Siyasi sahada sürekli bir derin devletin varlýðýndan söz ediliyor. Siyasete ve ülkenin gidiþatýna arka planda þekil veren bir að. Bu aðýn kimler oluþturuyor, aðýn iþleyiþi nasýl, aðý kuranlar kimlerdir bilinmez. Bilinen bir derin gücün varlýðýnýn varlýðýdýr. Derin devletin siyasi saha da varlýðýna dair yüzlerce kitap yazýlýr, ama derin devlet yine anlaþýlmaz. Gizemli, anlaþýlmaz ve kafa karýþtýran bir görünmeyen güç vurgulanýr, durur. Peki, devletin her mekanizmasýna, derin devletin izini sürenlerin deyimiyle devletin sinir merkezini elinde tutan derin devlet acaba, sinemayý da kontrolünde tutmuyor mu? Sinema gibi toplumu ve kültürü elinde tutan bir sanat, derin devletin gözünde kaçmýþ olabilir mi? Derin devlet her yerde aranýrken neden sinemada aranmaz?
Bu sanatýn diðer dallarý içinde geçerlidir. Medya da derin devlet aranýrken, sanatta neden derin devletin izi sürülmez? Halbuki toplumlara yön veren sanattýr. Halkýn yaþayýþýný belirleyen sanatta derin devletin parmak izleri olmaz mý? Kanaatimce 2000 yýllýk bir derin devletten bahsediliyorsa 100 yýllýk bir sinema derinlerinden de bahsedilmelidir. 100 yýllýk derin sinema baronlarý masaya yatýrýlmalýdýr. Sinema, baþýboþ yani devletin tekelinde görülmese de, devletin sinemayý kendi haline býrakmasý zordur.

Sinemanýn, askerlerin öncülüðünde Yahudilerin eliyle Türkiye’de temel atýldýðý düþünülürse askerin ve Yahudilerin kenara çekildiðini düþünmek saflýk olur. Sinemanýn derin baronlarý nedense 100 yýldýr görünmezler. Kimse de gündeme getirmemektedirler.

Derinlerin, her yere süzerken, sinemayý unuttuðunu düþünmek pek mantýklý gelmiyor. Sinemanýn tarihsel aþamasýna bakýldýðýnda sinemanýn uzaktan uzaða devletle paralel hareket etmiþtir.

1980 yýlýnda pornonun iþlevi bitince, nedense pornonun zirvede olduðu dönemde devlet baba müdahale etmezken, Vali ve Emniyet müdürü, porno filmlerini rahat rahat izledikten sonra makinist odasýna giderler. Sormazlar mý yüzlerde seks ve porno film çevrilirken neredeydiniz? Sanki ilk defa haberleri oluyormuþ da baskýna gidiliyor. Türkiye’nin yer yerinde porno salgýný varken devlet, nerdeydi. Bu filmlere çekenlere neden müdahale edilmedi.
Porno’nun iþlevi bitti. Devlet araya girmek zorunda kaldý. Devlet sektöre mesajýný vali ve emniyet üzerinden verdi. Ve sözde porno dönemi bitti. Ama sanat adý altýnda erotik filmler devam etti. Böylece devlet sinema sektöründe yeni bir defter açmýþ oldu.

Bu sadece küçük bir örnektir. Sinema devletin halklarý kontrol altýnda tuttuðu bir mekanizmadýr. Uzaktan sinemaya göz kýrpýyor ya da görünmeyen baronlar sinemanýn gidiþatýna yön veriyorlar.

Sanatta ve sinema da devletin parmak izleri aranmalýdýr. Ýhmal edilen, gözden kaçan bir konudur. Belki de bilinçli olarak deðinilmeyen bir konudur.

Osman Tatlý
osmantatli@gmail.com