edinmek için televizyondan baþka kaynaðý olmamasýna raðmen televizyonlar inadýna habercilik yapmýyor. Haber kuþaklarýnda ne idüðü belirsiz uzmanlar tereden tepeden gün boyu gereksiz laf salatasý üretmeyi sürdürüyor. Bütün programlar kaldýrýlýyor. Günlerce içi bol bol reklam kuþaðý ile sulandýrýlmýþ haber yayýnlarý izliyoruz. Oysa sadece tek bir bina görebiliyoruz. Etrafýnda karýnca kadar çok insan var. Üç gündür aç, susuz, uykusuz çalýþan insanlar ekrana fon ediliyor. Köylere yine ihtiyaç malzemeleri ulaþtýrýlamýyor. Çadýrlar ve yardým malzemeleri kapýþýlýyor. Birileri gözyaþlarý içersinde yakýnlarýnýn cansýz bedenlerinin enkazdan çýkarýlmasýný beklerken, kim olduðu, nereden geldiði bilinemeyen insanlar yardým kamyonlarýnýn önünü kesip yaðmalýyor. Devlet baba Kýzýlay'ý sýnýfta býrakýyor. Böylece kendisi lekesiz ve tertemiz kalýyor. Hiçbir kusur ve sorumluk hükümete ve iktidara yapýþamýyor.

Birkaç gazeteci eski acýlarý da anýmsatarak bu karmaþanýn içinde en akýllý en doðru sözleri yazýyor. Ama kimse okumuyor, kimse duymuyor. Kimse görmüyor. Deprem deðil insanlarý rüþvet öldürdü diyor. Bu binalarý denetleyenler, imar izni verenler, ruhsatlarý onaylar, mimari ve mühendislik denetimini yapanlar bütün yasalarý ve yönetmelikleri görmezden geldiler. Günah keçisi veli Göçer veya Salih ÖLMEZ'ler yaratýp kurtulmasýnlar. Kusurlu olanlarýn hepsi yargýlansýn. Ýnsanlarýn ölümlerine neden olanlar, bu binalarý inþa edenler çoktan zengin olup sýrça saraylarýna taþýndýlar. Þimdi onlarýn hepsinin hatýrlý dostlarý ve tepe mevkilerde koruyucularý var. Fasulyeden açýk oturumlarla ömür tüketeceðimize bu ölümlerden ve acýlardan sorumlu olanlar hesap versin.

Van depreminde ilk kez dikkatimi çeken baþka bir konu daha var. Enkaz kurtarma çalýþmalarýna katýlan bazý kuruluþlar özellikle parlatýlmaya çalýþýlýyor. ÝHH ve saðlýkçýlardan oluþan bir baþka yardým gurubu ön plana çýkarýlýrken öteki insanlarýn emekleri ve özverileri yok sayýlmaya, gizlenmeye çalýþýlýyor. Bir taraftan dar günde birlik çaðrýsý yapýlýrken, öte yandan bizim yardým kuruluþumuz ve ötekiler gibi bir fiili durum yaratýlmaya çaba harcanýyor. Televizyon kanallarý bazý kuruluþlarýn adýndan bile söz etmiyor. Örneðin ben Haberlerde Van Valisini hiç görmedim. BDP'li belediye görevlilerinden veya partilerinden birini de… Ve ne yapara yapsýn sürekli Kýzýlay sýnýfta kalýyor. Yardým kamyonlarý yaðmalanýyor ve nedense önlem alýnamýyor.

Ýnsanlarý deprem deðil binalar öldürüyor. Rüþvet çarký ve adam kayýrmacýlýk öldürüyor. Yoksul köylüler kerpiç binalarda, kentlerdekiler de malzemeden çalýnmýþ ve hatalý mühendislik ile inþa edilmiþ binalarda ölüyor. Yoksulluk köylülerin suçu, çürük binalarda kiracý olmak da kentli orta sýnýfýn günahý gibi görülüyor. Devlet binalarýnýn, öðrenci yurdunun yerle bir olmasýný kimse konuþmuyor. Ýhaleleri kimin verdiði, kimin aldýðý aracýlarýn ne kadar komisyon almýþ olabileceðinden hiç söz edilmiyor. Ýnsanlarýmýza yaþananlar kader diye yutturuluyor. Kader kurbanlarýna yardým yine yüreði merhametli olan diðer insanlara býrakýlýyor. Oysa devlet insanýný baþkasýnýn merhametine mahkûm edemez. Baþkasýnýn merhameti yerine kendisi sarmalar, korur, barýndýrýr. Büyük illerden birinin belediye baþkaný televizyonlara çýkmýþ. Þu kadar yardým topladýk diyor. Ýnsanlarýn acýlarýndan hala rant, siyasi güç saðlýyor. Onlarca televizyon kanalý ayný anda ama özellikle aktif olarak izleyicinin televizyon baþýnda bulunmadýðý bir saatte ortak yardým kampanyasý düzenliyor. Madem babalarýnýn hayrýna yapýyorlar. Neden reklam kuþaðý girip duruyorlar? Televizyon yayýnýna canlý baðlanan bir iþ adamý " Benden bir milyon lira," diyor. Acayip cömert, acayip sevecen ve babacan iþte… Ne güzel. Aklýma hep ayný soru takýlýyor. Bu baðýþ vergiden düþülebiliyor mu? O adamýn sahip olduðu iþletmelerinde asgari ücretle ve taþeron firmadan saðlanmýþ çalýþan insanlar var mý? Varsa eðer neden onlara da cömert davranmýyor? Bu gün büyük gazetelerin birinin internet sitesinde bir süreliðine bir haber yer aldý. "Salih ÖLMEZ, Erciþ Ölür ," yazýyordu. Yýkýlan binalardan bazýlarýnýn müteahhitliðini yapan Salih Ölmez dört dönüm bahçe içinde yer alan villasýnýn önüne Kýzýlay çadýrý kurmuþ. Villasýn depremde zarar görmemiþ. Ama korkuyorlarmýþ iþte, ondan kurmuþlar. Korkmak kýnanacak bir þey deðil, çok insanca bir duygu. Ama ihtiyacý olmadýðý halde o çadýrý nerden bulmuþ? Kim vermiþ? Çadýr, villa falan bir yana Salih Ölmez Veli Göçer mi yapýlmak isteniyor? Salih Ölmez suçluysa yýkýlan binalarýn hesabýný versin. Ama diðer sorumlular da sakýn bir yere kaçmasýn.

Ölümlere ve acýlara bakýnca hep ayný hissi yaþýyorum. Bu sefer de yýrttýk. Bize de çýkabilirdi. Þanslýydýk, deprem uzakta oldu. Þu anda benim yaþadýðým kentte ayný þiddette bir deprem olsa Van'dakinden daha fazla can kaybý yaþanýrdý. Ýnsanlarýmýzý deprem öldürmedi. Binalar, aðaçlar, dereler, denizler ve rüzgârlar da öldürmedi. Acýlarý kader gibi algýlamamýzý saðlayan basýn kuruluþlarý ve politika bombardýmaný, hýrsýzlýðýn ve vurgunun her türlüsün olaðan sayan ve bunu yaygýnlaþtýran anlayýþ (hap yap para kap) öldürdü. Elbette içimi acýtan bir gerçek var. "Ýnsanlar hak ettiði biçimde yönetilirler. "

Seyfullah